اگر در گذشته از دین به عنوان یک ایدئولوژی سخن گفته میشد، امروزه از «جنبشهای دینی» سخن به میان میآید؛ جنبشهایی که به سرعت پدیدار میشوند و فرو میپاشند.
انتشارات نگاه معاصر در همین راستا، کتابی منتشر کرده و از این جنبشها سخن گفته است. منبع اصلی این کتاب، 13 مقاله است که در نخستین همایش دوسالانه «مرکز اروپایی موسسه فلسفه شرقی» ارائه شدهاند؛ این مرکز را یکی از فعالان بودایی در عرصه صلح در توکیو بنیاد نهاده است.
محور اصلی کتاب «جنبشهای دینی جدید: چالشها و واکنش»، واکنش نهادهای جامعه به چالشی است که جنبشهای دینی جدید برمیانگیزند. جنبشهایی که در این کتاب از آنها نام برده میشود، همگی در آمریکا، اروپا، برزیل، ژاپن و یا هند پرورش یافتهاند. بستر اصلی این ادیان نیز، سنت مسیحی یا بودایی و یا شینتویی است.
در این کتاب از کمیت دینهای جدید، سخن به میان آمده است و بر کثرت آنها، تاکید شده است،همچنین این اثر مطرح میکند که چندین سال پیش از این «هارولد ترنر» تخمین زد که در میان مردم آمریکای شمالی، امریکای لاتین، آسیا، آفریقا و اقیانوسیه، ده هزار دین جدید با 12 ملیون پیرو یا بیشتر وجود داشته است.
کتاب حاضر در مورد واکنش مجامع رسمی در برابر جنبشهای دینی جدید، اذعان میکند که هر کشوری، معمولاً مستمسک خاصی برای محکوم کردن این جنبشهای دینی دارد؛ در انگلستان، مساله شستشوی مغزی؛ در فرانسه، مساله توطئه سیاسی؛ در ایالات متحده، مساله از هم گسیختگی خانواده و برخی ملاحظات مالی؛ در آلمان، مساله هزینههای امنیت اجتماعی و در ژاپن تاثیر سو بر زندگی و کار جوانان.
از ویژگیهای ممتاز کتاب این است که گردآورنده این مقالات میکوشد تا با شمارهگذاری و نشان دادن مدعا و نتیجه، سخن خود را به صورت شفاف و روشن بیان کند. خواننده در حین خواندن این اثر میتواند، ادعاهای نویسندگان اثر را تکتک برشمارد.
همچنین گردآورنده کتاب، برخی مشاهدات موردی از ادیان را نیز به تصویر کشیده است و انواع روشهای استفاده شده در آنها را نشان میدهد؛ سپس بازخوردشان را در جامعه و بعضا مواضع حکومتها را در قبال آنها به تصویر میکشد.
این کتاب، مجموعهای از مقالات است که نویسندگان مختلف در مورد جنبشهای جدید دینی به نگارش در آوردهاند. «برایان ویلسن» و «جمی کرسول» این اثر را ویرایش کردهاند و «موسی اکرمی»، مطالب این کتاب را گزینش و گزارش کرده است. «جنبشهای دینی جدید: چالشها و واکنش» در 221 صفحه و شمارگان هزار و 100 نسخه توسط انتشارات «نگاه معاصر» در سال جاری به چاپ رسیده است.
«مهدویت در ایران معاصر»
موسسه فرهنگی هنری و انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، کتاب «مَهدَویَُت در ایران معاصر» تألیف فاطمه امانی توانی را منتشر کرده است که در آن پس از طرح مبانی نظری و بیان الگوی حکومتی مهدویت و ویژگیهای حکومت مطلوب مهدوی، با الگوپذیری از آموزههای مهدویت، به بررسی و تبیین تأثیر آن آموزهها در تحولات سیاسی – اجتماعی ایران معاصر از زمان قاجاریه تا رژیم پهلوی پرداخته میشود. این تأثیرگذاری از دو جنبه سلبی و ایجابی و در سه حوزه تأثیرات شناختی (کلامی – اعتقادی)، تأثیرات گرایشی (اخلاقی) و تأثیرات رفتاری (فقهی) مورد بررسی قرار میگیرد.
کتاب حاضر در قالب چهار فصل و یک نتیجه گیری کلی سازماندهی شده است. فصل اول شرح کلیات و چارچوب نظری است. در این فصل ابتدا به عنوان پیش زمینه، اندیشه مهدویت در قرآن بررسی و در ادامه نظریه تغییر محتوای درونی انسان از دیدگاه شهید صدر و نظریه انقلاب و تغییر و تحول از دیدگاه شهید مطهری به عنوان چارچوب نظری پژوهش بیان شده و سپس ارتباط میان جریانهای مهدویت با تحولات سیاسی ـ اجتماعی ایران مورد بررسی قرار گرفته و در پایان به کاربست چارچوب نظری با موضوع مورد نگارش پرداخته شده است.
عنوان فصل دوم، ساختار نظام سیاسی مطلوب مهدوی است. هدف این فصل، شناسایی هر چه بهتر حکومت مطلوب حضرت مهدی (عج) است تا ضمن بررسی ابعاد مختلف آن، دریابیم که حکومت حضرت مهدی (عج) به عنوان یک حکومت مطلوب و ایده آل دارای چه ساختار و ویژگیهایی است؛ لذا برای بررسی آن از آیات و روایات ائمه معصومین (علیهم السلام) بهره گرفته شده است.
