ریحان گیاهی شناخته شده است و خواص متعددی برای سلامتی ما دارد. این گیاه ترکیب مهمی از داروهایی است که در طب آیورودا ساخته می شود و خیلی از کمپانی های تولید کننده محصولات بهداشتی و زیبایی شروع به استفاده از عصاره ریحان در محصولاتشان کردند تا تاثیرشان را بالا ببرند. اما اصلا چرا باید به سراغ محصولات شیمیایی برویم وقتی که برگ ریحان می تواند بهترین فواید را برایمان داشته باشد؟!
از برگهای گیاه ریحان در آشپزی بسیاری از کشورهای دنیا استفاده می شود. این برگها به صورت تازه، چاشنی غذا و یا به عنوان ادویه مورد استفاده قرار می گیرد. بذرهای ریحان در آب متورم شده و لایه ای ژلاتینی دور آن را احاطه می کند. در بسیاری از نوشیدنی ها و دسرهای آسیایی از بذر ریحان استفاده می شود.
ریحان گیاهی علفی و یکساله به ارتفاع 30 تا 130 سانتیمتر است. برگهای آن متقابل، سبز روشن و نازک است. گلها کوچک، سفید و در گل‌آذینهای خوشه ای قرار دارند. میوه ریحان از نوع فندقه است. وقتی یک ساقه گل می دهد، تولید برگ در آن ساقه متوقف و آن ساقه چوبی می شود.
در این حالت میزان اسانس برگهای آن ساقه هم کم می شود. جهت جلوگیری از این حالت باید مرتبا از شاخه ها سربرداری شود. ممکن است واریته های مختلف ریحان عطر و طعم های مختلفی داشته باشند ولی شاخص ترین رایحه گیاه ریحان ناشی از یوگنول است که در همه واریته ها مشترک است. دیگر ترکیبات ریحان عبارتند از: سیترال، آنتول، کامفور، متیل کاویکول، سیترونلول، لینالول، pinene، ocimene، terpineol، linalyl acetate، fenchyl acetate، trans-ocimene و ... . بر اساس ترکیبات شیمیایی موجود در ریحان آن را در 4 گروه قرار می دهند:
• فرانسوی: که مقدار فنل آن کمتر است.
• Exotic :که بین 40 تا 80% متیل کاویکول دارد.
• متیل سینامات: 90% اتر
• یوگنول
ریحان دارای ترکیبی به نام (E)-beta-caryophyllene یا به اختصار(BCP) است که دارای خاصیت ضدالتهابی و ضد آرتروز است. مطالعات نشان می دهد که گیاه ریحان آنتی اکسیدانت، ضدویروس و ضد میکروب است. علاوه بر این نشان داده شده است که از ریحان می توان در درمان تومورهای سرطانی استفاده کرد. استراگول موجود در ریحان دارای خاصیت ضدسرطانی است که خاصیت ضد سرطانی این ماده بر روی موشها به اثبات رسیده است. با مطالعه بر روی موشها دیده شد که ریحان از تجمع پلاکتها و لخته شدن خون جلوگیری می کند. در طب سنتی هند از ریحان به عنوان داروی تکمیلی در درمان استرسها، آسم و دیابت استفاده می کردند. یک مطالعه نشان داد که ریحان ضدقارچ و دور کننده حشرات است. مطالعه دیگری در سال 2009 نشان داد که عصاره ریحان به شدت برای پشه ها سمی است.
از ریحان برای درمان دل درد، کاهش اشتها، نفخ، مشکلات کلیوی، سرماخوردگی، زگیل و عفونتها استفاده می شود. از این گیاه برای درمان جای نیش حشرات و مارگزیدگی هم استفاده می شود. برخی زنان از برگ ریحان برای افزایش جریان شیر پس از زایمان استفاده می کنند. ریحان منبع مناسبی برای تامین ویتامین c، کلسیم، منیزیم، پتاسیم و آهن است.
بیماری پوسیدگی ناشی از فوزاریوم می تواند به محصول ریحان آسیب بزند. پوسیدگی خاکستری ناشی از بوتریتیس نیز آسیب جدی به ریحان وارد می کند. اخیرا کپک پودری به یکی از مشکلات عمده در ریحان تبدیل شده است که عامل آن قارچی به نام Colletotrichum است. انگل سس از آفات مهم ریحان است که تنها راه مبارزه با آن حذف فیزیکی آن است.
ریحان بجوید
در صورت خام جویدن ریحان فواید زیادی نصیبتان می شود. این گیاه خواص زیادی دارد.
درمان طبیعی سرماخوردگی و گلودرد
ریحان خواص ضدباکتریایی دارد و مثل یک داروی ضدعفونی کننده عمل می کند. همین امر به محافظت از بدن در برابر انواع عفونت ها کمک می کند. برگ ریحان همراه با زنجبیل و عسل می تواند درمان مفیدی برای برونشیت، سرماخوردگی و سرفه باشد. برای درمان گلودرد می توانید مقداری آب جوش را با ریحان مخلوط کرده و میل کنید.
