بسیاری از مردم در ابتدای سال تصمیم می گیرند تغییری در زندگی خود ایجاد کنند که نسبت به گذشته نتایج بهتری برایشان در پی داشته باشد. اما تصمیم سال نو اگر برای عده ای ترک سیگار، ورزش کردن یا شروع یک فعالیت جدید است، برای برخی از زوج های ناراضی ترمیم زندگی مشترک یا گاهی برداشتن یک گام به سمت پایان دادن به رابطه و ایجاد تغییر در وضعیت موجود است.

براساس گزارش ها و آمارهای مختلف، ژانویه در بسیاری در کشورهای غربی شلوغ ترین فصل سال برای بازکردن پرونده طلاق است. گفته می شود در فرایندهای قانونی در کشورهایی مثل امریکا به ژانویه «ماه طلاق» هم نام داده اند. گویا وکلا وقتی بعد از کریسمس به سر کار خود برمی گردند با انبوهی از تقاضاهای طلاق مواجه می شوند، به گونه ای که اولین دوشنبه بعد از تعطیلات کریسمس «دوشنبه طلاق» نام گرفته است. این روند در انگلستان نیز دیده می شود؛ براساس تحقیقات جدیدی که روی دو هزار زوج انجام شده است یک زوج از هر پنج زوج تصمیم دارند که پس از تعطیلات از هم جداشوند.

یکی از سایت های حقوقی آمریکا گزارش می دهد که جست و جو برای کلمه طلاق و عبارت های مربوط به آن، مثل قانون خانواده و حضانت کودکان، از ماه دسامبر تا ژانویه 50 درصد افزایش می یابد و بیشترین جذایی های قانونی در ژانویه و پس از تعطیلات سال نو رخ می دهد. کمیسیون خدمات قانونی در انگلستان ادعا کرده که اولین دوشنبه بعد از بازگشت بچه ها به مدرسه بیشترین تقاضای طلاق ثبت می شود. روزنامه تلگراف نیز نوشته که اولین روز کاری پس از تعطیلات بزرگ ترین روز طلاق در سال محسوب می شود.

جیمز گراس که در مریلند به وکالت مشغول است، می گوید: «پدیده «ماه طلاق» برای متخصصان حقوقی به خوبی شناخته شده است. برخی از وکلا دو هفته آخر سال را مرخصی می گیرند تا برای حجم کاری ژانویه آماده باشند. ژانویه طلاق های زیادی به خود دیده است.»

کتی مِیِر نیز یکی از مشاوران طلاق است که تجربه شغلی و شخصی مشابهی دارد: «در ژانویه همیشه این آمارها دیده می شوند. این قضیه واقعا مرا شگفت زده می کند. همسر خودم هم در ماه ژانویه ترکم کرد.» کتی که سایتی را برای ارائه خدمات حقوقی راه اندازی کرده است، می گوید فقط تقاضای قانونی طلاق نیست که در این ماه زیاد است، بلکه جست و جو برای کسب اطلاعات در زمینه طلاق نیز بیشتر می شود: «من افزایش زیادی در بازدید از صفحات و جست و جو در این زمینه بعد از کریسمس دیده ام. مردم قبل از شروع سال جدید به جست وجوی اطلاعات می پردازند اما پیش از برگشتن وکلا به دفاتر می توانند کار زیادی از پیش ببرند. به نظر می رسد 12 تا 16 ژانویه هفته ای جادویی برای بازکردن پرونده طلاق است.»

اما چرا ژانویه؟

انتظار می رسود کریسمس زمانی برای آرامش و لذت باشد و افراد اوقات خوشی را با خانواده شان بگذرانند. پس چرا بعد از تعطیلات تلفن های وکلای طلاق تا این حد زنگ می خورد؟

کتی میر معتقد است دلایل متعددی برای انتخاب ماه ژانویه وجود دارد اما می گوید که این تصمیم بیشتر در میان خانواده های فرزنددار رایج است: «آنچه من از مراجعانم می شنوم این است که آنها قبل از تعطیلات با هم منازعه داشته اند اما خواسته اند به فرزندانشان فرصت بدهند که آخرین تعطیلات شاد را در کنار خانواده بگذرانند.» 
 

