بر اساس قوانین گمرکی کشور، کارت بازرگانی مجوزی است که دارنده آن، اعم از شخص حقیقی و حقوقی، می تواند با داشتن آن، اقدام به تجارت در عرصه واردات و صادرات کالا کند. این تجارت از ثبت سفارش و ترخیص کالا تا واردات از مناطق آزاد، حق العمل کاری در گمرک و صادرات کالاهای مجاز را در بر دارد.

کاربردهای کارت بازرگانی

اما کارت بازرگانی به چه کارهایی می آید و چه کاربردهایی دارد؟ بر اساس قوانین و آیین نامه های مربوط، داشتن کارت بازرگانی برای کارهای زیر ضروری است:

* ثبت سفارش و ترخیص كالا

* واردات از مناطق آزاد

* مبادرت به حق العمل كاری در گمرك

* صادرات هر نوع کالاهای مجاز.

موارد معافیت از داشتن کارت بازرگانی

علاوه بر کارهایی که برای انجام دادن آنها داشتن کارت بازرگانی ضرورت دارد، قانونگذار مواردی را نیز بر شمرده است که برای انجام دادن آنها نیازی به داشتن این کارت نیست. در واقع، بر اساس قانون، موارد معافیت از داشتن این کارت عبارت است از:

* شركت تعاونی مرزنشینان

* ملوانان ایرانی شاغل در شناورهایی كه در بین سواحل ایران و سایر كشورها در تردد هستند

* پیله وران

* كارگران ایرانی شاغل در خارج از كشور در صورت داشتن كارنامه شغلی از وزارت كار.

شرایط لازم برای دریافت کارت

ماده ۱۰ «آیین نامه مقررات صادرات و واردات» مصوب 1373 مقرر کرده است که اشخاص حقیقی ایرانی برای گرفتن کارت بازرگانی باید حداقل ۲3 سال تمام سن داشته باشند. همچنین، داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت از نظام وظیفه برای مردان ضروری است. داشتن 3 سال سابقه فعالیت های تجاری یا تولیدی هم لازم است. البته این سابقه باید به تایید 2 نفر از دارندگان کارت بازرگانی برسد یا اینکه فرد مجوز تولیدی داشته باشد که یکی از وزارتخانه مرتبط صادر کرده باشد. داشتن محل کسب (متناسب با رشته فعالیت)، ثبت شرکت اعم از ملکی یا استیجاری، دارا بودن دفاتر قانونی با ارائه اظهار نامه های ثبتی و نیز حساب جاری معتبر نزد یکی از بانک های عامل کشور از دیگر شرایطی است که اشخاص حقیقی برای دریافت کارت بازرگانی باید داشته باشند.

نداشتن اشتغال تمام وقت و همچنین رابطه استخدامی با وزارتخانه ها و سازمان های دولتی و قوای سه گانه، عدم ورشکستگی به تقصیر و تقلب و نداشتن محکومیت کیفری هم از دیگر شرایط لازم برای این کار است. در ضمن، هر شخص، اعم از حقوقی و حقیقی، نمی تواند بیش از یك كارت بازرگانی داشته باشد.

اشخاص حقیقی غیرایرانی نیز برای گرفتن کارت بازرگانی در کشور ما باید همه این شرایط را داشته باشند، مگر کارت پایان خدمت یا معافیت از نظام وظیفه. البته داشتن پروانه کار و اقامت معتبر نیز برای این افراد لازم است.

وقتی کارت باطل می شود

کارت بازرگانی، بنا به درخواست متقاضی آن، بین یک تا 5 سال اعتبار دارد. البته وزارت بازرگانی باید این موضوع را تایید کند. علاوه بر این موضوع، یعنی مدت اعتبار کارت، برای ابطال آن 2 حالت وجود دارد: ابطال اختیاری یا همان انصراف و ابطال اجباری.

در حالت اول، شخصی حقیقی یا حقوقی صاحب کارت، می تواند به اتاق های بازرگانی و تعاون اداره کل مقررات صادرات و واردات یا سازمان های بازرگانی استان ها مراجعه کند و با ارائه مدارک لازم، انصراف خود را از داشتن کارت بازرگانی اش اعلام کند. اما داستان ابطال اجباری متفاوت است. در واقع، اگر بعد از صدور کارت بازرگانی مشخص شود که دارنده کارت بعضی از شرایط دریافت کارت را نداشته یا بعد از صدور کارت، بعضی از شرایط لازم را از دست داده است، وزارت بازرگانی می تواند کارت او را باطل کند و این موضوع را به اتاق بازرگانی و صنایع ایران یا اتاق تعاون اطلاع بدهد.

