عدس ها را بر اساس بزرگی و كوچكی آنها تقسیم بندی می‌كنند. در حالی كه بیشترین نوع عدس، سبز یا قهوه ای هستند. عدس ها معمولا به رنگهای نارنجی، قرمز، زرد یا سیاه وجود دارد.

عدس ها در مقایسه با دیگر حبوبات خشك، سریع تر و راحت تر پخته می‌شوند. آنها سریع طعم های عالی را از دیگر غذاها و چاشنی‌ها به خود جذب می‌كنند و ارزش غذایی بالایی دارند و در تمام طول سال در دسترس هستند.

 یکصد گرم عدس حاوی 17.86 گرم پروتئین، 6.59 میلی گرم آهن، 356.40 میلی گرم فسفر، 0.98 میلی گرم منگنز، 15.64 گرم فیبر،  730.62 میلی گرم پتاسیم و  0.33  میلی گرم ویتامین B1است.
 

فواید عدس

عدس، منبع بسیار خوبی از فیبرهای كاهش دهنده كلسترول‌ است كه نه تنها كمك به كاهش كلسترول کمک می‌كند بلكه خاصیت تنظیم قندخون هم دارد زیرا فیبر بالای آنها از افزایش قندخون بعد از خوردن یك وعده غذایی جلوگیری می‌كنند.

عدس ها همچنین حاوی 6 ماده معدنی مهم، 2 ویتامین B و همچنین پروتئین بدون، چربی هستند. افرادی كه غذاهایی با بیشترین فیبر، 12 گرم در روز، می‌خورند 12% كمتر دچار بیماری سكته قلبی و 11% كمتر دچار بیماری قلبی- عروقی در مقایسه با كسانی كه 5 گرم در روز فیبر می‌خورند می‌شوند. كسانی كه بیشترین مصرف فیبرهای غذایی قابل جذب در آب را می‌خورند 15% خطر ابتلا به بیماری و 10% خطر بیماریهای قلبی- عروقی در آنها كاهش می‌یابد.

عدس به شما انرژی برای سوزاندن می‌دهد در حالی كه قندخون را تثبیت می‌كند. فیبر قابل جذب علاوه بر تأثیرات مفید روی سیستم گوارشی و قلب، به تنظیم مقدار قندخون نیز كمك می‌كند. اگر شما مقاومت به انسولین، كاهش قندخون یا دیابت دارید، گیاهان بُنشنی مثل عدس برای تنظیم قند خون مؤثر هستند كه انرژی پایداری را باعث می‌شوند. بررسی غذاهایی با فیبر بالا و میزان قند خون نشان داده‌است كه این غذاها فواید چشمگیری دارند.

عدس ها نه تنها باعث سوخت آهسته كربوهیدراتهای پیچیده می‌شوند بلكه باعث افزایش انرژی بدن با پر كردن ذخائر آهنی بدن شما می‌شوند. مخصوصاً برای خانم هایی كه در سنین باروری هستند خیلی درمعرض كمبود آهن هستند، افزایش (تقویت) ذخائر آهن با عدس ایده بسیار مناسبی است چون برخلاف گوشت قرمز منبع دیگر آهن، عدسها كالری و چربی ندارند.

دستورهای غذایی با عدس

با عدس انواع پلو یا خوراک می توان تهیه کرد. برای آشنایی با روش پخت چند غذای خوشمزه با عدس در ادامه مطلب همراه ما باشید.

خوراک عدس

مواد لازم
 

3 عدد بادنجان

2 عدد پیاز

3 پیمانه عدس پخته

1 پیمانه ماست پرچرب یا خامه ای

نمک و فلفل سیاه

1 قاشق غذاخوری روغن زیتون

1 قاشق غذاخوری تخم گشنیز

1 قاشق غذاخوری نعناع خشک

ریحان بنفش خشک

طرز تهیه

1.    پیازها را خرد کنید و در تابه به همراه با روغن زیتون تفت دهید. کمی گشنیز را به پیازها اضافه کنید تا عطر آن به خوبی با پیاز ترکیب شود.