او همچنین می گوید: «بسیاری از موارد  تصمیم گیری در ژانویه نتیجه یک سال کشمکش برای یافتن راه حل است. زوج ها پس از ارزیابی هایی که انجام می دهند در این ماه به این نتیجه می رسند که دیگر نمی توانند یک سال دیگر به این منوال زندگی کنند. همچنین تعطیلات زمانی است که احساسات به اوج می رسند. اگر افراد از بابت ازدواج خود عصبانی یا ناراحت باشند در تعطیلات ممکن است این احساس به نقطه اوج خود برسد.»

نتایج تحقیقی که به تازگی در آفریقای جنوبی انجام شده است، نشان می دهد که بیش از 45 درصد شرکت کنندگان ترجیح می دهند در ژانویه برای طلاق اقدام کنند و 22 درصد ژانویه را مناسب نمی دانند. ویکتوریا میلان، محقق این پژوهش، می گوید: «در زمان تعطیلات زوج ها انتظارات زیادی از هم دارند و فشار زیادی رویشان وجود دارد که باعث می شود ندیده گرفتن مشکلات رابطه سخت شود.» از طرفی، مردم در تعطیلات با وجود فشارهایی که رویشان هست دست نگه می دارند و فکر می کنند و با دوستانشان به تبادل افکار می پردازند که همین به بیشتر و عمیق تر در تحلیل کردن سبک زندگی شان منجر می شود.

یکی دیگر از زمان هایی که تقاضای طلاق افزایش پیدا می کند بعد از تعطیلات تابستان است. از مهم ترین دلایل افزایش طلاق بعد از تعطیلات این است که بسیاری از کارشناسان و مشاوران طلاق به زوج های دارای فرزند توصیه می کنند که پیش از شروع سال تحصیلی تصمیم خود را درباره جا به جایی و ثبت نام کودکان در مدارس جدید بگیرند. این واقعیت نشان می دهد که زوج ها به خاطر فرزندانشان و وضعیت آنها زمان اقدام به طلاق را تغییر می دهند.

برخی نیز می گویند که زوج ها برای مراعات حال و احساس یکدیگر هم که شده پیش از تعطیلات، تولد یا سالگردی مهم تقاضای طلاق نمی دهند. بنابراین گرچه بسیاری از مردم مسائل خود را در پایان سال جمع بندی می کنند و زن و شوهرها  پیش از باز کردن پرونده طلاق می توانند درباره چگونگی آن به توافق برسند، اما این اعتقاد نیز وجود دارد که پیگیری درخواست طلاق در موقعیتی مثل شب عید خیلی جالب به نظر نمی رسد. 

افراد معمولا دوست ندارند خانواده ها و دوستانشان آنها را به بی عاطفگی متهم کنند. به همین دلیل، عملی کردن تضمینی را که قبل از تعطیلات گرفته اند به بعد از آن موکول می کنند. گاهی نیز سفری که در تعطیلات ترتیب داده می شود آخرین امید برای حفظ زندگی مشترک و کاهش بار عاطفی مشکلات است.

دلایل مالی مهمی نیز برای طلاق در ژانویه برشمرده می شود. عده ای معتقدند فشار مالی ای که در این ماه روی خانواده ها وجود دارد، می تواند یکی از دلایل اقدام برای جدایی باشد. تبلیغات و برنامه های تلویزیونی معمولا کریسمسی را نمای می دهند که همه چیز در آن بسیار ایده آل و مرتب است. 

این تصویر ممکن است برای بسیاری انتظاراتی غیرواقعی ایجاد کند و درنتیجه احساس کنند تعطیلات خوب باید به این شکل باشد؛ همراه با امکانات اقتصادی کافی برای لذت بردن از زمان استراحت. اما وقتی زندگی واقعی چهره دیگری داشته باشد و افراد به جای لذت بردن از تعطیلات در حال سروکله زدن با صورت حساب ها و قرض هایشان باشند، ممکن است فکر کنند که جداشدن از یکدیگر و یک شروع مجدد می تواند زندگی شان را متحول کند. گرچه برای بسیاری از زوج ها چنین اتفاقی نمی افتد و معمولا پس از طلاق استاندارد زندگی به طور قابل توجهی پایین می یابد.
 

