با خبر واردات گوشت بوفالو از هند، جنجال‌ها و ابهامات زیادی درباره بهداشت این نوع گوشت وجود دارد. برخی از كارشناسان معتقدند گوشت‌های تولید هند استانداردهای لازم بهداشتی را ندارند. به علاوه گوشت بوفالو اگر آلوده باشد می‌تواند بیماری جنون گاوی را سبب شود. به همه اینها آلوده بودن گوشت گاومیش به انگل ساركوسیست را هم اضافه كنید. در مقابل سازمان دامپزشكی معتقد است همه‌چیز را تحت‌نظر داشته و فقط به گوشت‌هایی مجوز ورود خواهد داد كه سالم باشند. به علاوه این گوشت‌ها به صورت خام به فروش نخواهد رسید و فقط در محصولات حرارت‌دیده استفاده می‌شوند. سیب سبز سراغ كارشناسان مختلف رفته و به بررسی این موضوع پرداخته است.
دكتر پیام محبی، دامپزشك درباره علت واردات گوشت قرمز از هند می‌گوید: بزرگ‌ترین دلیلی كه باعث شده از هند گوشت وارد كنند این است كه مبالغی پول در هند مانده و می‌خواهند آن را به كالا تبدیل كرده و بازگردانند. همین اتفاق درباره برنج و چای هم رخ داد. این موضوع به نظر من بیشتر تصمیمی اقتصادی است. درباره اینكه ما به واردات گوشت، آن هم از هند نیاز داریم یا نه، وقتی با تولیدكنندگان داخلی صحبت می‌كنیم همه می‌گویند ما می‌توانیم نیاز داخلی را تولید كنیم. با این حال گاهی دولت تصمیمی می‌گیرد كه لطمه زیادی هم از جهات مختلف وارد می‌شود.
پشت پرده واردات گوشت بوفالو
ما همیشه واردات گوشت را داشته‌ایم یا از برزیل یا كشورهای دیگر؛ اخیرا هم دوستان اعلام كرده‌اند از هند هم مدت‌ها واردات گوشت داشتیم اما شاید كمتر صحبتی از آن بوده است. به‌هرحال گوشت تولید هند، به لحاظ بهداشتی گوشت باكیفیتی نیست و مسئولان در اخبار تا حدی بحث‌های مختلف را با هم قاطی می‌كنند.
در مناظره‌ای كه از رادیو پخش شد، رئیس اتحادیه واردكنندگان گوشت هم در این مناظره بود، او اظهار می‌كرد كه در انگلیس هم گوشت گاومیش مصرف می‌كنند. بله، در انگلیس هم گوشت گاومیش مصرف می‌كنند اما گاومیش كدام كشور؟ گاومیش هند یا آمریكا؟ مساله این است كه گوشت گاومیش كشور هند چندان استانداردهای بهداشتی را ندارد. این است كه این موضوعات با هم متفاوت است و نباید با هم قاطی شود. این به نظرم گول زدن است كه بگوییم آمریكا یا انگلیس هم گوشت گاومیش مصرف می‌كنند. همه جای دنیا ممكن است گوشت گاومیش مصرف كنند اما مهم است كه گوشت گاومیش كدام كشور را مصرف می‌كنند؟ كمااینكه گوشت گاومیش ایرانی هم همیشه در كشور مصرف می‌شده و كسی هم ایرادی نمی‌گرفته است.
گاومیش بهتر است؟
محبی درباره تفاوت گوشت گاومیش و سایر گوشت‌ها به سیب سبز می‌گوید: اینكه بگوییم گوشت گاومیش بهتر از گوشت‌های دیگر است باید بررسی شود که منظور بهتر بودن از چه لحاظ است؟ برخی می‌گویند این نوع گوشت كلسترول كمتری دارد و برخی می‌گویند چربی بیشتری دارد و. . . كه این موضوعات مربوط به ذائقه‌های مختلف است. به این دلیل كه برخی دلایلی مبنی بر خوب بودن فلان گوشت می‌آورند كه ما نمی‌آییم آن را مصرف كنیم كمااینكه سال‌هاست اروپایی‌ها بیان می‌كنند گوشت خوك خیلی خوب است اما ما همچنان آن را مصرف نمی‌كنیم.