2.    بادنجان ها را با پوست روی گاز بگذارید و آنها را کبابی کنید. وقتی پوست آنها چروک شد، آن ها را بر دارید. وقتی بادنجان ها خنک شدند، آنها را پوست بگیرید و در ظرفی جداگانه بکوبید.

3.    پس از کوبیدن، آنها را به پیاز داغ اضافه کنید و در همان روغن، مقداری تفت دهید. بعد عدس پخته را به آن اضافه کنید. نمک، فلفل و سایر سبزی های معطر را اضافه کنید و مقداری تفت دهید.

4.    پس از اینکه همه مواد با هم مخلوط شدند از روی حرارت بر دارید و گذارید خنک شوند. پس از 15 دقیقه ماست را مانند سس به آن اضافه کنید.

کوکوی عدس

مواد لازم

400 گرم عدس پخته شده

6 عدد تخم مرغ

دو قاشق سوپخوری آرد گندم

150 گرم سبزی معطر خرد شده

نمک و ادویه

100 گرم روغن مایع

طرز تهیه

1.    ابتدا عدس را بشویید و خیس کنید. دو ساعت بعد آن را با مقداری نمک بپزید. پس از پخته شدن داخل آبکش بریزید تا سرد شود. سبزی خردشده را داخل یک ظرف بریزید و عدس، آرد، ادویه و نمک را به آن اضافه کنید و هم بزنید.

2.    تخم مرغ ها را در ظرفی جداگانه بشکنید و با چنگال خوب هم بزنید و به مخلوط اضافه کنید.

3.    تابه را روی حرارت ملایم بگذارید و روغن را درون آن بریزید و پس از داغ شدن روغن، مواد کوکو را داخل تابه بریزید. هنگامی که یک طرف کوکو سرخ شد آن را برش دهید و برگردانید تا طرف دیگر آن هم سرخ شود.

عدس پلو عربی با مرغ

مواد لازم

3 پیمانه برنج

1 پیمانه عدس پخته شده    

نصف پیمانه کشمش پلویی

2 عدد سینه مرغ پخته شده

4 قاشق غذاخوری پیاز داغ و سیر داغ    

3 قاشق مرباخوری دارچین، زیره، پودر لیمو عمانی و هل کوبیده شده  

نمک وفلفل وزردچوبه

طرز تهیه

1.    ابتدا برنج را که از قبل خیس کرده اید با نمک، کمی زردچوبه و دارچین روی حرارت قرار دهید تا بجوشند. سپس آنها را آبکش و عدس پخته را به آن اضافه کنید.

2.    هنگام دم کردن، 1 قاشق مرباخوری از ادویه مخصوص لای برنج بریزید و دم کنید.

3.    مرغ پخته شده را ریش ریش کنید و همراه با پیاز و سیر داغ و کشمش کمی تفت دهید. بقیه ادویه و زردچوبه و نمک فلفل سیاه را به مرغ اضافه کنید. هنگامی که برنج دم کشید از مواد روی آن بریزید.

4.    در صورت تمایل می توانید از مواد لای پلوی در حال دم بریزید.

دال عدس

مواد لازم
 

2 پیمانه عدس قرمز      

1 عدد پیاز بزرگ    

2 قاشق سوپخوری سیر له شده    

2 قاشق غذاخوری رب گوجه فرنگی    

2 عدد سیب زمینی متوسط    

2 عدد لیمو عمانی    

1 قاشق چایخوری ادویه    

1 قاشق غذاخوری فلفل قرمز      

1 قاشق غذاخوری روغن      

تمبر هندی

طرز تهیه

1.    ابتدا پیاز را با روغن سرخ كنید. پیاز که طلایی شد، سیر را اضافه كنید و كمی تفت دهید.

2.    سپس رب گوجه فرنگی، فلفل، ادویه، لیمو عمانی، سیب زمینی و عدس را با هم به آن اضافه كنید. حرارت شعله را كاملا ملایم كنید تا با بخار بپزد.

