«هانی خرمشاهی» در کتاب «زُقاق پنجاه و شش» به سرگذشت ایرانی تبارهایی می پردازد که ناچار به ترک عراق در زمان حکومت صدام حسین شدند.

کتاب «زُقاق پنجاه و شش» به خاطرات «هانی خرمشاهی» می پردازد. وی در این کتاب زندگی مردم ایرانی تبار در عراق را در دوران حکومت صدام حسین روایت کرده است.

خرمشاهی در ابتدای این کتاب می نویسد: «زقاق 56 نام خیابانی است که در آن دوران کودکی ام را گذراندم؛ دورانی مملو از خاطراتی تلخ و شیرین که وقتی آن ها را برای دوستان و آشنایان تعریف می کردم، اشتیاق را در چشمانشان می دیدم. این خاطرات نگاهی به دنیایی عجیب از دریچه چشمان کوچک من و بازگوکنندة گوشه هایی پنهان و آشکار از تاریخ معاصر است. سرنوشت حدود یک میلیون انسان که داستان زندگی شان زیر گذر زمان دفن شد. نه کسی آن ها را بیان کرد و نه کسی از حقوقشان دفاع کرد. وقایعی کاملاً مستند که آن ها را خود دیده، شنیده، و لمس کرده ام و کلمه به کلمه نوشته ام تا برای فردا خوانده شود؛ برای همه مردم دنیا و همچنین، همسر و دو دختر کوچولوی عزیزم، مارال و میسا، که همه دنیای من اند».

ایرانی تباران رانده شده از عراق در سال 1359 شمسی ابتدا از طریق یک دام بزرگ، تحت عنوان اعطای شناسنامه یا گواهی شناسنامه، توسط دولت تازه کار صدام حسین، شناسایی و مدتی بعد به طرز مظلومانه ای، ضمن آزار و اذیت فراوان، از خانه و کاشانه خود اخراج شدند. بسیاری از آنها، پس از تحمل شکنجه و بازداشت های طولانی، در مناطق مرزی جمهوری اسلامی ایران رها شدند و دارایی های منقول و غیر منقولشان به نفع حکومت ضبط یا مهر و موم ممنوعه و بعدها در مزایده هایی حراج شد.

الرساله، زقاق، نقطه عطف، آتش زیر خاکستر، بدون آن ها، تفسیر، شروع جنگ ایران و عراق، حرکت خلاف جهت، بازداشت پدرم، روزگاران ما بدون پدر، دوچرخه قشنگم، بادبادک، فقط یک معجزه، دوشنبه های سیاه، باید رفت، رها، گم شده راه، تولدی دیگر و شروع پایان، عنوان فصل های کتاب را تشکیل می دهد.

در صفحه 134 کتاب می خوانیم: «عصر جمعه از راه رسید. من و مادرم در انتظار بازگشت پدر و بقیه نشستیم. ساعت چهار بعدازظهر هر جمعه شبکه یک فیلم سینمایی مصری پخش می کرد که پدرم از طرفداران پر و پا قرص آن بود. طبق روال، هر جا که بود برای دیدن فیلم خود را به موقع می رساند و با همدیگر چای و عصرانه می خوردیم.

خوردن چای در خانه ما رسم و رسوم خاص خود را دارد. روزانه چای را در سه وعده می نوشیم. پدرم با وسواس چند نوع چای مرغوب را مخلوط و آنها را در جعبه های محکم فلزی دردار نگهداری می کند. او می گوید که چای دانه بلند رنگ و چای دانه کوتاه طعم دارد و با قاتی کردن آنها چای جا می افتد. آب سرد را ابتدا چند ساعت در کتری می گذاریم تا کلر آن بپرد. بعد کتری را روی گاز می گذاریم تا آب بجوشد. برای دم کردن چای حتماً از قوری چینی (پرسلن) استفاده می کنیم. اول شکر و بعد چای را در استکان های کمرباریک و دورطلایی می ریزیم. چای داغ و آب جوش روی شکر باعث حل شدن طبیعی آن می شود و مزه مطبوعی به چای می دهد. در نهایت، وقتی چای تازه دم، پررنگ و لب سوز است، آن را می نوشیم.

عصر آن روز، آب کتری جوش آمد، فیلم سینمایی هم شروع شد، ولی از پدرم، بی بی، بلقیس و پسرش خبری نشد. نگران و مضطرب به انتظار نشستیم. دلگیری غروب جمعه با تاریکی شب بیشتر می شد. دیگر مطمئن شدیم که اتفاقی افتاده. با شروع جنگ، بعد از ساعت هفت شب، همه در خانه هایشان می نشستند و کسی بیرون نمی رفت. مادر وقتی از آمدن آنها ناامید شد، در خانه را قفل کرد و آمد کنار من و حاج بی بی نشست. ترسیده و رنگش پریده بود. می گفت: فکر کنم براشون اتفاقی افتاده. اما چه کار باید بکنم؟ کجا باید برم؟ نمی دونم».

سوره مهر کتاب «زقاق پنجاه و شش»را با شمارگان دو هزار و 500 نسخه، قطع رقعی، 332 صفحه و به بهای 140 هزار ریال روانه بازار نشر کرده است.