اسقف اعظم کانتربری اخیرا گفته است افزایش فشار مالی در کریسمس برای خانواده ها مشکل ساز شده است. به این مسئله دیدار اعضای خانواده، درست کردن غذا و پذیرایی از مهمان ها و مشکلات احتمالی که باید برای آنها آماده بود نیز اضافه می شود. در تحقیقی که به تازگی از دو هزار مهمان هتل زنجیره ای Traveldogs انجام شده خانواده ها به طور میانگین پنج مشاجره در روز کریسمس داشته اند. گرچه باید به این نکته نیز توجه داشت که استرس یک یا چند روز تعطیلات کریسمس نیست که به گسست پیوند ازدواج منجر می شود، بلکه معمولا شکاف خیلی زودتر آغاز شده است.

استدلال های دیگری نیز در مورد مباحث مالی مطرح می شوند، مثلا اینکه افراد برای تعطیلات باید کارهای مختلفی انجام بدهند، از خریدکردن گرفته تا انجام برخی تعهدات کاری. و طبیعی است که نمی خواهند در این مدت استرسی به زندگی خود اضافه کنند. حتی برخی از این فراتر رفته و گفته اند زوج ها پس از محاسبه و تنظیم امور مالی پایان سال با خیال آسوده تری هزینه وکیل را پرداخت می کنند.

تحقیقی نیز در سال 2008 نشان داد که درخواست کنندگان طلاق در این ماه بیشتر زنان هستند تا مردان. در میان دلایلی که این زنان برای جدایی مطرح کرده بودند می توان به این این موارد اشاره کرد: خیانت (44 درصد)، آزار (40 درصد)، خستگی و ملالت (29 درصد) و نداشتن رابطه جنسی (22 درصد). این درحالی است که تنها شکایت بزرگ مردان نداشتن رابطه جنسی با همسرانشان بود.

اصلا مهم است که بدانیم در چه ماهی آمار طلاق افزایش پیدا می کند؟ برخی مخالف اعلام کردن این ماه به عنوان ماه طلاق و تاکید روی آن هستند و دلیلشان هم این است که اگر زوج های دیگر بدانند در این ماه تقاضای طلاق بالا می رود ممکن است از خود بپرسند که «چرا ما این کار را نکنیم؟» و حتی امکان دارد در واکنش نشان دادن به استرس های این دوره زمانی عجولانه عمل کنند.

از سوی دیگر، فردی مانند کورتنی استاول، بنیان گذار سایت طلاق آنلاین، می گوید: «همان طور که مهم است زمان بالارفتن آمار طلاق را بدانیم، به همان میزان هم اهمیت دارد که بدانیم در چه زمانی مردم بیشتر ممکن است قلبشان بشکند. کسانی که در این ماه تصمیم می گیرند به زندگی مشترکشان پایان بدهند بدنیست بدانند که تنها نیستند اما واقعیت ناراحت کننده این است که بدانیم همه ماه ها ماه طلاق است. مهم است که زمان طلاق گرفتن به گونه ای انتخاب شود که به لحاظ روان شناختی بهترین زمان برای شما باشد. برای بسیاری از زوج ها، بهتری زمان وقتی است که آنها می دانند همه تلاش خود را کرده اند.»

به این ترتیب، اگر از این زاویه نگاه کنیم، ژانویه ماه سرد و تاریکی است و گویا چراغ هایی که برای درخشان کردن تعطیلات کریسمس روشن می شوند قادر به روشن نگه داشتن این ماه نیستند. در میان نظرات و دلایل مختلف برای چرایی افزایش جدایی در ژانویه شاید بتوان بر این نکته توافق داشت که زمان خوبی برای طلاق وجود ندارد؛ هر ماهی که انتخاب شود این اتفاق برای بسیاری از زوج ها دردناک و چالش برانگیز خواهدبود.»