هرگاه موجب رنجش شخصی می شویم، می دانیم که باید عذرخواهی کنیم اما آیا واقعا می دانیم چرا عذرخواهی مهم است و عذرخواهی خوب چه فایده ای دارد؟
محققان در این باره بسیار تحقیق کرده اند و معتقدند عذرخواهی ـ از نوع صادقانه ـ اهمیت بسیاری دارد. در ادامه به برخی دلایل اهمیت عذرخواهی اشاره می کنیم.
وقتی شما یک قانون اجتماعی را نقض کرده اید عذرخواهی نشان می دهد شما به آن قوانین کاملا واقف هستید و معتقدید چنین قوانینی باید وجود داشته باشد و نقض آنها اشتباه محض است. این کار موجب می شود دیگران بدانند شما متوجه رفتار نامناسبتان شده اید و همین مساله به آنها احساس آرامش و امنیت دهد.
عذرخواهی سبب می شود شأن و احترام کسی که به او صدمه زده اید دوباره به او بازگردد. وقتی به او بگویید می دانید همه چیز تقصیر شما بوده، آزردگی و جراحت های روحی اش التیام یافته و احساس بهتری پیدا می کند.
عذرخواهی به وسیله گفت وگو در باره موضوع ناراحت کننده کمک می کند روابط خدشه دار شده بهبود یابد و باز هم از کنار یکدیگر بودن احساس آرامش کنید.
معذرت خواستن از صمیم قلب به دیگران یادآورمی شود که شما به رفتار اشتباه خود افتخار نمی کنید و هرگز قصد ندارید آن را تکرار کنید. با این کار به دیگران یادآور می شوید شما از آن دسته افرادی هستید که به طور کلی مراقب رفتارشان بوده و برای رفتار خوب ارزش قائل هستند، هرچند گاهی اشتباه کنند.
فواید عذرخواهی
ارتباط مناسب با دیگران داشتن منبعی سرشار از احساس آرامش در فرد به وجود می آورد، در حالی که درگیری و کشمکش موجب اضطراب فراوانی می شود که پیامدهای بدی به جا می گذارد. هنر عذرخواهی را بیاموزید. هرگاه به آن نیاز پیدا کردید متوجه خواهید شد که چقدر در کم کردن اثرات منفی یک درگیری مفید است و از تنش ها می کاهد. عذرخواهی صحیح و مناسب می تواند در اصلاح و محکم کردن روابط کمک و شما را از کشمکش های بیهوده و بی منطق دور کند. ارزش امتحان کردنش را دارد!
دلیل سخت بودن عذرخواهی برای برخی از افراد
برای برخی افراد، عذرخواهی پذیرش این موضوع است که آنها افراد نالایقی هستند که معمولا اشتباه می کنند و وجودشان با نقص و خطا همراه است. برخی نیز معتقدند اگر پس از یک دعوا زودتر از دیگری عذرخواهی کنند به معنای قبول تقصیر است و مسئولیت تمام آن درگیری به ناحق به گردنشان می افتد. آنها فکر می کنند اگر از دیگری عذرخواهی کنند موجب می شوند طرف مقابل گناه سهم خود در ایجاد درگیری را نپذیرد و همه خطاها را متوجه آنها نماید. گاهی اوقات هم حس می کنند ممکن است عذرخواهی موجب شود تمام توجه ها به خطای پیش آمده جلب شود، خطایی که بهتر است فراموش شود. در هر حال در شرایط مناسب عذرخواهی مناسب به تمام مشکلات پایان می دهد و می تواند ارزش های مشترک را تائید کند و احساسات مثبت را به وجود بیاورد.
عذرخواهی همیشه فکر خوبی است
اگر کاری که شما کرده اید سبب درد و ناراحتی در فرد دیگری شده است، عذرخواهی بهترین کاری است که می توان کرد، حتی اگر رفتارتان غیرعمدی بوده است؛ زیرا عذرخواهی موجب بازشدن درهای ارتباطی شده و شما می توانید با فردی که صدمه دیده دوباره ارتباط برقرار کنید. همچنین با این کار به فرد می گوید که شما چقدر پشیمان شده و برایشان اهمیت قائل هستید و به دنبال این عذرخواهی شخص مقابل احساس امنیت و آرامش خواهد کرد. حتی می توانید از این فرصت استفاده کرده و یکسری قوانین برای آینده بین خودتان وضع نمایید. در حقیقت اگر مایلید روابط خوبتان را با دیگران حفظ کنید درصورت اشتباه کردن حتما عذرخواهی کنید.
چه موقع عذرخواهی درست نیست
یادتان باشد عذرخواهی براساس قول های پوچ و بی ارزش بسیار بد و نامناسب است. یکی از مهم ترین عملکردهای عذرخواهی اصلاح وضع بد ایجاد شده و بازسازی اعتماد از دست رفته است. پس اگر قصد ندارید دست از رفتار آزاردهنده خود بردارید، بهتر است بدانید عذرخواهی کوچک ترین دردی را دوا نخواهد کرد. اگر قول بدهید تغییر خواهید کرد، اما همچنان به رفتار نامناسب تان ادامه دهید، پس بهتر است هرگز عذرخواهی نکنید، چون عذرخواهی به این شکل ارزش نخواهد داشت. گاهی اوقات هم ممکن است طرف مقابل برای قبول عذرخواهی، درخواست هایی غیرمعقول و حتی غیرممکن داشته باشد که در این مواقع نیز عذرخواهی چندان کاری پیش نخواهد برد، زیرا هیچ شخصی نمی تواند به خواسته های نامعقول شخص دیگر پاسخ مثبت دهد.