3.    هر از چند گاهی همه مواد را زیر و رو كنید تا به ته ظرف نچسبد، زیرا عدس قرمز فورا می چسبد. بعد از اینكه غذا آب انداخت، تمبرهندی، نمک و آب را به میزان لازم اضافه کنید و اجازه دهید مواد كاملا بپزد.

4.    وقتی غذا جا افتاد، زیر آن را خاموش كنید و با گوشت كوب، دال عدس را کاملا بكوبید. این غذا را می توانید با ترشی هم بخورید.

پوره عدس قرمز با تخم مرغ
 

مواد لازم (برای 6 نفر)

2 لیوان عدس قرمز

1 قاشق مربا خوری پودر تخم گشنیز

1 قاشق سوپ خوری گشنیز تازه خرد شده

1 قاشق سوپ خوری سركه

1 لیتر آب مرغ بدون چربی

3 عدد تره فرنگی

4 عدد تخم مرغ

2 قاشق سوپ خوری نعنای تازه خرد شده

جعفری (برای تزئین)    

نمك و فلفل سیاه

طرز تهیه

1.    عدس  ها را در یك قابلمه بریزید و تره فرنگی، پودر تخم گشنیز، گشنیز تازه، نعنا، سركه و آب مرغ را به آن اضافه کنید و روی حرارت بگذارید. پس از جوش آمدن، باید به مدت 40-30 دقیقه روی حرارت ملایم نیم‌جوش بماند تا عدس‌ها پخته و آب آن كشیده شود.

2.    سپس فر را روی حرارت 180 درجه سانتیگراد گرم كنید. پس از آن به مواد آماده شده، نمك و فلفل اضافه کنید و به طور كامل مخلوط کنید. سپس آنها را در چهار ظرف كوچك كه از قبل چرب شده بریزید. وسط آنها را خالی کنید و یك تخم مرغ  بشکنید. روی ظرف فویل آلومینیوم بکشید و به مدت 20-15 دقیقه در فر 180 درجه سانتیگراد بگذاریم تا وقتی كه تخم مرغ سفت شود. آن گاه روی غذا را با جعفری خرد شده تزئین كنید.

کتلت عدس قرمز با سس ماست و نعنا

مواد لازم

100 گرم یا نصف لیوان عدس قرمز    

35 گرم یا نصف ساقه متوسط کرفس    

1 عدد متوسط هویج    

2 لیوان آب    

نصف قاشق مرباخوری گشنیز خشک    

نصف قاشق مرباخوری پودر زیره    

2 لیوان خرده های وسط نان باگت    

2 قاشق سوپ خوری آرد ساده    

1 عدد سفیده تخم مرغ    

1 قاشق سوپ خوری جعفری تازه    

مواد لازم برای تهیه سس

نصف لیوان ماست کم چرب

1 قاشق سوپ خوری نعنای تازه ساطوری شده    

1 حبه کوچک سیر( له شده )    

یک قاشق مرباخوری آب لیموی تازه  

طرز تهیه

1.    جعفری، کرفس و هویج را به طور کامل خرد کنید. عدس، کرفس و هویج را با آب داخل قابلمه کوچکی بریزید و بگذارید با حرارت کم بپزد ( در ظرف بسته باشد).

2.    مخلوط که به طور کامل غلیظ شد، از روی حرارت برمی دارید و کنار بگذارید تا سرد شود.

3.    برای تهیه این کتلت از نان باگت که یک روز بیرون یخچال مانده استفاده کنید. در این صورت خرده های وسط نان با فشار دست به راحتی پودر می شود. نیمی از خرده های نان باگت را اضافه کنید و گشنیز و پودر زیره را به آن بیفزایید.

4.    مواد را به طور کامل با هم مخلوط کنید. سپس از مخلوط برمی داریم و به صورت گرد در می آوریم و در آرد بغلتانید. بعد در سفیده تخم مرغ و در نهایت در مخلوط خرده های وسط نان باگت و جعفری خرد شده بغلتانید.

5.    روغن را روی حرارت بگذارید تا داغ شود، سپس کتلت ها را سرخ کنید و در کنار سس ماست و سبزی سرو کنید.