علیرضا كمره‌ای، محقق، پژوهشگر و نظریه پرداز انقلاب اسلامی با بیان اینكه اردیبهشت سال 59 به همراه گروهی از دانشجویان به سپاه ملایر رفتم، اظهار كرد: ماندن من در آن شهر حدود یك سال طول كشید و آشنایی ام با شهید رسول حیدری هم در همان دوران به وقوع پیوست.
چیزی كه در ذهن من از ایشان مجسم شده و باقی مانده است چهره نجیب، متین، خواستنی، سپید و زیبا بود و حتی یادم هست كه موی او به بوری می زد و میان قامت بود.
كمره‌ای در جنب و جوش بودن را، از دیگر صفات شهید رسول حیدری عنوان كرد و گفت: از او خیلی سر و صدایی نمی دیدم. خیلی اهل گفت‌وگو نبود و بیشتر اهل عمل بود. البته طبیعی بود كه آقای حیدری خیلی اهل سخن نباشد، چرا كه در مجموعه اطلاعات سپاه فعالیت می كرد. یكی دیگر از چیزهایی كه از رسول حیدری به خاطرم هست آن لبخند همیشگی و ملیح چهره اش بود.
این نویسنده و پژوهشگر درباره كتاب «ر» نیز گفت: این كتاب یك زندگی‌نامه‌نوشت روایی مستند مصور گذارمایی است. مستند به این دلیل است كه كار مطالعاتی و پژوهشی سنگین در این اثر صورت پیدا كرده است. حدود 60 ساعت مصاحبه گرفته شده است. همچنین گذارمایی به این دلیل گفته شد كه چیزی كه در متن این كتاب شكل گرفته تفصیلی نیست، بلكه گذر و نظری بر زندگی این شهید است و بسیاری از جاها به اشاراتی مختصر بسنده كرده اند و گذشته اند.
اگر بنا بود بر اساس پژوهش سنگین اولیه، كتابی نوشته می شد كه با قواعد زندگی نامه نویسی دقیق تمام موارد در آن آورده می شد، این اثر هجمی سه چندان پیدا می كرد. منتها اهل كتاب می دانند كه روزگار ایجاز است و به همین دلیل یكی از كارهایی كه درست و دقیق انجام دادند رعایت حجمی است كه بشود اثر را خواند.
وی خاطرنشان كرد: اگر قرار باشد درباره دیگر شهدای ملایر و حتی تیپ كربلای این شهر كتابی به نگارش دربیاید، اطلاعات گردآوری شده برای تولید كتاب «ر» می تواند بسیار مفید باشد. از آقای قاضی و خانم برادران برای تحقیق پیرامون این اثر باید تشكر كرد.
كمره‌ای همچنین با تاكید بر اینكه كتاب «ر» اولین نام یك اثر در حوزه تاریخ شفاهی دفاع مقدس به لحاظ كوتاهی عنوان است، اظهار كرد: در انتخاب این نام ذكاوت هنرمندانه نویسنده نهفته است. این نام از امضای رسول حیدری در نامه هایش كه تنها حرف «ر» را می نوشت گرفته شده است.
وی با اشاره به این كه این كتاب «ر» شروع بسیار ساده، سرراست و صمیمانه ای دارد، عنوان كرد: گویی كتاب با خواننده سخن می گوید. با خواننده و مخاطب سخن كردن شرط است، نه برای مخاطب و این شروع بسیار خوبی است. نثر ساده و بی تكلف بسیار مهم است. زبانی كه اوایل جنگ تحمیلی برای خاطره نویسی رایج بود، اندك اندك تغییر كرده است و اكنون می بینیم كه كتابی همچون «ر» با زبانی ساده و روان زندگینامه یك شهید را روایت می كند.
