دلیل كیفیت بالای عسل طبیعی آن است كه به طور كامل حاصل عصاره شهد گل‌های طبیعی و فرآوری زنبور بوده است.

عسل مصنوعی كیفیتی بسیار كمتر دارد، زیرا یا با كمك زنبور ساخته شده، یا كاملا بدون كمك زنبور كه در این صورت فقط حاصل فعالیت و فرآوری بشر است. هر دو روش اخیر در دسته عسل‌های تقلبی جامی‌گیرد.

در عسل‌های تقلبی فرآوری شده با كمك زنبور معمولا آب و شكر به تغذیه زنبورها افزوده می‌شود و واضح است كه چنین تغذیه‌ای صددرصد حاصل شهد گل‌ها نیست.

عسل‌های تقلبی فرآورده شده بدون دخالت زنبور نیز از مواد گلوكزی مثل شربت قند یا مواد نشاسته‌ای، یا شیره میوه‌هایی همچون خرما و توت یا تركیبی بین آنها به دست می‌آید بنابراین، هر چه عصاره شهد گل‌های طبیعی و فعالیت طبیعی زنبور در تهیه عسل كمتر یا هیچ باشد، عسل به دست آمده مصنوعی‌تر و صنعتی‌تر بوده، خاصیت عسل طبیعی را نداشته و تقلبی محسوب می‌شود.

برای عموم مردم، شناخت عسل طبیعی از تقلبی بسیار سخت است اما با عمل به برخی موارد پی‌آمده می‌توان به صورتی مطمئن‌تر اقدام به خرید عسل طبیعی كرد:

از فروشگاه‌ها یا افراد و زنبورداران معتبر و مطمئن خرید كنید.

عسل را به طور عمودی درون لیوانی از آب بریزید، در صورتی كه ته آن جمع شد و در آب حل نشد، كیفیت طبیعی عسل در حد مطلوب است. هر چه سرعت حل شدن عسل در آب بیشتر باشد، خلوص آن كمتر، و در نتیجه غیرطبیعی‌تر است.

شیشه عسل را برگردانید و به سرعت بالا یا پایین رفتن حباب‌های درون عسل دقت كنید. هر چه كندتر حركت كند، بهتر است.

مقدار كش‌آمدن عسل نیز تا حدودی در تشخیص عسل طبیعی از نیمه طبیعی و صنعتی مؤثر است. عسل طبیعی به دلیل داشتن رطوبت كمتر، روان‌شدگی كمتری دارد.

عسل طبیعی، شیرینی، مزه، طعم و بوی مشخصی دارد. شیرینی عسل طبیعی برخلاف نوع مصنوعی هیچ شباهتی به مزه شكر و قند ندارد و به محض برداشتن درپوش آن، بو و رایحه مطبوع آن به مشام می‌رسد.