یكی از دردسرهای قدم زدن در دنیاهای مجازی، سنگاندازیهای مدرنی هستند كه در این فضا وقت و انرژی زیادی را از افراد میگیرند. از سوی دیگر، بیدر و پیكری این فضا باعث شده است نظارت بر آن هم روز به روز سختتر شود. این روزها پاپ آپها و كلیك دزدیها با رشدی قارچگونه این فضا را تسخیر كردهاند به نحوی كه هر كدام از ما با یك جستوجوی ساده ممکن است بهطور ناخواستهای به دام یكی از آنها بیفتد.
حتما برای شما هم پیش آمده است كه وقتی یك واژه یا عبارت را در اینترنت جستوجو كردهاید پنجرههای مزاحمی كه بیشتر هدفشان تبلیغات است سر و كلهشان پیدا شده و مزاحم كارتان شدهاند. این نكته وقتی آزاردهندهتر میشود كه خبری از عبارت جستوجو در سایت مورد نظر نیست و آنها از عبارت مورد نظر استفاده كردهاند تا شما برای دیدن تبلیغ به سایتشان وارد شوید.
این توصیف ساده تبدیل به یك عادت معمول برای تمام كسانی شده است كه كار در دنیای مجازی جزو لاینفك زندگیشان است. به حدی این مقوله فراگیر شده است كه اگر یك بار هنگام قدم زدن در این فضا سر و كله پاپ آپها یا كلیك دزدها پیدا نشود باید به آرامش و سكون به وجود آمده شك كرد! دردسر و مزاحمتهایی كه پاپ آپها و كلیك دزدیها برای مردم ایجاد میكردند كم نبودند كه ارتباط جدیدی كه بعضی از آنها با هكرها پیدا كردهاند دردسر را برای كاربران فضای مجازی دو صد چندان كرده است.
كلیك دزدی، پاپ آپ و هكرها؛ پا به پای هم
اغلب كاربران اینترنت در جستوجوهای خود به سایتهایی كه هیچ ارتباطی با موضوع جستوجو شده ندارد، وارد شدهاند؛ این موضوع به كلیك دزدی معروف و روشی مجرمانه برای كسب درآمد است. وب سایتها این كار را با استفاده از درج كلمات كلیدی نامرتبط در وب سایت خود انجام میدهند. تمام سایتهای كلیك دزد، غرق در تبلیغات رنگارنگ و صفحاتی صرفا تبلیغی هستند. در نتیجه كلیك دزدی ارتباط مستقیمی با كسب سود و درآمد برای وبسایتهای كلیك دزد دارد. هكرها هم از كلیك دزدی یا «Click jacking» استفاده میكنند و كلیك دزدی را برای ترغیب كاربران به كلیك كردن روی آیكن یا فایلی ویروسی به كار میگیرند.
در این روش كاربر بدون اینكه بداند، ممكن است با یك كلیك كردن ساده اتفاقات ناگواری برای سیستمش رخ بدهد و در دام هكرها بیفتد. پاپ آپ تبلیغات آگهی است كه نمایش آن در یك پنجره جدید مرورگر است و معمولا هم با كلیك بر یك صفحه آن، چند صفحه دیگر هم باز میشود. جالب است بدانید تبلیغات پاپ آپ تنها یكی از بسیار انواع تبلیغات اینترنتی است، اما تاثیر این نوع از تبلیغات به مراتب بیشتر بوده و كسب درآمد از این طریق حتی تا 10 برابر از انواع دیگر تبلیغات بیشتر است. در حال حاضر اتفاقی كه رخ داده است ارتباط برقرار كردن پاپ آپ، كلیك دزدی و هكرها به صورت تو در تو با یكدیگر است و همین باعث شده است توجه به آنها بیش از پیش شود.
قانون در كمین سایتهای مجرم
از نگاه قانون، كلیك دزدی جرم محسوب میشود؛ زیرا منجر به اتلاف وقت و هزینه كاربران میشود. بر اساس قانون، هركس در بستر مبادلات الكترونیكی، با سوءاستفاده یا استفاده غیرمجاز از «داده پیام» و «برنامهها و سیستمهای رایانهای» و با وسایل ارتباط از راه دور، دیگران را فریب دهد، یا موجب گمراهی سیستمهای پردازش خودكار و نظایر آن شود و از این طریق وجوه، اموال یا امتیازات مالی به دست آورد، مجرم محسوب شده كه علاوه بر برگشت اموال به صاحبان آن، به حبس از یك تا سه سال و پرداخت جزای نقدی محكوم میشود، اما مقابله با این عادت، روشی نیز دارد. هماكنون كاربران میتوانند در مواجهه با وبسایتهای كلیكدزد، گزارش این سایتهای مجرم را به صورت الكترونیكی به پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات (فتا) به آدرس cyberpolice. ir اطلاع دهند.
اما كار به جایی رسیده است كه یك ماه قبل دبیر كارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه گفت: براساس مصوبه اخیر كارگروه با سایتهای اینترنتی كه برای افزایش بازدید و ارتقای رتبه كشوری و جهانی خود، به تقلب متوسل شده و با سوءاستفاده از كلمات كلیدی و تگهای پركاربرد كاربران را فریب میدهند برخورد خواهد شد. عبدالصمد خرمآبادی افزود: برخی از سایتها برای جذب بازدیدكننده بیشتر و ارتقای رتبه خود به ترفندهایی متوسل میشوند كه در اصطلاح عامیانه به آن كلیك دزدی گفته میشود. او افزود: ولی از نظر حقوقی این عمل سایتها یك نوع كلاهبرداری رایانهای است.
به موجب مصوبه اخیر كارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه با سایتهای اینترنتی كه برای افزایش بازدید و ارتقای رتبه كشوری و جهانی خود به حیله و تقلب متوسل شده و با سوءاستفاده از كلمات كلیدی و تگهای پركاربرد كاربران را فریب میدهند برخورد خواهد شد. دبیركارگروه تعیین مصادیق اظهار كرد: براساس این مصوبه مقرر شد بدوا سایتهایی كه مرتكب چنین تخلفاتی میشوند شناسایی شده و به آنها برای اصلاح شیوه عملكرد خود تذكر داده شود و چنانچه تذكر موثر واقع نشود برخورد قانونی لازم بهعمل آید.
قانون جرائم سایبری كافی نیست
یك وكیل دادگستری با اشاره به اینكه در كشور ما قانونی تحت عنوان مبارزه با جرائم الكترونیك وجود دارد، میگوید: این قانون در مجلس به تصویب رسیده است و همزمان با داشتن چنین قانونی درباره فضای مجازی، در نیروی انتظامی هم برای رسیدگی به جرائم در فضای مجازی تشكیلات جدیدی به وجود آمده است. حسین احمدینیاز با بیان اینكه رسیدگی به جرائم اینترنتی را پلیس فتا به صورت تخصصی پیگیری میكند،
میافزاید: هر عنوان مجرمانهای مانند توهین، تحقیر، افترا و هر موضوعی كه در قوانین جزائی ایران جرم است، اگر در فضای مجازی تحقق پیدا كند، شاكی اعم از دولتی یا خصوصی میتوانند به پلیس فتا مراجعه و اقامه دعوا كند. او با اشاره به گسترش وسیع شبكههای اجتماعی و استفاده از تكنولوژیهای جدید، تصریح میكند: این فضا هر روز با خود مسائل جدیدی دارد كه قانون فضای مجازی نمیتواند به خوبی همه موارد را پوشش دهد. به همین دلیل موضوع نیازمند تصویب قانون جامع در مجلس است كه به همه ابعاد مساله بپردازد.