با وجود اینکه امروزه دسترسی به اینترنت اهمیت فراوانی دارد، اما بیش از 60 درصد از جمعیت کرهی زمین به این شبکهی جهانی اطلاعات دسترسی ندارند و در میان ۴۰ درصد دیگر نیز بخش عمدهای از دسترسی کاملاً آزادانه به اطلاعات محرومند.
همه اینها با توجه به نقشی که اینترنت و گردش آزاد اطلاعات در آگاه سازی مردم و آموزش ایشان ایفا میکند، نشان از لزوم کار بر روی آزاد کردن هر چه بیشتر چرخش آزادانه اطلاعات دارد. بر این اساس کمپانیهای بزرگی نظیر اسپیس ایکس، گوگل و فیسبوک درصدد گسترش بستر اینترنت از طریق روشهایی نظیر ارسال پهپاد، بالون و ماهواره هستند. در این بین استارت آپ نیویورکی اوترنت (Outernet) نیز درصدد ارائهی اینترنت رایگان از طریق ایجاد بستری ماهواره است.
اوترنت اما ماجرای دیگری است، از طریق اوترنت که کتابخانه عمومی بشریت لقب گرفته است، شما تنها با ساخت یا تهیه یک دیش یا دریافتکننده خانگی قادر خواهید بود که اطلاعات را به صورت آفلاین و بدون دسترسی به هرگونه اینترنت در اختیار داشته باشید. اما اوترنت چیست؟
در سالهای اخیر شماری از کمپانیهای سردمدار در حوزهی فناوری طرحهایی را برای اشاعهی استفاده از اینترنت ارائه کرده و حتی تحقیقات در این زمینه را آغاز نمودهاند. از این جمله میتوان به فیسبوک، گوگل و اسپیس ایکس اشاره کرد. هر یک از این کمپانی راهکارهای متفاوتی را برای پیشبرد ایدهی خود طراحی کردهاند که شامل ارسال شبکهای از بالونها، پهپادها و ماهوارهها در مدار زمین میشود.
در این بین اوترنت که یک استارت آپ مستقر در شهر نیویورک است، درصدد تحقق رویای دسترسی آزاد و رایگان به اینترنت در اقصی نقاط کرهی خاکی است تا از این طریق همگان بتوانند به دانش بشری دسترسی داشته باشند.
همانطور که اشاره کردیم اوترنت طرح کمپانی با همین نام برای در اختیار گذاشتن اینترنت در سطح جهان و برای تمام افراد است. در این پروژه از انواع ماهوارهها در نزدیک ترین و دورترین مدار کرهی زمین استفاده خواهد شد. پروتکلهای مورد استفاده توسط این پروژه برای ارسال دادهها به زمین شامل Datacasting و UDP یا User Datagram Protocols خواهد بود.
برای توضیح سازوکار این امواج میتوان به ارسال امواج رادیو و تلویزیونی اشاره کرد که امواج به صورت یکسویه منتشر میشوند و فرستنده نیاز به اطلاعاتی در خصوص دریافت یا عدم دریافت آن از سوی گیرنده ندارد. در این روش تضمینی برای دریافت امواج از سوی گیرنده وجود دارد و ایستگاههای فرستنده بدون توجه به امکان دریافت امواج، به کار خود ادامه میدهند.
در واقع ماهیت اوترنت همان روش ارتباط آنالوگ مدرن است که از ارسال امواج رادیویی در سطح گسترده بهره می برد. سیگنال از یک منبع واحد نظیر یک آنتن رادیویی منتشر میشود که در این مورد خاص میتوان آن را دفتر مرکزی اوترنت در نیویورک خواند. امواج ارسال شده در طول موجهای متفاوتی منتشر میشوند تا آنکه یک دریافت کننده بتواند آنها را دریافت کرده و مورد استفاده قرار دهد. در حالت معمول روش دریافت این امواج استفاده از دیشهای ۲۰ اینچی موسوم به گوش خرگوش (Rabbit Ear) است که با استفاده از آن کاربر از طریق تغییر فرکانس رسیور، میتواند انواع دادهها در طول موجهای مختلف را دریافت کند.
در مورد شبکهی اوترنت، تنها به ایستگاههای زمینی بسنده نشده و اوترنت امواج را به سمت شبکهای از ماهوارههای موجود در مدار زمان ارسال خواهد کرد تا این ماهوارهها دوباره امواج را به سمت دریافتکنندگان منتشر کند. رسیورهای مورد نظر که امواج ماهوارهای را دریافت خواهند کرد، همچون یک هاتاسپات بی سیم عمل کرده و با دریافت امواج، آنها را از طریق شبکهی بیسیم در اختیار پیسیها و گجتهای موبایلی که در اطراف وجود دارند، قرار خواهند داد. با توجه به اینکه ارتباط در این سیستم بصورت یکطرفه برقرار شده و نیازی به اطمینان از دریافت شدن اطلاعات از سوی کاربر نهایی نیست، از اینرو پهنای باند کمتری اشغال شده و در نتیجه هزینهی تمام شده نیز بسیار کاهش خواهد یافت.
آرشیو مرکزی اوترنت شامل بیش از ۵۰۰۰ مقاله ویکیپدیا، پروژهی گوتنبرگ و مجموعهی کتابها با کپی رایت رایگان خواهد بود در مورد قابلیت دسترسی به اطلاعات، اوترنت پروژهای را آغاز کرده که خود آن را آشیو مرکزی خوانده و در آن میتوان اطلاعاتی را که از ۵٫۰۰۰ مقاله ویکیپدیا، پروژهی گوتنبرگ و مجموعهی کتابهای رایگان با کپی رایت آزاد است، مشاهده کرد. البته این مجموعه باید تغییرات و بهبودهایی را به خود ببیند که از جملهی آن میتوان به روش رایگیری از کاربران برای انتشار دادههای مربوط با منابع مختلف اشاره کرد. برای مثال در آیندهی نزدیک کاربران در مورد اینکه چه دادههایی توسط این شبکه منتشر شود، رای خواهند داد و اوترنت نیز براین اساس تصمیم به انتشار اطلاعات خواهد گرفت.
اوترنت کار انتشار اطلاعات را از ماه جاری میلادی یعنی آگوست ۲۰۱۵ آغاز کرده است. این کمپانی در حال حاضر از طریق یک ماهوارهی مستقر در دورترین مدار زمین و اجارهی پهنای باند ۲۰۰ مگابایتی، دادههای خود را در آمریکای شمالی و بخشهایی از اروپای غربی منتشر میکند. در صورتی که کمپین جمعآوری این کمپانی در ایندیگوگو (IndieGoGo) به نتیجه برسد، اوترنت میزان پهنای باند خود را در آیندهی نزدیک به ۱۰۰ گیگابایت افزایش خواهد داد.
از جمله استفادههای بسیار مفید دیگر اوترنت بهرهگیری از آن در زمانهای اضطراری و به ویژه رخدادهای طبیعی مانند سیل و زلزله است که در بسیاری مواقع دسترسی به اینترنت را برای مدتی با مشکل مواجه میسازند. با وجود اوترنت دیگر این مسئله هم جای نگرانی نخواهد داشت و در چنین مواقعی نیز دسترسی هیچ فردی به باقی دنیا قطع نخواهد شد. به راستی با فراگیر شدن اوترنت و استفاده همگانی از آن در دنیا قطعا شاهد دنیای بهتری خواهیم بود، دنیایی که دیگر در آن هیچ کس از دسترسی به اطلاعات و آموزش رایگان محروم نیست.