این نویسنده تاریخ شفاهی دفاع مقدس گفت: كتاب «ر» سه بخش اساسی دارد، فصل نخست تولد حیدری است، بخش دوم دوران دفاع مقدس و بخش سوم رفتن رسول حیدری به بوسنی و شهادت اوست. در فصل اول خانم برادران با روایت خطی پیش نرفته است و این گونه نگارش زندگی نامه درست هم هست. در مجموع فصل اول محیطی كه رسول حیدری در آن رشد پیدا كرده است را معرفی می كند و از این حیث سرشار از داده های تربیتی است.
وی تصریح كرد: همچنین این كتاب از جمله كتاب هایی است كه در آن می شود نقش زنان مردان جنگ را دید. جنگ حادثه هایی دارد كه جلوی دوربین دیده می شود، اما پشت جبهه‌ها نیز مسائلی وجود دارد، همچون انتظارها، دلتنگی ها، پشتیبانی ها، گریه ها، وداع ها و ... خیلی مهم است و در این كتاب دیده شده است.
كتاب «ر»نقطه وصل دفاع مقدس ایران با دفاع مقدسی دیگر است
سردار محمدباقر ذوالقدر از فرماندهان عالی رتبه سابق سپاه و از هم‌رزمان و دوستان شهید رسول حیدری گفت: ضمن درود بر روح بلند این شهید بزرگوار و خانواده گرانقدر ایشان كه پایمردی و صبر كردند، باید بگویم بی گمان این كتاب یكی از آثار ماندگار حماسه دفاع مقدس خواهد بود. ویژگی این اثر به دلیل صاحب اثر (شهید حیدری)، در واقع پیوند دفاع مقدس ما با یك دفاع دیگر در سرزمین دورتر همچون بوسنی هرزگوین است. شاید كمتر اثری با این جامعیت وجود داشته باشد. كتاب در واقع نقطه وصل دفاع مقدس ما با دفاع مقدس ملتی دیگر است.
وی با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری درباره شهید رسول حیدری، اظهار كرد: حضرت آقا می فرمودند كه بارها گفته ام میدان بوسنی جنگ اسلام و كفر تنها نیست، بلكه از آن بالاتر است و دروازه ورود به غرب و اروپا است. آنجا مسئله اش بالاتر از جنگ ایران و عراق است و اگر كسی برود آنجا و محیط امن خانواده را رها كند، مقامش خیلی بالاتر است.
ذوالقدر افزود: جنگ بوسنی كه حقیقتا آن را هم باید دفاع مقدس نام نهاد، دروازه ورود اسلام به اروپا بود. حقیقتی را در طول سال های بعد از انقلاب اسلامی تجربه كردیم كه امروز به مراحل رشد و شكوفایی خود رسیده است و آن هم بحث بیداری اسلامی است. بیداری اسلامی یك حقیقت انكارناپذیر است. برای بیداری اسلامی سه موج را تصور می كنیم. موج اول بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به دست آمد، ملت های دیگر شروع كردند به جست و جو و پرس و جو از انقلاب اسلامی ایران. موج دوم نیز پس از دفاع مقدس و موفقیت در این دفاع رخ داد و ملت های مسلمان به دفاع در مقابل استكبار تشویق شدند. بعد از جنگ نیز موج سوم واقع شد.
شهید حیدری پیام آور بیداری اسلامی بود
وی همچنین گفت: شهید رسول حیدری یكی از پیام آوران بیداری اسلامی و انتقال اندیشه بیداری اسلامی به اروپا بود. (البته این گونه افراد كم شمار بودند؛ چرا كه ایران نیروی نظامی به بوسنی اعزام نكرد و عناصر محدودی برای انتقال تجربیات بودند) تاثیر حیدری بیشتر در حوزه انتقال مفاهیم و فرهنگ جهاد، ایثار و مقاومت و شهادت به مردم بوسنی بود. كسانی كه با شهید حیدری مانوس بودند در بوسنی از این تاثیر ایشان سخن می گویند. البته خیلی پیش تر از این ها تصور می كردیم شهید حیدری به آرزوی شهادت برسد. ایشان از تابستان سال 66 جزو اركان قرارگاه رمضان بود و معمولا در عمق خاك عراق به سر می برد.