چگونه عذرخواهی کنیم
وقتی متوجه شدید کار ناپسندی انجام داده و فردی را رنجانیده اید باید از او عذرخواهی کنید، اما آیا می دانید چگونه باید عذرخواهی کرد؟ این روش ها می تواند راهنمای شما باشد:
بدانید چه وقت باید عذرخواهی کنید
دانستن این که چه موقع عذرخواهی کنید، به اندازه چگونه عذرخواهی کردن مهم است. به طور کلی هرگاه احساس کردید موضوعی باعث رنجش کسی شده است، بهترین کار عذرخواهی و از بین بردن فضای تیره حاکم است، اما اگر مطمئن نیستید کار بدی کرده اید و طرف مقابل بدون منطق ناراحت شده است، شما می توانید در باره موضوع صحبت کنید و ببینید آیا واقعا دلیل ناراحتی فرد مقابل صحیح است یا خیر.
مسئولیت پذیر باشید
مسئولیت پذیری یعنی پذیرفتن اشتباهاتی که موجب صدمه رساندن به دیگری شده و مهم ترین ـ و فراموش شده ترین ـ بخش اکثر عذرخواهی هاست. مثلا وقتی می گویید: متاسفم که از حرفم ناراحت شدی، یعنی این که من حرفی نزده ام که تو ناراحت شوی و این واکنش تو اصلا منطقی نیست.
اما وقتی بگویید
فکر نکرده حرف زدم و احساسات تو را جریحه دار کردم و بابت این موضوع بسیار ناراحتم. با این گونه صحبت کردن تائید می کنید که شما می دانید به طرف دیگر آسیب رسانده اید و مسئولیت آن را نیز می پذیرید.
ابراز پشیمانی کنید
وقتی می خواهید عذرخواهی تان موثر واقع شود، خیلی مهم است ارزش ابراز ندامت را بدانید. مسئولیت پذیرفتن مهم است، اما این که طرف مقابل بداند شما چقدر از رفتارتان پشیمان هستید نیز از اهمیت خاصی برخوردار است. دیگران از این که ببینند شما به جهت این که موجب ناراحتی شان شده اید، ناراحت هستید اندکی احساس آرامش خواهند کرد. گفتن جملاتی از این قبیل که: «ای کاش باملاحظه تر رفتار می کردم»، «ای کاش احساس تو را هم در نظر می گرفتم»، «امیدوارم عذرخواهی ام را بپذیری»، نشان دهنده پشیمانی خالصانه شماست.
درصدد جبران برآیید
اگر راهی وجود دارد که می توانید اشتباه خود را جبران کنید، حتما آن را انجام دهید. در واقع این کار بخشی از عذرخواهی صادقانه است و این که نشان دهید واقعا از رفتارتان پشیمان هستید و می خواهید اوضاع را رو به راه کنید. مثلا اگر حرف بدی زده اید باید با گفتن سخنی خوب موجب احساسات خوب در فرد شوید. یا اگر کاری کرده اید که اعتماد فرد از شما سلب شده باید کاری کنید این اعتماد از دست رفته بازسازی شود.
مرزها را دوباره مشخص کنید
یکی از مهم ترین بخش های عذرخواهی تعیین و تائید مرزهاست. وقتی شما با کسی وارد دعوا و جرو بحث می شوید، درواقع در حال نقض قوانین اجتماعی هستید و عذرخواهی کمک می کند طرفین دعوا دوباره مرزهای حرمت را تائید کنند و مراقب باشند در آینده از حد و حدود مورد نظر خارج نشوند. این رفتار باعث می شود در آینده نسبت به یکدیگر احساس بهتری داشته باشند.
چند راهنمایی ساده
حواستان باشد وقتی عذرخواهی می کنید، در مورد بخشی از کشمکشی که شما موجب شده اید سخن بگویید و همه ماجرا را گردن نگیرید. بیشتر مواقع در دعوا و جرو بحث ها دو طرف مقصر هستند و معمولا کسی که بیشترین گناه را دارد اول عذرخواهی می کند، اما این به معنای پذیرفتن تمام مشکل نیست.
عذرخواهی را با روشی موثر و به گونه ای انجام دهید که طرف مقابل نیز اگر در شدت بخشیدن کشمکش بی تقصیر نبوده تشویق به عذرخواهی شود.
اگر فرد مقابل چنان آزرده خاطر بود که نمی توانست براحتی شما را ببخشد، به او وقت دهید و با رفتارهای مناسب خود او را آماده پذیرش عذرخواهی تان نمایید. معمولا عذرخواهی های صادقانه و از صمیم قلب سریع تر پذیرفته می شود.