دام داخلی چه خواهد شد؟
آزمایش و نمونه‌برداری انجام می‌شود اما باز همین موضوع كه چه چیزی مورد آزمایش قرار می‌گیرد یا از چه چیزی نمونه‌برداری می‌شود هم مورد بحث است. همه این موضوعات وجود دارد اما از قدیم گفته‌اند چرا عاقل كند كاری كه باز آرد پشیمانی؟
خود مسئولان اذعان می‌دارند كه این گوشت را به میزان محدود و برای مصارف خاصی (محصولات پروتئینی مثل سوسیس و كالباس) وارد می‌كنند. اما اولا نمی‌توانند نظارتی داشته باشند كه این گوشت در همان مصارف خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد و ثانیا همین میزان محدود رانت ایجاد می‌كند.
اگر اقتصاد آزاد است كه هركس می‌خواهد باید بتواند این محصول را وارد كند. اگر هم هركس بخواهد وارد كند كه دیگر چه بلایی بر سر دام داخلی خواهد آمد؟
بهداشت فدای اقتصاد
وی ادامه می‌دهند:كشور ما فقیر نیست كه همه‌چیز را فدای اقتصاد كند. ایران مشكل اقتصادی آنچنان دست و پاگیری ندارد كه بخواهیم همه‌چیز را فدای مسائل اقتصادی كنیم؛ مشكل ما بیشتر به ضعف مدیریت اقتصاد برمی‌گردد.
اینكه بخواهیم بهداشت را فدای اقتصاد كنیم بزرگ‌ترین اشتباه است چون ثابت شده كشورهایی كه این كار را می‌كنند شاید در همان زمان محصول ارزان‌تری را مصرف كرده باشند اما بعدها این اختلاف قیمت را باید صرف مخارج درمان كنند.
مطمئن باشید اروپایی‌ها از ما خیلی اقتصاددان‌تر هستند اما چرا آنها محصول ارزان بی‌كیفیت وارد نمی‌كنند؟
درباره گوشت گاومیش هندی گفته می‌شود پیشرفته‌ترین كشوری كه از آن استفاده می‌كند روسیه است؛ این در حالی است كه خود روسیه به لحاظ اقتصادی مشكلات زیادی دارد. روسیه كشور پیشرفته‌ای نیست، فقط پهناور است. روسیه از كشورهای جهان سوم محسوب می‌شود بنابراین نباید مبنای مقایسه قرار گیرد.
ضرر برای مردم، سود برای دلالان
اصلا فرض می‌كنیم كه گوشت بوفالو فقط در تولید محصولات پروتئینی مورد استفاده قرار می‌گیرد و وارد سبد غذای خانوار هم نمی‌شود، از سال گذشته قیمت كدام نوع كالباس پایین آمده است؟ مگر گوشت بوفالو ارزان‌تر نیست؟ چرا قیمت محصولات پروتئینی كمتر نشده است؟ خب، مشخص است كه از كیفیت محصول كم شده اما قیمت همان است؛ در نتیجه ضرر كیفیت پایین برای مردم است و سود این قضیه به جیب دلالان می‌رود؛ یعنی حاشیه امن اقتصادی برای عده‌ای ساخته شده است.
نظارت بهداشتی وجود دارد
دكتر محمدرضا وفا درباره واردات گوشت بوفالو از هند معتقد است: به لحاظ مسائل بهداشتی حتما قوانین واردات و صادرات بر این مسائل نظارت دارد. به‌هرحال وزارت بهداشت و جهاد كشاورزی موظفند هر محصولی را فارغ از نوع آن در بدو ورود به كشور مورد آزمایش قرار دهند. اگر محصولی به لحاظ سلامت، استانداردهای لازم را نداشته باشد باید به كشور واردكننده بازگردانده شود. مسلما اگر محصولات به صورت قانونی وارد كشور شوند از نظر سلامت و... مورد ارزیابی قرار می‌گیرند؛ قبلا از برزیل گوشت یا از استرالیا مرغ وارد می‌شد كه خب مورد آزمایش قرار می‌گرفت و بعد برای ورود به بازار مورد تایید قرار می‌گرفت.
گوشت‌های قرمز تفاوتی با هم ندارند
دکتر وفا درباره تفاوت ارزش غذایی گوشت بوفالو به سیب سبز می‌گوید: به‌طور كلی گوشت‌هایی كه جزو گوشت‌های قرمز محسوب می‌شوند به لحاظ ارزش تغذیه‌ای تفاوتی با هم ندارند. به لحاظ ارزش غذایی گوشت گاومیش با گاو تفاوت چندانی ندارد اما به هر حال گوشتی كه از خارج كشور وارد می‌شود به صورت منجمد است كه این موضوع می‌تواند از ارزش غذایی آن تا حد زیادی بكاهد. مسلما گوشت تازه بسیار مفیدتر از گوشت فریز شده است. این موضوع بیشتر محل بحث است.