سفید کردن دندان ها
پودر برگ ریحان خشک شده می تواند برای مسواک زدن استفاده شود. خواص درمانی این برگ به حفظ سلامتی لثه ها کمک کرده و با بوی بد دهان، درد و چرک دندان مبارزه می کند. استفاده از برگ ریحان به صورت معمولی باعث از بین رفتن ۹۹ درصد باکتری ها و جرم های دهان می شود.
اگر از درد معده رنج میبرین …
بیماری های مربوط به معده مثل اسیدیته و یبوست می توانند با برگ ریحان درمان شوند. ریحان باعث می شود فرد احساس نفخ کمتری کرده و سیستم گوارشی اش تمیز بماند.
از بین بردن خارش پوست
می توانید برگ ریحان را به سادگی روی پوست بمالید تا خارشش از بین برود. همچنین می توانید عصاره برگ ریحان را گرفته و با آبلیمو مخلوط کرده و روی مناطق آسیب دیده بگذارید تا خارش از بین برود.
درمان جوش در یک دقیقه!
استفاده از ریحان یکی از قدیمی ترین روش ها برای درمان جوش است. مقداری ریحان برداشته و با برگ چریش مخلوط کرده و با هم خرد کنید تا یک خمیر درست شود. مقداری آبلیمو به این مخلوط اضافه کرده و روی جوش ها بگذارید. اجازه بدهید خشک شود و بعد با آب ولرم بشویید. این درمان باعث از بین رفتن این جوش ها می شود.
برگرداندن رنگ طبیعی پوست
از برگ ریحان برای صورتتان استفاده کنید تا درخشندگی و رنگ طبیعی اش برگردد. چند عدد برگ ریحان خشک شده را پودر کرده و با مقداری گل سرشور مخلوط کنید. این ماسک را روی صورت گذاشته و ۱۵ دقیقه بعد با آب بشویید. از این ماسک دو بار در هفته استفاده کنید تا نتیجه بگیرید.
از بین بردن شوره سر
مقداری برگ ریحان را با میوه آمله مخلوط کرده و این خمیر را روی پوست سر بگذارید. ۳۰ دقیقه صبر کرده و بعد بشویید. این روش خانگی برای درمان شوره سر عالی کار می کند.
کنترل سطح کلسترول
سطح بالا کلسترول می تواند برای بیماران قلبی کشنده باشد و ریحان برای کاهش کلسترول موثر است. وجود ویتامین C و آنتی اکسیدان ها باعث می شود ریحان همان چیزی باشد که برای محافظت از قلب در برابر رادیکال های آزاد لازم است.
کاهش سطح اسیداوریک
مصرف منظم برگ ریحان همراه با عسل (صبح ها) کلیه ها را قوی کرده و سنگ کلیه را از بین می برد. همچنین به کنترل سطح اسیداوریک در کلیه ها کمک می کند.
درمان سردرد
برگ ریحان را با خمیر چوب صندل مخلوط کرده و روی پیشانی بگذارید تا سردرد ضربان دار درمان شود.
کنترل دیابت
مصرف ریحان به کنترل سطح قند خون کمک می کند. پس هر صبح ۴ تا ۵ برگ ریحان بخورید.
باعث می شود سیگار را ترک کنید
هر باری که می خواهید سیگار بکشید، برگ ریحان بجوید. خواص آنتی اکسیدانی این گیاه باعث معکوس شدن صدماتی وارد شده به ریه ها می شود.
روشن کردن جای جوش
با برگ ریحان و یک کاسه آرد نخودچی یک خمیر درست کرده و آن را روی جوش ها بگذارید. اجازه بدهید این خمیر خشک شود و بعد با آب گرم بشویید.
درمان خارش پوست سر
با استفاده از ریحان، چریش و گل بامیه یک خمیر درست کرده و روی پوست سر بگذارید. آن را بعد از ۱۵ دقیقه بشویید. همچنین روغن ریحان برای قوی کردن موها فوق العاده است.
مضرات :
از آنجایی که ریحان دارای استراگول است، مصرف بلند مدت آن می تواند خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش دهد. به خصوص مصرف روغن ریحان به صورت خوراکی توصیه نمی شود زیرا دارای مقادیر بالایی استراگول است.
تکثیر گیاه ریحان در بهار و با استفاده از کشت بذر انجام می شود. بذرها معمولا سریع جوانه می زنند. در مناطقی که سرمای بهاره دارند از نشاکاری برای کاشت ریحان استفاده می کنند. در این مناطق وقتی خطر سرما رفع شد و گیاهان به اندازه ای رسیدند که در هنگام انتقال آسیب نبینند آنها را به زمین اصلی منتقل می کنند.
ریحان به سرما بسیار حساس است و بهترین رشد را در آب و هوای گرم و خشک دارد. گیاه ریحان به نور کامل آفتاب برای رشد نیاز دارد. برگهای زرد و کوچک در پایین ساقه نشان می دهد که گیاه در شرایط استرس قرار دارد. این استرس می تواند ناشی از کمبود رطوبت و یا حاصلخیزی پایین خاک باشد. گیاه ریحان به کود پتاسیم پاسخ رشدی خوبی می دهد و عملکرد اسانس آن هم افزایش می یابد.
