اولین روز مدرسه رفتن، روز مهمی است ولی بسیاری از کودکان از ورود به این مرحله از زندگی شان بیم و هراس دارند. کودکانی که دوست ندارند به مدرسه بروند. معمولا جداشدن از والدین برایشان دشوار است و ترجیح می دهند در خانه و در کنار آنها باشند.
آنها وقت رفتن به مدرسه دچار دل درد و یا سردرد می شوند و از نظر فیزیکی نیز احساس خوبی ندارند حال آنکه احتمالا از نظر جسمی هیچ مشکل و مسئله ای هم ندارند. امتناع از مدرسه رفتن می تواند در هر سنی رخ دهد و لزوما مربوط به کودکان تازه وارد به مدرسه نیست. در درازمدت، این کودکان برعکس احساس و ذهنیت های قبلی شان، به مدرسه علاقمند می شوند و معمولا این مشکلات فقط یک دوره نسبتان کوتاه والدین را درگیر می کند.
دلایل امتناع کودکان از مدرسه رفتن
نگرانی و دلهره ناشی از جداشدن از والدین:
ممکن است که کودک از این جداشدن ها خاطره تلخی داشته باشد مثلا در گذشته به دلیل بستری شدن در بیمارستان (خودش و یا یکی از والدینش) بیم آن دارد که دوباره این اتفاقات تکرار شوند.
ترس از دست دادن والدین:
گاهی اوقات کودک احساس می کند که اگر از والدین خود جدا شود اتفاق بدی به وقوع خواهدپیوست و والدین خود را از دست می دهد. علت این مسئله نیز می تواند ناشی از بیمار بودن والدین، دعوا و جنگ میان والدین، جدایی و متارکه والدین از هم، ترس دور شدن والدین از کودک در زمانی که در مدرسه حضور دارد و از والدینش جدا است.
• تغییر محل سکونت و تغییر مدرسه در همان سال های ابتدایی تحصیل و ایجاد فاصله در رابطه های کودک با سایر همکلاسی هایش.
• حسادت نسبت به خواهر یا برادر کوچکترش که می توانند همچنان در خانه و در کنار مادر بمانند از مهم ترین علل تاثیرگذار در بروز این رفتارها در کودکان (امتناع از مدرسه رفتن) رفتارهای خود والدین است.
• نگرانی ها و دلهره های والدین با راحتی به کودکان منتقل می شود و آنها یاد می گیرند که باید در مورد مدرسه و کلاس نگرانی هایی داشته باشند چرا که حتما اینگونه است و این طرز فکر ناشی از واکنش های والدین شان است.
• گاهی اوقات کوتاهی والدین در مورد زمان رفتن به مدرسه و بازگشت با کودک به خانه نیز باعث می شود که کودک دچار دلهره و تشویش شود که مبادا کسی به دنبالش نیاید و همین مسئله نیز باعث امتناع از مدرسه رفتن می شود.
• کودکان در ذهن خود از مدرسه و کلاس و معلم تصویرسازی می کنند و برخی از توقعات را از این محیط دارند ولی بعد از وارد شدن در مدرسه توقعاتشان برآورده نمی شود. بنابراین ترجیح می دهند که در محیط خانه بمانند و در آنجا شاد و راحت باشند.
• گاهی اوقات کودکان فکر می کنند که باید ظرف مدت زمان بسیار کوتاه بتوانند به سرعت خواندن و نوشتن را یاد بگیرند و از آنجا که این روند باید با سلسله مراتب خاص خود پیش برود، کودکان ناامید می شوند.
• تعدادی از کودکان از اینکه با دیگران وارد دوستی می شوند و به عبارتی دوست پیدا می کنند، می ترسند و همین مسئله باعث گریزان شدن آنها از مدرسه می شود آشنایی قبلی با برخی از بچه های کلاس به آنها کمک می کند تا راحت تر با این موضوع کنار بیایند.
خستگی یکی دیگر از مشکلات کودکان در روزهای نخست ورود به مدرسه است. علت این خستگی ها تمرکز زیاد، هیجاناتی که در مدرسه دچار آنها می شوند و احساساتی که ممکن است کودک تجربه کند ولی قبلا با آنها مواجه نبودند، است.
