تحقیقات نشان می‌دهد که افراد کم‌رو و افراد خودشیفته احساس بدی برای عذرخواهی دارند، شاید به این دلیل که بیش از حد به احساسات خود توجه می‌کنند. ولی عذرخواهی کردن کار ارزشمندی است و مزایای احساسی فراوانی دارد.
عذرخواهی کردن نشان‌دهنده مسئولیت‌پذیری شخص خطاکار، احترام به شخص مقابل و جبران کردن است. از نظر روانشناسی عذرخواهی نوعی پایان دادن به ماجراست. نکات زیر را به یاد داشته باشید، در هر شرایطی در هنگام عذرخواهی کردن به شما کمک می‌کنند.
راهنمایی‌های کلی:
• پذیرفتن خطا. در نهایت مادرتان گلدان شکسته را خواهد دید و دوستتان فراموش کردن قرار را از یاد نخواهد برد. پس قدم اول برای هر عذرخواهی، پذیرفتن و اعتراف به اشتباه است.
• هم‌اکنون انجامش بده. گفتن "متأسفم” همیشه آسان نیست. پس از مرتکب شدن اشتباهی فوراً عذرخواهی کنید، در این صورت ذهنتان مغشوش نمی‌شود و سوءتفاهم پیش نمی‌آید.
• صادق باشید. واقعاً متأسفید؟ پس آن را ابراز کنید و به آن اعتقاد داشته باشید. یک عذرخواهی دروغین براحتی قابل تشخیص است زیرا اکثر افراد بازیگرهای خوبی نیستند و تظاهر کردن کار آسانی نیست.
• احساسات دیگران را در نظر بگیرید. تنها افراد سنگدل از آزار دادن دیگران لذت می‌برند. به جای به نمایش گذاشتن احساس خود، ابتدا به احساسات دیگران توجه کنید. هم‌دلی، کلید برقراری مجدد رابطه‌هاست.
• حالت تدافعی به خود نگیرید. توهین کردن به افراد و انداختن تقصیر به گردن آنها حالت دفاعی خوبی نیست. از دلیل تراشیدن، سرزنش دیگران و عوض کردن بحث پرهیز کنید. توجیه کردن نوعی توضیح است، نه عذرخواهی.
• بر روی زمان فعلی تمرکز کنید. به میان آوردن اختلافات و اشتباهات گذشته عادلانه نیست. نباید انتظار داشت که افراد درباره هرکاری که در گذشته به اشتباه انجام داده‌اند، معذرت‌خواهی کنند. به هر اتفاق به صورت مجزا نگاه کنید.
• رها کنید. انجام اشتباه به معنی به آخر رسیدن دنیا نیست. خود را سرزنش نکنید، و سعی کنید آنچه انفاق افتاده را فراموش کنید و ببخشید. بخشیدن و بخشیده شدن به نفع ماست، زیرا بر اساس تحقیقات استرس را کاهش می‌دهد و باعث افزایش سلامتی میشود.
راهنمایی برای شرایط خاص
خوب است که راهنمای بالا را در ذهن داشته باشید، اما در اینجا پیشنهاداتی برای شرایط خاص داریم : عذرخواهی در محل‌کار.
چگونه در محل‌کار عذرخواهی کنیم؟
حتی افراد محتاط نیز دچار اشتباه می‌شوند. چه حذف کردن ناخواسته‌ی یک ایمیل باشد، یا فراموش کردن جلسه، و یا یک اشتباه چشمگیر، همکاران و رئیستان شما را مسئول می‌دانند. بهترین راه این است که اشتباهات خود را قبول کنید و این نکات را بیاد داشته باشید.
چه کنیم: با رئیستان، زمانی که درگیر کاری نیست، بطور خصوصی صحبت کنید.
چه نکنیم: عذرخواهی خود را در یک جلسه عمومی، قبل از رویدادهای مهم و یا از طریق ایمیل مطرح نکنید.
چه کنیم: مسئولیت پذیر باشید و حرفه‌ای عمل کنید.
چه نکنیم: افراد دیگر را سرزنش نکنید، از ناآگاهی به عنوان دلیل استفاده نکنید و روراست باشید.
چه کنیم: عذرخواهی را در قالب جملات مثبت ابراز کنید. عاشق کارتان هستید؟ به رئیستان بگویید. برای مثال: "از اینکه عضوی از این تیم هستم بسیار لذت می‌برم. ولی مرتکب اشتباهاتی شدم. اتفاقی که افتاد این بود که …”
چه نکنیم: احساساتی عمل نکنید. تکرار جملات "احساس خیلی بدی دارم” یا "باورم نمیشه من این کارو کردم” دردی را دوا نمی‌کند.
چه کنیم: برای جبران اشتباه خود بیشتر کار کنید.
چه نکنیم: بطور پیوسته درباره تاسف خود صحبت نکنید. عمل کردن بهتر از حرف زدن است.
