مهریه به مالی گفته می شود که مرد در هنگام وقوع عقد نکاح به زوجه خود میپردازد یا مکلف به پرداخت میشود. اما دریافت آن امروزه برای برخی از زنان به نوعی سودجویی تبدیل شده است و از طرفی هم افزایش هزینه دادرسی بسیاری از زنان را با مشكل در دریافت مهریه مواجه كرده است.
علی رضا شرافتی، وكیل دادگستری در رابطه با مهریه گفت: در قانون در رابطه با مهریه دو بعد وجود دارد؛ یك بعد آن حقوقی و بعد دیگر عرفی است. در بحث حقوقی در رابطه با مهریه، قانونگذار به صراحت بیان كرده است كه برابر ماده 1082 اگر عقد مابین مرد و زن انعقاد شود خانم مالك مهر است و میتواند هرگونه تصرفی را داشته باشد. به طور كلی باید مطرح كرد كه قانون در این رابطه خوب است. در عرف مهریه نوعی پشتوانه مالی برای همسر در استمرار زندگی خود است. چه در زمانی كه از همسر خود جدا شده وچه زمانی كه با هم زندگی میكنند مهریه پشتوانه مالی زنان تلقی میشود.
اخذ مهریه نوعی درآمد برای بانوان
این وكیل دادگستری تصریح كرد: متاسفانه در جامعه ما برخی از خانمها اخذ مهریه را برای خود نوعی درآمد میدانند كه زندگی مشترك با فردی را در مدت كوتاهی آغاز كنند و آن را به پایان برسانند كه با این پایان در قالب طلاق توافقی یا یكطرفه مهریه خود را مطالبه كنند. در این بین مهریه به منبع در آمد و فریب در ازدواج به شغل این زنان تبدیل شده است.
همسرهای متعدد برای دریافت مهریه
وی ادامه داد: در فشارهایی كه فی مابین زوجین به وجود میآید اگر مرد مقاومت كند و زن بخواهد طلاق بگیرد دریافت حق طلاق در این شرایط در مقابل بخشش مهریه مطرح میشود؛ زیرا طلاق از حقوق زوج است و به دلیل اینكه زن میخواهد زودتر طلاق بگیرد فرضا اگر مهریه آنها 100 سكه است بخشی از آن را میبخشد تا به نتیجه مطلوب خود برسد.
اما خانمهایی كه روی بخش اعظم مهریه پافشاری و آن را دریافت میكنند بیشتر ممكن است زندگی خود را ادامه دهند. دیده شده برخی خانم ها مهریهشان 150 سكه بوده اما آن خانم حتی حاضر بوده 15 یا 20 سكه دریافت كند و از همسر خود جدا شود و پس از مدتی با فرد دیگری ازدواج كند كه این روال همچنان ادامه دارد و دوباره به همان صورت همسرهای متعدد و طلاق های پیدرپی خواهیم داشت. گاهی این خانم ها آنقدر همسران خود را تحت فشار قرار میدهند تا مجبور به طلاق توافقی شوند.
مهریه نوعی حقوق ماهانه
شرافتی خاطر نشان كرد: باید به این نكته اشاره كرد كه ممكن است زوج توان پرداخت مهریه را نداشته باشد كه در اینجا بحث اعسار مطرح میشود و در نهایت مهریه تقسیط میشود و گویی زوجه این موضوع را برای خود حقوق ماهانه میداند، متاسفانه این موضوع در جامعه اسلامی اصلا درست نیست كه خانمی بیاید سكه و حقوقی كه قانون برای او جهت استمرار و استحكام زندگی متصور بوده را به طور دیگری استفاده كند.
هزینه دادرسی با تعداد سكه محاسبه میشود
این وكیل دادگستری در رابطه با هزینه دادرسی برای دریافت مهریه عنوان كرد: به طور كلی مهریه چون به طلاق مربوط نیست و حق زنان است، زن میتواند در حین استمرار زندگی خود با همسر آن را مطالبه كند. اما بنابر بخشنامهای كه در دادگاهها درجریان بود اگر خانمی به دادگاه جهت دریافت مهریه مراجعه میكرد چه مهریه او 100 سكه و چه هزار سكه بود باید هزینه دادرسی قانونی را پرداخت میكرد كه مبلغ آن برای همه یكسان و 200 هزار تومان بود و بعد از پرداختآن توسط زوجه قاضی به پرونده رسیدگی میكرد. ولی در حال حاضر تعداد سكهها مهم است و اگر خانمی میخواهد مهریه خود را مطالبه كند باید در قوه قضاییه برای تعداد سكه های اعلامی ابطال تمبر كند.
یعنی در دفاتر خدمات قضایی اگر خانمی 10 سكه میخواهد مطالبه كند بنابر نرخ روز سكه باید خانم ابطال تمبر كند و به تبعیت آن وكیل تمبر خود را بالا ببرد و پس از آن وارد قوه قضاییه شوند كه این روند باعث شده تعداد خانمهایی كه مهریه خود را مطالبه میكنند به علت ناتوانی در پرداخت هزینه دادرسی و حق الزحمه وكیل، كمتر شود. وی ادامه داد: این موضوع معایبی هم دارد كه یكی از آن این است كه برخی خانم ها قدرت مالی ندارند و فشار زیادی بر آنان وارد شده و حالا كه میخواهند مهریه خود را مطالبه كنند پول تمبر را ندارند چه برسد به پول وكیل. در این صورت این به ضرر این زنان است.
با بررسی وضعیت اعسار زن زمان مطالبه مهریه طولانی میشود
شرافتی در پایان گفت: این بخشنامه در 21مرداد94 به واحد های قضایی در سراسر كشور به عنوان یكنواخت سازی در اخذ هزینه دادرسی آمده است كه خانم ها باید هزینههای ورودی را بدهند بعد وارد شوند. حالا كه این مسئله مطرح شده خانمها دادخواستی به نام اعسار میدهند كه در مطالبه مهریه تا به حال چنین چیزی مطرح نبود. اما با توجه به این بخشنامه خانم ها دادخواستی به نام اعسار نسبت به هزینه دادرسی توامان با مطالبه مهریه میدهند كه معمولا تا به اعسار آنها رسیدگی شود زمان مطالبه مهریه آنها طولانی میشود. در مجموع باید گفت این بخشنامه برای جلوگیری از سود جویی برخی از زنان مناسب است.