کارشناسان چه می‌گویند؟
چه کسی باید پاسخگو باشد!
دكتر محبی درباره احتمال ورود گوشت وارداتی بوفالو در سبد غذایی خانواده‌ها می‌گوید: اگر پس از واردات، گوشت بوفالوی هندی وارد سبد خانوار شود واقعا به‌راحتی نمی‌توان آن را تشخیص داد. جهاد كشاورزی مجوز واردات را صادر كرده و باید پاسخگو باشد اما اثبات اینكه گوشت خریداری شده گوشت بوفالوست كار بسیار سختی است چون مشابهات زیادی وجود دارد.
احتمال تقلب زیاد است
جنبه‌های اقتصادی ماجرا را هم باید دید. گوشت گوساله داخلی كیلویی 34هزار تومان به فروش می‌رسد و گوشت هندی 14 هزار تومان که این اختلاف قیمت خیلی زیاد و در حد فاجعه است. شك نكنید این اختلاف قیمت زیاد باعث تقلب خواهد شد. هركس بتواند این محصول را وارد كند، قیمت گوشت هندی پایین‌تر هم خواهد آمد و اختلاف قیمت بیشتر خواهد شد.
ابهاماتی که باید برطرف شود؟
درج مواد تشكیل‌دهنده
درخصوص روغن پالم با آن همه حواشی كه به وجود آمد تنها موردی كه توانستند به تولیدكنندگان ایراد بگیرند این بود كه تولیدكننده باید روی بسته‌بندی محصول چربی مورد استفاده در ساخت را ذكر می‌كرد. همین مورد هم درباره گوشت بوفالو وجود دارد. در حقیقت باید عنوان شود از چه گوشتی استفاده می‌شود كه حداقل خریدار این را بداند كه چه چیزی مصرف می‌كند.
قیمت‌ها را چه کسی کنترل می‌کند؟
دکتر پیام محبی ادامه می‌دهد: روی هیچ‌كدام از فرآورده‌های گوشتی هم نوشته نشده كه از چه گوشتی استفاده شده است. قیمت‌ها همچنان بالاست اما مثلا از گوشت ارزان‌تر برای تولید استفاده شده، هیچ خلافی هم به لحاظ قانونی انجام نشده و فقط سود بیشتری عاید تولیدكنندگان شده است. اما این حق مصرف‌كنندگان است كه بدانند كالباس یا سوسیسی كه استفاده می‌كنند از چه گوشتی تهیه شده است. متاسفانه مصرف‌كنندگان این را نمی‌دانند؛ خود من هم كه دامپزشك هستم وقتی گوشتی را حتی به عنوان گوشت گرم خریداری می‌كنم نمی‌دانم كه چه گوشتی است.
اگر سالم است چرا فقط سوسیس؟
وی اضافه می‌کند: گوشت وارداتی از هند برای محصولات پروتئینی مورد استفاده قرار می‌گیرد به این دلیل است كه در محصولات فرآوری شده دمای گوشت تا 80 درجه بالا می‌رود بنابراین انگل ساركوسیست این گوشت‌ها از بین می‌رود. اما تضمینی وجود ندارد كه گوشت‌های وارد شده به علت قیمت ارزان‌تر آن در رستوران‌ها مورد استفاده قرار نگیرد یا در قصابی‌ها فروخته نشود. مشكل قضیه اینجاست كه گفته می‌شود گوشت گاومیش هندی برای سوسیس و كالباس وارد شده اما وقتی در رستورانی استیك سفارش می‌دهید نمی‌دانید از چه گوشتی استفاده شده است. این را هم در نظر داشته باشید كه مثلا در غذایی مثل استیك دمای گوشت به 50 درجه هم نمی‌رسد، انگل ساركوسیست را هم كه حتما در نظر دارید!