جرم بزرگ مردم بوسنی، مسلمانی بود
همچنین سردار احمد وحیدی، وزیر سابق دفاع و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، با تاكید بر اینكه شهیدان برای ما گفتنی های بسیاری دارند، عنوان كرد: بسیار درس ها هست كه باید از آن ها یاد بگیریم. حاج رسول را بهتر می توان شناخت، در صورتی كه صحنه ای كه در آن كار می كرد را بشناسیم و آن صحنه را زمانی می توان شناخت كه ببینیم رقم زنندگان آن صحنه ها چه كسانی بوده اند.
وی ادامه داد: صحنه بوسنی صحنه عجیبی است و یك تراژدی بزرگ انسانی است. نمایش جبهه های مختلف است، در یك طرف همین تعبیری كه اخیرا هم رهبر عزیزمان در فرمایشاتشان آن را جاهلیت مدرن عنوان كردند خود را نشان داد. مردم مسلمانی صرفا به خاطر اینكه خودشان تعیین سرنوشت خودشان كنند، تصمیم گرفتند از خودشان رئیس جمهور داشته باشند. گفتند می خواهیم خودمان باشیم و دیگر زیر سیطره صرب ها نباشیم. جرم بزرگ آن ها این بود كه مسلمان بودند. در جلوی چشم غرب در ظاهر طالب حقوق بشر و در واقع ضد حقوق بشر، مردم تكه پاره شدند. در مقابل چشم كسانی كه به اصطلاح سازمان ملل بودند و آمده بودند از آن ها حمایت كنند، قتل عام شدند. در تمام طول دفاع بوسنی در مقابل صرب ها، غرب اجازه نداد یك سلاح به مردم مظلوم بوسنی برسد.
وحیدی همچنین گفت: زمانی كه ملت بوسنی با كمك انقلاب اسلامی ایران و شهیدانی همچون رسول حیدری به نقطه ای رسید كه اوضاع را عوض كرد و شرایط عوض شد، آمریكا و غرب از موضع انفعال خارج شدند و زمانی كه دور جنگ بوسنی به دست مسلمان ها افتاد، با فشار و زور آمریكا و كشورهای اروپا، قرارداد دیتون درست كردند و گفتند كه همه باید همین قرارداد را بپذیرید. همین كاری كه امروز درباره داعش انجام می دهند، آن ها را خوب حمایت كردند و هیچ كاری با آن ها نداشتند. زمانی كه جمهوری اسلامی به دفاع از عراق به آنجا رفت و معلوم شد كه داعشی ها دیگر نمی توانند جلوتر بروند، به خاطر جلوگیری از این پیروزی وارد صحنه شدند.
وزیر سابق دفاع كشور درباره نقش افرادی همچون شهید رسول حیدری نیز گفت: در اوج مظلومیت، ناامیدی و سرگردانی و حیرانی مردم بوسنی، كه به معنای واقعی هیچ كس را نداشتند، سرداران جبهه اسلام و سربازان امام (ره) در آن صحنه حاضر شدند و همراه خود، حیات، نشاط، جهاد و اعتماد به نفس آوردند. وگرنه دلیلی نداشت كه روستایی ها با آن همه فشار صرب ها، كراوات ها و غربی ها بتوانند در موضع برتر قرار بگیرند. با رشادت های امثال شهید حیدری كه امروز جمع شده ایم از آن ها بیاموزیم و به خود ببالیم بوسنی موفق به پیروزی شد. صحنه یمن امروز نیز با بوسنی دیروز خیلی فرقی نمی كند، چه نامش آل سعود باشد و چه صرب باشد. بین آل سعود با غرب جنایتكار تفاوتی وجود ندارد.
وی خاطرنشان كرد: حاج رسول ها را بشناسیم و به آن ها افتخار كنیم و به خودمان افتخار كنیم كه این‌چنین سربلند هستیم.
