زندگی دیگران خیلی بهتر از من است. همه خانواده خوب دارند، بچه های خوب دارند، همه موفق اند؛ اما من نیستم. چرا همه خوشحال تر از من هستند؟ زندگی من باید عین زندگی آنها باشد.
حسـادت ریشه در امیال آدم دارد. وقتی فردی جوانب مختلف زندگی افراد دیگر را به حد افراطی می خواهد. در واقع، روحیه خواری و خود کم بینی است که به دنبال آن فرد آرزو می کند که نعمتی را که فرد دیگر دارد، نداشته باشد.
حسادت واكنشى هیجانى است كه از کودکی آغاز مىشود و با رشد كودك، ممكن است تا بزرگسالى ادامه یابد. حسادت در كودك، پاسخى طبیعى است. كودكان در ابتدا، از احساسات درونى خویش (حسادت) و علل پیدایش و پیامدهاى آن در رفتار خود، آگاهى زیادى ندارند و نمىدانند كه چرا رفتارهاى آنان تغییر كرده است.
ولى با رشد عقلى و در بزرگسالى، اینگونه رفتارها آگاهانه مىشود و به همین دلیل، از نظر اسلام رفتارهاى حسادت آمیز، پس از بلوغ مورد تكلیف قرار مىگیرد و فرد وظیفه دارد به گونه اى آنها را مهار كند.
نکته مهم این است که حسادت در افراد و در جریان زندگی و تربیت آنها در درونشان ایجاد می شود و حسی مادرزادی یا ژنتیکی نیست! خانواده ای که از کودکی فرد مدام او را با دیگران قیاس می کنند و یا در حضور او زندگی خود را در مقایسه با زندگی دیگران قرار می دهد، روحیه حسادت را در فرزندشان ایجاد می کنند. این روحیه از حساسیت نسبت به خوشبختی ها و موفقیت های دیگران نشأت می گیرد.
این حساسیت هم می تواند ریشه در نوعی ترس داشته باشد. ترس از اینکه دیگری داشته های ما را به خطر بیندازد یا جای ما را بگیرد. در واقع فرد مدام خود را در رقابت با دیگران می بیند و این حس، آرامش را از او می گیرد.
علاوه بر ترس، حسادت ریشه در نوعی نگاه مبالغه آمیز دارد. در واقع بزرگترین مشکل افراد حسود این است که مفروضات مبالغه آمیزی درباره زندگی و شرایط دیگران می سازند، خوبی ها و شادکامی های آنان را بزرگ نمایی می کنند و مشکلات و سختی های زندگی آنها را نادیده می گیرند. سراسر زندگی فرد را در نظر نمی گیرند و فقط به بخشی که در حال حاضر قرین شادکامی است می چسبند، در حالی که در این بخش هم اطلاعات آنها صرفا ظاهری است. در مجموع افراد حسود تصویری صحیح و واقعی از زندگی خود و دیگران ندارند و اطلاعات دریافتی از موقعیت را تحریف می کنند.
همین حالا قلم و کاغذی بردارید و فهرستی از آنچه در زندگی دارید تهیه کنید. ملاحظه چنین فهرستی ، داشته های ما را به ما یادآوری می کند، امتیازات و امکانات زیادی که در زندگی خود داریم ، اما به سبب عادی شدن آنها ارزش و اهمیت واقعی آنها را از یاد برده ایم.
چگونه حسود نباشیم!
برای درمان این حس و در واقع راحت کردن خودمان (!) ابتدا باید شناخت درستی از حسادت داشته باشیم و بدانیم که ریشه این حس در ما کجاست و چگونه و در چه رفتارهایی از ما بروز پیدا می کند. بعد سعی کنیم آن رفتارها را کنترل کنیم. مىتوان گفت: ریشه اصلى حسادت، عدم شناخت خوب از خود و داشته های خود، روحیه خود کم بینی، ضعف فكرى در نحوه تلقى امور و بدبینى است.
اگر این ادراك که «هر فرد موجودی منحصربه فرد و غیرقابل قیاس است، تو فقط خودت هستی: هیچكس تاكنون مانند تو نبوده است و هیچكس هرگز مانند تو نخواهد بود. نیازی هم نیست كه مانند دیگری باشی»، در ذهن جا بیفتد، قطعا حسادت از بین خواهد رفت.
توجه به رحمت و حكمت خداى متعال: توجه به گستردگى نعمتها و نیز حكمت خداى متعال، كه هر كارى را از روى حكمت انجام مى دهد، مى تواند چاره بدبینى در حسود باشد. اگر نعمتهاى الهى را به دریایى از آب شیرین و گوارا تشبیه كنیم، هیچ كس بر سر سیراب شدن از آن، به دیگرى حسد نخواهد برد.
توجه به ضررهاى حسادت: تلقى حسادت به عنوان یك بیمارى خطرناك، مىتواند زمینه را براى درمان آن فراهم آورد. حسد موجب ضررهاى بدنى و نیز رنج و اندوه فراگیر و طولانى مىشود.توجه به اینكه حسادت پیش از فرد مورد حسادت، اولین ضربه و مهلكترین آنها را بر حسود وارد مىآورد و او را اسیر غم و اندوه مىسازد، مىتواند به عنوان زنگ بیدار باش مورد توجه قرار گیرد.
برای آنچه در زندگی دارید اهمیت و ارزش قائل شوید: وقتی در زندگی با افرادی مواجه می شوید که شرایط و امکانات بهتری دارند، بلافاصله به کسانی بیندیشید که موقعیت پایین تری از شما دارند. به این ترتیب به یاد خواهید آورد که اگر چه به برخی از خواست های خود نرسیدید، هنوز از بیشتر مردم جهان خوشبخت ترید.
این واقعیت را بپذیرید که کمال مطلق در زندگی وجود ندارد: زندگی مجموعه ای از موضوعات مختلف است، خوب و بد. اگر کسی دارای امکاناتی است که شما ندارید، شما نیز در عوض امتیازاتی دارید که دیگران ندارند.
نسبت به موقعیت دیگران نگاه واقع بینانه داشته باشید: یکی از اشتباهات رایج افراد حسود این است که تصور می کنند دیگران به آسانی و بدون هیچ زحمت و دغدغه ای به موقعیت فعلی رسیده اند. در واقع مردم در ازای چیزهایی که بدست می آورند، ممکن است چیزهایی را ازدست بدهند. بنابراین هر فرد براساس اولویت ها و اهداف خود بهایی برای رسیدن به این هدفها می پردازد.
حسادت، اگرچه به سادگی به وجود می آید، خوشبختانه رهایی از چنگال آن نیز دشوار نیست کافی است فقط اراده و تمرین کرد تا نگاه و عادت فکری ما به خیر خواهی دیگران تغییر کند.
