فرض كنیم محكوم علیه در فرصتی كه برای اجرای حكم مقرر است، مفاد حكم را اجرا نكند یا با محكوم له برای نحوه اجرای حكم به توافق نرسد و مالی هم معرفی نكند یا مالی از او تامین و توقیف نشده باشد و از سوی دیگر، محكوم له هم درخواست كند كه از اموال محكوم علیه توقیف شود.

در این صورت، تکلیف اجرای حکم دادگاه چیست؟ در این صفحه به این پرسش نسبتا پیچیده پاسخ می دهیم.

قیمت اموال منقول چطور تعیین می شود؟

* اموال منقول حین توقیف ارزیابی می شود.

* قیمت اموال را محکوم له و محکوم علیه با توافق یکدیگر تعیین می کنند.

* هرگاه با یکدیگر به توافق نرسند یا اصولا حین توقیف حاضر نباشند، قیمت اموال را ارزیاب تعیین می کند.

توقیف اموال منقول

اموال منقولی که خارج از محل سکونت یا محل کار محکوم علیه باشد، در صورتی توقیف می شود که دلایل کافی برای تعلق این اموال به محکوم علیه در دسترس باشد.

مال منقول در جایی خاص

اگر مال منقول معرفی شده در جایی قرار گرفته باشد که درش بسته باشد و از باز کردن آن خودداری شود، به روش زیر باید عمل کرد: 1- مامور اجرا با حضور ماموران  انتظامی اقدام لازم را برای بازکردن در و توقیف مال انجام می دهد. 2- در مورد باز کردن محلی که کسی در آن نیست، با حضور نماینده دادستان، در باز خواهد شد.

مفهوم مال منقول و غیر منقول

اموال منقول:

اموالی که می توان از محلی به محل دیگر منتقل کرد، بدون اینکه به خود مال یا محل استقرار آن صدمه ای وارد شود، مثل طلا یا پول نقد.

اموال غیرمنقول:

اموالی که نمی توان از محلی به محل دیگر منتقل کرد، به صورتی که در خود مال یا محل استقرارش، صدمه ای به وجود نیاید، مثل، دیوار یا ساختمان.

چه زمانی مال منقول توقیف نمی شود؟

1- اگر مال منقول در تصرف شخص دیگری غیر از محکوم علیه باشد.

2- آن شخص نسبت به آن ادعای مالکیت داشته باشد.

3- شخص متصرف (شخص ثالث) آن مال را متعلق به دیگری معرفی کند.

وظیفه مامور اجرا قبل از توقیف اموال منقول

1- باید در صورتی که مشتمل بر اوصاف کامل اموال از قبیل نوع، عدد، وزن و اندازه که با تمامی حروف و اعداد باشد، تنظیم کند.

2- در هر مورد، باید مشخصات و خصوصیاتی که معرف کامل مال باشد نوشته شود.

3- اگر شخص ثالث نسبت به مال منقول، مدعی حقی است، مامور اجرا مشخصات و خلاصه اظهارات او را قید می کند.

قانون اجرای احکام مدنی، مقررات مربوط به توقیف اموال را بر اساس منقول یا غیر منقول بودن مال بیان کرده است.

تعیین ارزیاب به چه صورت است؟

تعیین ارزیاب با توافق طرفین است، اما اگر به توافق نرسند یا محکوم علیه غیبت کند، مامور اجرا از میان کارشناسان رسمی انتخاب می شود. در صورت نبودن کارشناسان رسمی، ارزیاب را از میان اشخاص معتمد و خبره معین می کنند.

اگر ارزیاب در دسترس نباشد

هر گاه هنگام توقیف به ارزیاب دسترسی نباشد: قیمتی که محکوم له تعیین می کند، برای توقیف مال ملاک عمل است. به این ترتیب مامور اجرا فورا برای تعیین ارزیاب و تقویم مال عمل خواهد کرد.

بعد از ارزیابی چه خواهد شد؟

نظریه ارزیاب بلافاصله به طرفین ابلاغ می شود. هر یک می توانند ظرف 3 روز از تاریخ ابلاغ ارزیابی، به آن اعتراض کنند.  دادگاهی که حکم به وسیله آن اجرا می شود، به اعتراض رسیدگی می کند.

بعد از اعلام حکم توقیف مال غیرمنقول

* اگر آن مال در جریان ثبت شدن به نام محکوم علیه باشد، اداره ثبت، بازداشت آن مال را در «دفتر املاک بازداشتی» درج می کند و به مسئولان اجرای حکم هم اطلاع می دهد.

* باید به اداره ثبت محلی که مال غیرمنقول در آنجا واقع است، اطلاع داده شود.

* در صورتی که آن مال به نام محکوم علیه به ثبت رسیده باشد، اداره ثبت بازداشت آن مال را در «دفتر املاک» درج می کند.

* به مسئولان اجرای حکم هم اطلاع داده می شود.

توقیف اموال منقول

اموال منقول توقیف شده در همان جا که هست حفظ می شود، مگر آنکه نقل اموال به محل دیگر ضرورت داشته باشد.

اموال توقیف شده برای حفاظت به شخص مسئولی که «حافظ» نامیده می شود، سپرده خواهد شد.

توقیف عواید مال غیرمنقول

اگر مال غیرمنقول عوایدی داشته باشد، به قدری که عواید یک سال آن برای پرداخت محکوم به و هزینه های اجرایی کافی باشد، عین (خود) مال توقیف نمی شود و فقط عواید آن مال، مورد توقیف قرار می گیرد.

اموال منقول و شخص ثالث

هر گاه مال منقول متعلق به محکوم علیه نزد شخص ثالثی باشد یا مورد درخواست توقیف طلبی باشد که محکوم علیه از شخص ثالث دارد موارد زیر رعایت می شود:

مراتب فورا به محکوم علیه نیز ابلاغ می شود. شخص ثالث پس از ابلاغ نباید مال یا طلب توقیف شده را به محکوم علیه بدهد. اخطار متضمن رونوشت اجراییه به شخص ثالث ابلاغ می شود. در صورت تخلف، مسئول جبران خسارت وارد شده به محکوم له خواهد بود. باید طبق دستور مدیر اجرا عمل کند.

ارزیابی اموال غیرمنقول بر اساس همان مقرراتی است که بر طبق آنها ارزیابی اموال منقول انجام می شود.

اگر خلاف ادعای متصرف ثابت شود، او مسئول جبران خسارت محکوم له خواهد بود.

دستمزد ارزیاب را مامور اجرا تعیین می کند و پرداخت آن به عهده محکوم علیه است.