در فصل سوم، نقش آموزه ی مهدویت در تحولات عصر قاجار در قالب دو گفتار تأثیرات ایجابی و سلبی در سه حوزه تأثیرات شناختی، گرایشی و اخلاقی بررسی شده است. در این عصر مکاتب انحرافی شیخیه، بابیت و بهائیت شکل گرفتند. رهبران این مکاتب با ابداع رکن رابع به ادعای ارتباط با امام زمان (عج) پرداختند و خود را نایب ایشان دانسته و در نهایت خود را خدا نامیدند و با منسوخ اعلام کردن دین اسلام ادعای آوردن دین جدیدی کردند که حدود یک قرن گروه زیادی از مردم را به سوی عقاید انحرافی خود سوق دادند. اما از سوی دیگر با تأثیرپذیری ایجابی آموزههای مهدویت در این عصر مسئله امامت در عصر غیبت مطرح شد و علما به عنوان مراجع مذهبی در ترویج مبانی اسلامی و مهدوی به عنوان نائب امام (ع) به صیانت از مذهب در مقابل حاکمان پرداختند.
در فصل چهارم نیز نقش آموزه مهدویت در عصر پهلوی در قالب دو گفتار تأثیرات ایجابی و سلبی در سه حوزه تأثیرات شناختی، گرایشی و رفتاری بررسی شده است. در عصر پهلوی تحولی در اراده و اندیشه مردم برای رسیدن به یک وضعیت مطلوب و ایده آل شکل گرفت که امام (ره) از آن به عنوان یک معجزه یاد کردند و آن پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 بود.
امام خمینی ریشه همه ناهنجاریهای اخلاقی و اجتماعی ایران در عصر پهلوی را ناشی از سیاستهای غیراخلاقی رضاخان و محمدرضا پهلوی میدانست. برای امام (ره) بسیار ناراحت کننده بود که در کشوری که مردم آن معتقد به مبانی اسلامیاند و با نام امام زمان (عج) از فرهنگ شیعه دفاع میکنند، کسی در رأس جامعه قدرت را در دست داشته باشد که خود مظهر همه بیاخلاقیها و بیعفتیها است و به هیچ وجه برای مبانی اسلامی و مهدوی در جامعه ارزش قائل نیست. از این رو امام (ره) برای مقابله با رژیم شاه با تکیه بر فرهنگسازی و نقش دین و ارزشهای اسلامی در راستای فرهنگ مهدویت، به اصلاح جامعه پرداخت و در کتب اخلاقی خود همواره بر نقش ارزشهای اسلامی در تهذیب و به کمال رساندن سجایای اخلاقی انسانها تأکید میکرد. در حوزهی تأثیرپذیری سلبی آموزههای مهدویت در این عصر، انجمن حجتیه شکل میگیرد. در این فصل تأثیرات این انجمن به بررسی گذاشته میشود. پایان بخش کتاب، نتیجه گیری کلی و کتابنامه است.
«مَهدَوُ یت در ایران معاصر» در شمارگان 1000 نسخه و 208 صفحه و به قیمت 5500 تومان منتشر شده است.
«معرفتشناسی از دیدگاه فلاسفه اسلامی و غربی»
کتاب «معرفتشناسی از دیدگاه فلاسفه اسلامی و غربی» نوشته حجتالاسلام سیدحسین ابراهیمیان از سوی انتشارات بوستان کتاب منتشر شده و به مقایسه، بررسی و نقد دیدگاهها فلاسفه اسلامی و غربی در حوزه معرفتشناسی پرداخته است.
معرفت شناسى از مباحث بسیار پیچیده در فلسفه است که دستیابى به تبیینى رسا از آن مشکل است. البته اندیشهوران بزرگ نظریات متعددى را درباره معرفت ارائه کردهاند که گرهگشاى بسیارى از مباحث معرفت است.
«تعریف شناخت»، «ریشههاى اصلى شناخت»، «علم حصولى»، «گرایش پوزیتیویسم یا اصالت حس»، «ابزار شناخت»، و «ارزش شناخت» از عناوین کتاب به شمار میآید.
کتاب «معرفتشناسی از دیدگاه فلاسفه اسلامی و غربی» برای دومین ویرایش شده و به همت انتشارات بوستان کتاب با قیمت 12 هزار تومان روانه بازار نشر شده و در دسترس علاقهمندان قرار گرفته است.
گفتنی است، حجتالاسلام ابراهیمیان یک دوره خارج فقه و اصول را به مدت 10 سال از محضر حضرات آیات ناصر مکارمشیرازی و جعفر سبحانی و فلسفه اسلامی و تفسیر قرآن را نیز به مدت هشت سال از محضر حضرت آیتالله جوادیآملی بهره جست.وی پس از تحصیلات حوزوی، وارد تحصیلات دانشگاهی شد و در سال 72 کارشناسی ارشد الهیات را از دانشگاه تربیت مدرس و در سال 86 نیز موفق به اخذ دکترای عرفان اسلامی شد.