موارد زیادی هستند که تخلف محسوب می شوند و اگر شما نمونه آن را در اداره ای دیدید، می توانید به آنها اعتراض کنید. موارد زیر بعضی از این تخلفات است.
• اعمال و رفتار نامناسب (حتی بداخلاقی هم شامل این بند می شود!)
• رعایت نکردن قوانین و مقررات (پس بهتر است قوانین هر سازمان را از قبل بخوانید و بدانید یا از یک فرد مطلع بپرسید.)
• ایجاد نارضایتی در مراجعه کننده یا انجام ندادن یا تاخیر در کارها
• اخاذی، اختلاس، گرفتن رشوه (همان پول چای، هدیه، مزد کار، همه می گیرند ما چرا نگیریم و...)
• رفتار همراه با غرض یا پارتی بازی (این شامل ارتقای بی دلیل کسی و امتیاز دادن بی مورد و نورچشمی و اینها هم می شود).
• حاضر نبودن در محل کار در ساعات اداری (دیر نیاد، زود نره و...).
• سهل انگاری در حفظ اموال و اسناد دولتی.
• سرپیچی از اجرای دستورهای مقام های بالاتر (یعنی هر نامه ای که پاراف می شود باید فرد پایین دستی آن را اجرا کند.)
• کم کاری یا سهل انگاری در کارها.
• سهل انگاری مدیران در ندادن گزارش تخلفات کارمندان (البته گاهی روابط کارمند و مدیر خیلی خوب است و کار چندانی از دستتان بر نمی آید.)
• ارائه گواهی یا گزارش خلاف واقع.
• گرفتن وجوهی غیر از آنچه در قوانین و مقررات تعیین شده یا اخذ هرگونه مالی که در عرف، رشوه خوار تلقی می شود.
• ندادن مدارک لازم به مراجعه کننده (یعنی مثلا اگر مدرکی حق شماست و باید به شما بدهند، ولی نمی دهند یا مدرکی علیه شماست که نباید به کسی بدهند و می دهند).
• رعایت نکردن شئون و شعائر اسلامی.
• داشتن شغل دولتی دیگر به استثنای سمت های آموزشی و تحقیقاتی (این یکی را خودتان ندارید؟)
• هر نوع استفاده غیرمجوز از موقعیت شغلی و امکانات و اموال دولتی.
• دست بردن در اسناد و اوراق رسمی یا دولتی یا در سوالات، اوراق، مدارک و دفاتر امتحانی، افشای سوالات امتحانی یا تعویض آنها (هر نوع امتحانی!)
• توقیف، اختفا، بازرسی یا بازکردن پاکت ها و محمولات پستی یا معدوم کردن آنها و استراق سمع بدون مجوز قانونی (یعنی هر پاکت بازی که قرار بوده بسته باشد، دیدید، به هوش باشید.)
• کارشکنی و شایعه پراکنی، تحریک دیگران به کارشکنی یا کم کاری و ایراد خسارت به اموال دولتی و اعمال فشارهای فردی برای تحصیل مقاصد غیرقانونی (خیلی هایش همان زیرآب زنی خودمان است، لابی کردن و دست به یکی کردن و از این حرف ها.)
اعتراضات و شکایات خود را از سازمان ها چگونه و کجا مطرح کنیم؟
آغاز کار، وسط کار (پایانش معلوم نیست)
در ادارات دو نوع تخلف صورت می گیرد؛ یک نوع از تخلفات جرم هستند و یک نوع جرم نیستند. تخلفاتی که جرم نیستند، اصولا شامل عدم رعایت قانون و مقررات و آیین نامه های مربوط به انجام کارها می شود، مانند نداشتن نظم و انضباط یا کوتاهی در انجام کار، یک تخلف اداری است؛ مثل اینکه برای انجام کارتان بگویند امروز برو و فردا بیا که البته اینها جرم محسوب نمی شود موارد آن در قانون رسیدگی به تخلفات اداری بیان شده است. البته برخی تخلفات اداری مثل رشوه گرفتن و اختلاس جرم هستند که به جنبه کیفریشان در دادگاه و به جنبه اداری آنها در دادگاه های رسیدگی به تخلفات اداری رسیدگی می شود.