در چنین شرایطی بهتر است به کودک خود فرصت بیشتری برای استراحت کردن بدهید و مدتی برخی از فعالیت های غیرضروری قبلی را از برنامه روزانه شان حذف کنید. در ضمن باید به زمان خواب آنها نیز اهمیت بیشتری بدهید، مسافرت ها و تعطیلات آخر هفته نیز ممکن است به خستگی های آنها بیفزاید.
چرا کودکان از مدرسه رفتن می ترسند؟
• آنها جداشدن از فضای آرام و راحت خانه را دوست ندارند و نمی خواهند وارد یک دنیای مجهول دیگر شوند.
• آنها فکر می کنند که با ورود به مدرسه باید کارهای سخت بسیاری انجام دهند.
• آنها در فضای مدرسه و کلاس پدر و مادر را برای مراقبت و نگهداری ندارند.
• نمی توانند اسباب بازی ها و وسایل دلخواهشان را همراه خود به مدرسه ببرند.
• نمی توانند کارتون های مورد علاقه شان را تماشا کنند.
• فکر می کنند که معلم ها عادت به تنبیه کردن کودکان به هنگام خطاکردن دارند.
• فکر می کنند که دیگران همه چیز را یاد می گیرند و می فهمند به جز خودشان.
• ترس از خیس کردن و یا حتی کثیف کردن خودشان را دارند.
• ترس آن را دارند که نتوانند توقعات معلم ها و یا حتی والدین شان را برآورده سازند.
چه باید کرد؟
• سعی کنید اعتماد به نفس کودک خود را بالا ببرید. کودکی که اعتماد به نفس کافی دارد، از مدرسه نمی ترسد و می تواند تمام کارهای خود را در مدرسه بدون وجود پدر و مادرش انجام دهد.
• شما نیز می توانید به او یاد بدهید که مستقل تر رفتار کند. به او فضای کافی بدهید تا تجربه کن و یا بگیرد. کودکان با اعتماد به نفس از مدرسه نمی ترسند و برای ورود به این دنیای جدید احساس قدرت می کنند.
• به کودک خود دوست پیدا کردن را یاد بدهید. هرچه فرزند شما راحت تر بتواند دوست پیدا کند، تمایل و اشتیاق بیشتری از خود برای سازگاری در مدرسه و این محیط جدید از خود بروز می دهد. چنین کودکانی می دانند که چگونه باید بازی کنند، چگونه باید وسایل شان را به دیگران هم بدهند. و کله شق و یک دنده نباشند. کودکانی که از مدرسه می ترسند فکر می کنند که هیچ کس در مدرسه آنها را دوست ندارد و هیچ کس با آنها بازی نخواهدکرد.
• با کودک خود به خرید بروید، سعی کنید وسایل و چیزهای مورد نیازش در مدرسه را با خودش خریداری کنید و تهیه کنید. بگذارید چیزهایی که دوست دارد را انتخاب کند. وقتی که وسایلش را دوست داشته باشد، بیشتر علاقه به حضور در مدرسه و استفاده از آنها را از خود نشان می دهد.
• گاهی اوقات سری به مدرسه بزنید و خود را به طور کامل از محیط مدرسه دور نکنید.
• فرزند خود را به معلمش معرفی نمایید. به این ترتیب کودک در کلاس احساس راحتی بیشتری خواهد کرد. سعی کنید که رابطه دوستانه با معلم فرزندتان برقرار کنید.
• سعی کنید در خانه یک برنامه روزانه مرتب داشته باشید تا وقت بیداری، خواب، انجام تکالیف، استراحت و بازی برای او مشخص باشد.
• با کودک خود حرف بزنید و به حرف های او با دقت بیشتر گوش بدهید.
• در صورتی که نگرانی خاصی در مورد کودک تان دارید، آن را با معلمش در میان بگذارید.
• به احساسات کودک تان احترام بگذارید، به ترس های نخندید و ترس هایش را مهم تلقی کنید.
• به کودک خود اطمینان بدهید که هر روز سر وقت در مدرسه حضور خواهید داشت و او را به خانه می برید.
• بگذارید تا کودکتان بداند و بفهمد که مدرسه بسیار مهم است.