متخصصان طب سنتی‌چه می‌گویند
دكتر علیرضا عباسیان متخصص طب سنتی درباره چند و چون سازگاری گوشت بوفالو با ذائقه و طبع مردم ایران معتقد است: به‌طور كلی یك اصل اساسی در طب سنتی وجود دارد و این است كه هركسی با مواد غذایی اقلیم خود سازش می‌یابد و مواد غذایی كه در طبیعت اقلیم مورد نظر وجود دارد برای ساكنان همان منطقه مناسب‌تر است. اگر به هر دلیلی قرار است كه تغییری در رژیم غذایی افراد صورت بگیرد، بهتر است انجام می‌شود این تغییر رژیم یا افزودن مواد غذایی جدید به سبد غذایی، در درجه اول حساب شده و با تفكر انجام شود و در درجه بعدی این تغییرات به صورت تدریجی به وقوع بپیوندد؛ تغییر یكباره رژیم غذایی چندان مورد تایید طب سنتی نیست.
ما معتقدیم در آب و هوای سرد، خون به عمق بدن و بخش‌های داخلی می‌رود و این باعث قوی شدن دستگاه هاضمه می‌شود. گوشت‌هایی مثل بوفالو یا گوساله كه متراكم و دیرهضم هستند در نواحی سردسیر برای مصرف بهترند؛ برخلاف تصوری كه وجود دارد و فكر می‌كنند خوردن این نوع گوشت‌ها در نواحی گرمسیر بهتر است خوردن گوشت‌های سنگین مثل گاو و گاومیش در نواحی گرمسیر اصلا مناسب نیست.
بوفالوی منجمد بی‌كیفیت‌تر است
اگر در داخل كشور به لحاظ دام منابع كافی داشته باشیم، واردات كاری منطقی نخواهد بود. به‌هرحال صنایع تبدیلی هم به دنبال منفعت خود هستند. مسلما گوشت منجمد بوفالوی وارداتی ارزان‌تر و بی‌كیفیت‌تر از گوشت تازه گاو و گوسفند داخلی است و طبیعی است كه تولیدكنندگان محصولات پروتئینی خواهان گوشت ارزان‌تر باشند. اساسا سوسیس و كالباس انتخاب‌های مورد تاییدی برای مصرف نیست.
سوسیس و كالباس حتی اگر از گوشت گاو و گوسفند داخلی هم تولید شود به علت تركیباتی كه در ساخت این مواد به كار می‌رود می‌تواند بسیار مضر باشد. تركیبات نگهدارنده‌ای مثل نیترات سدیم، چربی‌های اشباع مضر و. . . كه در تولید سوسیس و كالباس مورد استفاده قرار می‌گیرد همه برای بدن مضر بوده و سرمنشا بیماری‌های زیادی است. بعد هم كه مراحل پخت با روغن فراوان، نمك، سس و. . . انجام می‌شود كه ضرر این محصولات را بیشتر هم می‌كند بنابراین این محصولات سالم نیستند چه برسد به اینكه تركیبات اولیه آن هم از كیفیت پایین‌تری برخوردار باشد.
نكاتی درخصوص مصرف
چربی گوشت قرمز به‌شدت مضر است، توصیه می‌شود كه جدای از همه مسائل بهداشتی و تغذیه‌ای در مورد مصرف گوشت‌های وارداتی بوفالو، حداقل چربی‌های اشباع را از این محصول جدا كنند و بعد مورد استفاده قرار دهند. كمترین كاری كه در مورد استفاده از گوشت گاومیش وارداتی و به لحاظ تغذیه‌ای می‌توان انجام داد این است كه از روش‌های پخت یا فرآوری بهتر و استانداردتری استفاده شود. چربی اضافه به این گوشت‌ها اضافه نشود، حتی‌المقدور و تا جایی‌كه ممكن است از مواد افزودنی مضر كمتری استفاده شود.
گاومیش انتخاب آخر
واردکنندگان گوشت بوفالو هم بهتر است ابتدا آن را در بخش‌های محدودی از كشور مورد استفاده قرار دهند، چند سالی بگذرد و مطالعه انجام شود. پس از این مراحل می‌توان گفت كه آیا این گوشت می‌تواند برای مردم ایران باتوجه به ذائقه‌های مختلف مورد استفاده قرار بگیرد یا خیر. دکتر عباسیان ادامه می‌دهد: به‌هرحال در زمان ورود این گوشت‌ها به كشور آزمایش‌ها و بررسی‌هایی از سوی مراجع مربوطه انجام می‌شود اما پیشنهاد كلی ما به مردم این است كه بیشتر به سمت مصرف گوشت‌های توصیه شده مثل ماهی بروند.