نسل های آینده باید تاریخ را بدون واسطه بخوانند
مجتبی شاه مرادی، مدیر نشر آرما، نیز در سخنان كوتاهی با تاكید بر این كه باید زندگینامه های شهیدان و ایثارگران كشورمان به نگارش دربیاید، اظهار كرد: نسل های آینده ما نیاز دارند كه این تاریخ را بدانند و بدون واسطه از آن مطلع باشند.
وی افزود: كتاب «ر» روایت مردی از دفاع مقدس و پایداری است و شاید نسبت به روایت های رسمی و دولتی متفاوت باشد و علاقه مندم بتوانم باز هم از این دست آثار را در نشر آرما منتشر كنم.
شاه مرادی همچنین از فرهنگ‌سرای سرو به دلیل برگزاری مراسم رونمایی این اثر تشكر كرد و افزود: كار فرهنگی در كشورمان همچون دو امدادی است و دوستان مان در فرهنگ‌سرای سرو نیز به خوبی به این موضوع آگاه بودند و ما را در برگزاری این مراسم یاری كردند.
اسلام واقعی تنها در ایران زنده است
در ادامه صباح الدین شاریت از اهالی مسلمان بوسنی و هرزگوین با اشاره به اینكه از انتقال جنازه شهید رسول از بوسنی به ایران فیلم‌برداری كرده است، اظهار كرد: از آغاز جنگ بوسنی كه در آن جانباز شدم، چیزهای بسیاری بر روی من تاثیر گذاشت. چند بار فرصت كردم كه شهید حیدری را ملاقات كنم. آن ها در جنگ به ما كمك كردند، اما چیزی كه جاودانه مانده این است كه ما را به راه انسانیت برگردانند.
وی خاطرنشان كرد: صدور انقلاب اسلامی به هر نحو ممكن باید عملی شود. ایران تنها كشوری است كه امروزه بعد واقعی اسلام در آن زنده است و به هر صورت كه می تواند باید این فرهنگ را در كل جهان ترویج كند.
رسول حیدری مردی از جنس مردم بود
مجید جاودانی از هم‌رزمان و همراهان شهید رسول حیدری در بوسنی هرزگوین نیز با بیان اینكه شهید حیدری به كار خود مشرف و آگاه بود، گفت: در عین حال، او مردی از جنس مردم بود. بسیار دوستانه، صمیمانه و متواضعانه رفتار می كرد.
وی افزود: شهید رسول شهادت را در آغوش گرفت. همه وام‌دار این شهیدان هستیم و خواهش داریم این كتاب ها در قفسه ها نماند و به یك جلسه رونمایی ختم نشود. امروز هم در كل دنیا شهید رسول داریم و هر روز صدور انسانیت تكرار می شود و این را باید در مدارس و در بین خانواده ها تبیین و تشریح كنیم.
دعا كنیم رسول های امروز را بشناسیم
صدرائیان رئیس فرهنگ‌سرای سرو نیز در سخنان كوتاهی ضمن خوشامدگویی به حضار، گفت: دعا كنیم رسول های امروز را بتوانیم بشناسیم و قدرشان را بدانیم.
در این مراسم همچنین مریم برادران نویسنده كتاب «ر» بخشی از این اثر را برای حضار خواند.
در پایان مراسم با حضور خانواده شهید رسول حیدری و مسئولان لشكری و كشوری و فرهنگی از كتاب «ر» رونمایی شد.
استقبال از این مراسم به گونه ای بود كه بسیاری از مخاطبان به دلیل كمبود جا دقایق زیادی به صورت ایستاده برنامه را دنبال می كردند.
از نكات قابل توجه دیگر این مراسم، برپایی نمایشگاه عكسی در حاشیه آن بود كه به تصاویر گرفته شده توسط احمد حمزه ای از زندگی و مبارزات این شهید و جنگ بوسنی اختصاص داشت.