همچنین، افرادی که مرتکب قاچاق شوند، طبق ماده 30 قانون امور گمرکی ایران، اگر دارای کارت بازرگانی باشند، در صورت محکومیت، علاوه بر مجازات های مربوط، از عضویت اتاق بازرگانی شعب آن در شهرستان به صورت موقت یا دائم محکوم می شوند و کارت بازرگانی آنها نیز باطل خواهد شد.

مدارک مورد نیاز برای تشکیل پرونده اشخاص حقیقی

اشخاص حقیقی برای تشکیل پرونده با هدف دریافت کارت بازرگانی باید مدارک زیر را تهیه کنند:

1. درخواست صدور كارت بازرگانی

2. تصویر مدرك تحصیلی (حداقل دیپلم)

3. تصویر كارت ملی

4. تكمیل یک برگ فرم عضویت اتاق (فارسی و انگلیسی)

5. تعهدنامه عضویت در اتاق بازرگانی

6. تكمیل 2 برگ فرم مشخصات بازرگانی

7. اصل و تصویر فرم بانك مبنی بر حسن اعتبار بانكی

8. تكمیل فرم مشخصات فردی و اعلام معرف ها و تصویر كارت بازرگانی به انضمام نامه كتبی از معرف ها مبنی بر تایید سابقه تجاری بیش از 3 سال (دارندگان مدارك دانشگاهی و همچنین دارندگان مجوز تولید از یكی از وزارتخانه های تولیدی نیاز به معرف ندارند)

9. اصل و تصویر فرم تعهدنامه دریافت كارت بازرگانی و تصدیق امضای متقاضی از سوی دفاتر اسناد رسمی

10. دو برگ اصل اظهار نامه ثبت نام در دفاتر بازرگانی كه به گواهی اداره ثبت شركت ها رسیده باشد

11. اصل و تصویر گواهی پلمب دفاتر از اداره ثبت شركت ها

12. اصل و تصویر گواهی عدم سوء پیشینه

13. 5 قطعه عكس 4×3

14. تصویر از تمامی صفحات شناسنامه متقاضی و رویت اصل آن (2 سری)

15. تصویر كارت پایان خدمت و معافیت از خدمت سربازی برای آقایان و رویت اصل آن

16. تصویر از تمامی صفحات سند مالكیت شش دانگ یا ارائه اجاره نامه محضری محل كار

17. اصل و تصویر فیش های واریزی مربوط.

مدارک اشخاص حقوقی

اشخاص حقوقی نیز برای تشکیل پرونده صدور کارت بازرگانی و عضویت در اتاق بازرگانی باید مدارک زیر را فراهم کنند:

1. تكمیل 3 برگ فرم عضویت اتاق و تعهدنامه عضویت در اتاق

2. تكمیل 5 برگ فرم مشخصات بازرگانی

3. اصل و تصویر فرم بانكی مبنی بر حسن اعتبار بانكی

4. تصویر مدرک تحصیلی (حداقل دیپلم)

5. تصویر کارت ملی

6. اصل و تصویر فرم تعهد نامه دریافت كارت بازرگانی و تصدیق امضای منقاضی از سوی دفاتر اسناد رسمی

7. اصل اظهارنامه ثبت نام در دفاتر بازرگانی كه به تایید اداره ثبت رسیده باشند

8. اصل و تصویر گواهی پلمب دفاتر از اداره ثبت شركت ها

9. اصل و تصویر گواهی عدم سوء پیشینه

10. چهار قطعه عكس 4*6

11. تصویر تمامی صفحات شناسنامه (سن متقاضی حداقل 18 سال تمام) و رؤیت اصل

12. تصویر كارت پایان خدمت یا تصویر معافیت از خدمت سربازی برای آقایان و رؤیت اصل آن

13. كپی از كلیه صفحات سند مالكیت ششدانگ، یا ارائه اجاره نامه مخصوص محل كار.