با آنكه گوشت‌هایی مثل ماهی یا شترمرغ از گوشت‌های توصیه شده طب سنتی هستند اما چندان در سبد غذایی خانوار جای ندارند. علم جدید هم این نكته را تایید می‌كند كه گوشتی مثل شترمرغ با آنكه گوشت قرمز محسوب می‌شود اما كلسترول كمتری نسبت به بقیه گوشت‌ها دارد بنابراین بهتر است انتخاب اول مردم خوردن این نوع گوشت‌ها باشد. گاو و گاومیش در خط آخر انتخاب برای مصرف قرار بگیرند.
طبع گوشت گاومیش
به‌طوركلی گوشت‌های مختلف حتی گوشت ماهی طبع گرم دارند اما این طبیعت گرم برای گوشت‌های مختلف طبقه‌بندی دارد. برخی گوشت‌ها گرم‌تر و برخی كمتر گرم هستند كه مردم اصطلاحا آنها را سرد می‌نامند بنابراین گوشت سرد نداریم، گوشت كمتر گرم را سرد می‌نامند. اگر بخواهیم طبقه‌بندی كلی و اجمالی برای طبع گوشت‌های مختلف داشته باشیم باید بگوییم كه گوشت ماهی از همه سردتر (كمتر گرم) است، بعد از آن گاو و گاومیش، مرغ، گوسفند، شترمرغ و در نهایت گوشت شتر است كه می‌توان گفت جزو گرم‌ترین گوشت‌هاست.
بایدها و نباید‌های مصرف بوفالو
سیر و فلفل به جای دارچین
اگرچه دارچین می‌تواند به هضم بهتر گوشت گاو یا گاومیش كمك كند اما در صنایع پروتئینی و سوسیس و كالباس بیشتر از سیر و فلفل استفاده می‌شود. سیر و فلفل و به‌طور كلی مواد تند هم تا حدی می‌توانند برای هضم غذای سنگین مفید باشند. اما به‌هرحال در این صنایع از سیر و فلفل استفاده می‌شود چون خاصیت ضدمیكروبی آن می‌تواند ماندگاری محصولات را افزایش دهد.
شیر گاومیش بهتر است
شیر گاو و گاومیش برخلاف گوشت این حیوانات مفید است و اگر شیر این حیوانات را وارد یا در داخل تولید كنیم، محصول خوب و مفیدی است. شیر گاو و گاومیش برای سلامتی بسیار مفید است و شاید بهتر باشد در این زمینه تولید بیشتر یا واردات این نوع شیر هم بحث شود.
گاومیش برای ورزشكاران
سازمان دامپزشكی حتما بر بهداشت و مسائل انگلی گوشت‌های وارداتی نظارت دارد. اما مساله دیگری هم كه وجود دارد این است كه در هند یا مردم هندو هستند یا غیر هندو. در حال حاضر دولت هند جزو گروه هندوهاست و همان‌طور كه می‌دانیم هندوها گاو را مقدس می‌دانند و كشتن آن را عمل غیرمجاز به لحاظ مذهبی می‌دانند. به همین دلیل هم ممكن است صادرات گوشت گاو و گاومیش و. . . از طرف دولت هند ممنوع شود. اگر هم صادرات صورت بگیرد حتما از نوع پرورشی گاومیش صادر خواهد شد.
اگرچه طب سنتی معتقد است گوشت حیوانات وحشی یا اصطلاحا گوشت شكار به لحاظ كیفیت بهتر و مقوی‌تر است اما مقوی به این معنا كه كسانی كه آن را مصرف می‌كنند بتوانند اصطلاحا آن را بسوزانند. مثلا این نوع گوشت‌ها به درد ورزشكاران می‌خورد نه خانم‌های خانه‌دار یا آقایانی كه پشت میزنشین هستند. از نظر طب سنتی گوشت حیوانات شكار یا اصطلاحا نیمه‌وحشی می‌تواند افراد كم‌فعالیت را دچار امتناع یا «پری» و اضافه وزن كند.
منوی انتخاب
گوشت‌های بره، بزغاله و جوجه در خط اول انتخاب، گوشت ماهی قزل‌آلا، ماهی سفید و شترمرغ خط بعدی و خط‌های بعدی گوسفند، گوساله و گاو و گاومیش در خط آخر انتخاب قرار دارند.
