پایان زندگی مشترک در حالی که لطمه های روحی به طرفین به خصوص زن وارد می کند موجب وارد آمدن خسارات مالی هم هست. یکی از خساراتی که وارد می شود مربوط به همین جهیزیه است که در بسیاری از مواقع با هزینه ای کلان تهیه اما در پایان زندگی مشترک با بهایی نازل در اختیار سمساری ها قرار می گیرد، جهیزیه ای که با زحمت فراوان و قسط و قرض های متعدد خریداری شده است.
پیش از رسیدن به این مرحله نیز در موارد بسیار کشمکش زیادی بر سر جهیزیه وجود دارد. ممانعت مرد از خروج جهیزیه از منزل جدی ترین چالشی است که در این روند به وجود می آید. استرداد جهیزیه در هنگام طلاق روندی دارد که اگر به درستی طی شود مشکلات کمتری به وجود می آید و فشار روحی کمتری را وارد می آورد. در واقع اگر این موضوع که می تواند به سادگی حل شود وارد مراحل پیچیده و ناخوشایندی شود آنگاه فشار روحی و روانی بیشتری بر روی زوج در آستانه جدایی پیش می آید. با این روند تلخی طلاق حتی بیشتر هم می شود.
آنهایی که منطقی همه چیز را حل کنند کارشان به پر کردن دادخواست استرداد جهیزیه و دریافت آن نمی کشد اما در صورت لج و لجبازی همه چیز سخت تر می شود.
در ادامه نحوه استرداد جهیزیه و روند قانونی آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
گام نخست: تنظیم دادخواست استرداد جهیزیه
سحر دختر جوانی است که پس از یک سال زندگی مشترک طلاق را بهترین راه حل برای پایان دادن به مشکلاتش برای همسرش می داند. او که در مراحل طلاق قرار دارد قصد داشت که جهیزیه خود را از منزل مشترک خارج کند که همسرش با تعویض قفل در خانه مانع او شده است. حالا بهترین راه حل برای این زن جوان چیست.
رضا قربانلو کارشناس حقوقی و وکیل پایه یک دادگستری در اینباره می گوید :«در مواردی که جهیزیه به مشکل دیگری بین یک زوج در حال طلاق تبدیل می شود دادگاه صالح رسیدگی به خواسته استرداد جهیزیه بهترین راه حال است. در این مورد زن باید دادخواست استرداد جهیزیه را تنظیم کند تا در این باره تصمیم گیری شود. »
وی افزود: «هنگام تحویل جهیزیه صورتی از اموال مذکور تهیه و به امضای حاضرین به ویژه شوهر می رسد که این امر در سهل نمودن استرداد جهیزیه در دادگاه بسیار اهمیت می یابد. »
البته باید توجه داشت که اگر زوجه در هنگام طلاق با در پیش گرفتن لج و لجبازی بخواهد بدون روند قانونی اقدام به انتقال جهیزیه خود کند با مشکلات بیشتری روبرو خواهد داشت به خصوص اگر سیاهه جهیزیه به امضای شهود نرسیده باشد. او در حالی می تواند متهم به سرقت از منزل مشترک شود که اموال متعلق به خود اوست.
وارد شدن به یک روند پیچیده و فرسایشی
اما سحر در هنگام انتقال جهیزیه خود به منزل مشترک چندان هوشیارانه عمل نکرده است. او بدون تهیه سیاهه لوازم و به امضای شهود رساندن آنها را به خانه ای برده که قرار بود پس از مراسم ازدواج در آنجا زندگی کند. اکنون نیز همسرش با سوء استفاده از این شرایط از خروج جهیزیه از منزل مشترک ممانعت به عمل می آورد. حالا چاره چیست؟
قربانلو نیز در این رابطه می گوید: «اگر سیاهه ای که توسط شهود امضا شده وجود نداشته باشد در گام بعدی باید به سراغ فاکتورهایی رفت که در هنگام خرید جهیزیه صادر شده است. اگر این مورد نیز در دسترس نباشد حل مشکل تا حدودی پیچیده می شود. »
این مشاور حقوقی و وکیل پایه یک دادگستری در ادامه افزود: «پس از ارائه دادخواست دادگاه جلسه ای را برای رسیدگی تعیین نموده و پس از شنیدن اظهارات طرفین، چنانچه ادعای زن مورد قبول شوهر واقع گردید شوهر را ملزم به استرداد این اموال می نماید. در غیر این صورت قرار استماع شهادت شهود صادر می شود که در وقت معین افرادی که ذیل استشهاد را امضا نموده اند به دادگاه مراجعه و مشاهدات خود را بیان می دارند. در صورتی که این اظهارات مقبول واقع شود حکم به استرداد جهیزیه صادر خواهد شد و چنانچه زوج از اجرای حکم دادگاه امتناع نماید، از طریق اجرای احکام دادگستری اقدام خواهد شد.»
وی خاطرنشان کرد: «در هنگام وقوع طلاق از اموال منقولی که در منزل مشترک وجود دارد آنچه که مورد استفاده اختصاصی زن است به خودش تعلق می گیرد و اموال اختصاصی مرد نیز متعلق به خودش است. اما جهیزیه فرق می کند.»
این وکیل پایه یک دادگستری در پایان گفت: «بهتر است هنگام انتقال جهیزیه افرادی در محل حضور داشته باشند تا این روند با کمترین مشکل به پایان برسد. شاید در هنگام استرداد جهیزیه باز هم اتفاقاتی بیفتد که به هیچ عنوان به نفع طرفین نخواهد بود بنابراین چه بهتر که با حضور شاهد همه چیز ختم به خیر شود.»
جاده ناهموار پس از طلاق
برای آنهایی که وداع پس از طلاق را بلد نیستند اوضاع لحظه به لحظه سخت تر می شود. تلخی که از کشکمش بر سر حضانت فرزند حاصل می شود. تلخی ای که از مهریه و استرداد جهیزیه می آید و ده ها مورد کوچک و بزرگ دیگر. طلاق تلخ است و تلخ تر از آن لجبازی هایی که راه منتهی به زندگی مشترک را ناهموارتر می کند.