وقتی در اداره یا سازمانی تخلفی مشاهده می کنید بهتر است اول از همه به خود سازمان شکایت کنید. البته اصولا این طور نیست که به خاطر اعتراض شما، یک رئیس کارمندانش را مورد بازخواست قرار دهد و نمی شود روی این موضوع چندان حساب باز کرد.
اغلب سازمان ها هم یک سامانه اینترنتی پاسخگویی به شکایات دارند که می توانید با جست وجو در دنیای مجازی آن را پیدا کنید. اگر هم با دنیای مجازی راحت نیستید، بگردید و شماره تلفن هیات رسیدگی به تخلفات اداری همان سازمان یا شماره دفتر بازرسی و شکایات سازمان را پیدا کنید. اگر هم هیچ کدام از اینها پاسخگو نبود یا شمارهای نداشت، بهترین راه، تماس با روابط عمومی هاست. معمولا روابط عمومی ها اگر خودشان در این زمینه پاسخگو نباشند، به خوبی شما را به مقصد (!) مورد نظرتان هدایت می کنند.
اگر هم خیلی پایه اید و واقعا می خواهید نتیجه بگیرید، پاشنه هایتان را ور بکشید و مستقیم به سازمان مورد نظرتان بروید (اگر هم دفتر مرکزی دارد، حتما به دفتر مرکزی بروید و شکایت خود را بنویسید و پیگیری کنید.)
دیوان عدالت اداری و دادگاه ها
دیوان عدالت اداری هم مسوول رسیدگی به این تخلفات است. برای تخلفاتی هم که جرم محسوب می شوند، هر سازمانی یک بازرس دارد که بهتر است با او یا رئیسش یا فردی که منصوب رئیس است، صحبت کنید، ولی اگر پیگیر شدید و فرد گفت که من کاری نمی توانم برای شما بکنم باید از طریق دادگاه اقدام کنید؛ یعنی به قوه قضائیه یا دادسرا رجوع کنید (یک دادسرای کارمندان دولت داریم که مخصوص همین موارد است.) حالا برای اینکه از جزئیات این موارد مطلع شوید، موارد زیر را در نظر بگیرید!
هیات های رسیدگی به تخلفات اداری به طور قطع دادگاه نیستند و یک نهاد شبه قضائی محسوب می شوند که کارکرد و وظیفه شان شبیه قضاوت است.
از این دستگاه ها می توانید شکایت کنید
از نظر قلمرو و شمول، همه دستگاه های وابسته به قوه مجریه و موسساتی که قسمتی از بودجه هاشان از بودجه دولتی تامین می شود و همین طور کارکنان مجلس و نهادهای دیگر قابل شکایت هستند. مواردی از جمله نیروهای مسلح، غیرنظامیان ارتش و نیروهای انتظامی، قضات، اعضای هیات علمی دانشگاه ها و افراد مشمول قانون کار خارج از شمول این قانون هستند.
مانند سازمان امور اداری و استخدامی کشور، سازمان برنامه و بودجه، سازمان انرژی اتمی، سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، دیوان محاسبات، سازمان بازرسی کل کشور، سازمان زندان ها، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، سازمان قضائی نیروهای مسلح، مجلس شورای اسلامی، نهاد ریاست جمهوری، شهرداری تهران، بنیاد شهید انقلاب اسلامی، بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، جمعیت هلال احمر، کمیته امداد خمینی (ره)، جهاد دانشگاهی، نهضت سوادآموزی، کتابخانه ملی ایران، سازمان پزشکی قانونی کشور و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
تخلفات جزایی
هر تخلف که شامل جرائم جزایی باشد؛ مثل رشوه، اختلاس یا افشای اسناد محرمانه و مواردی از این دست، هیات ها باید خودشان به تخلفات رسیدگی کنند و رای خود را صادر کنند. علاوه بر این باید کارمند متخلف را به مرجع قضایی ارجاع دهند تا محکمه قضائی هم به اصل جرم رسیدگی کند.
در مقابل، برخی کارمندان هم از این قانون استثنا هستند. افراد استخدامی نیروهای مسلح و غیرنظامیان ارتش و نیروهای انتظامی قضات، اعضای هیات های علمی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و مشمولان قانون کار از این قانون خارج بوده و تابع مقررات سازمان خود هستند.
