قفل‌های هوشمند، ترموستات‌های هوشمند، خودروهای هوشمند، مطمئنا این‌ها واژه‌هایی هستند که به تازگی بارها و بارها شنیده‌اید و البته در سال‌های آتی بیشتر خواهید شنید، اما به راستی این لغات چه‌معنایی دارند و چه قابلیتی باعث شده از لفظ هوشمند برای توصیف آن‌ها استفاده کنیم؟

همه دستگاه‌های یادشده در دسته‌ای به نام اینترنت اشیا یا به طور مخفف IoT قرار می‌گیرند. در سطح پایه‌ای آن، اینترنت اشیا درواقع به ارتباط اشیای مختلف از طریق اینترنت و برقراری ارتباط با یکدیگر می‌پردازد تا هدف آن یعنی فراهم‌کردن تجربه کاراتر و هوشمند‌تر محقق شود. همانند دیگر تکنولوژی‌های جدید، IoT نیز می‌تواند در ابتدا مفهومی سردرگم‌کننده به نظر برسد. این واژه به‌ویژه هنگامی که صحبت از استانداردهای مختلف و همچنین ایمنی و امنیت آن می‌شود می‌تواند مفاهیم جدید و ویژه‌ای پیداکند.

اینترنت اشیا چه معنایی دارد؟

با ذکر مقدمه بالا می‌توان اینگونه عنوان کرد که ایده طراحی دستگاه‌های مختلف با امکان برقراری ارتباط بی‌سیم به منظور رهگیری و کنترل از طریق اینترنت و یا حتی یک برنامه ساده مخصوص گوشی‌های هوشمند، اصطلاح اینترنت اشیا را توصیف می‌کند.

اشیای موجود در این دسته می‌توانند از چراغ‌های روشنایی تا لوازم خانگی (مانند چای‌ساز، ماشین ظرفشویی) و یا حتی خودروی شما باشند. اینترنت اشیا در صنعت پزشکی، سلامتی و حتی سیستم‌حمل‌و‌نقل عمومی نیز کاربرد دارد.

اینترنت اشیا چگونه باعث تسهیل در انجام امور می‌شود؟

یکی از بهترین نمونه‌های موجود از بکارگیری اینترنت اشیا را می‌توان در ترموستات Nest مشاهده کرد. این ترموستات مرتبط با وای‌فای به شما این امکان را خواهد داد تا از طریق گوشی هوشمند خود به کنترل دمای محیط بپردازید. این برنامه به طور هوشمندانه‌ای می‌تواند الگوهای مورد نظر شما را فراگرفته و برنامه‌ای برای تغییر دما در ساعاتی مشخص ایجاد کند.

با استفاده از این قابلیت می‌توانید در میزان توان مصرفی صرفه‌جویی و حتی در صورت فراموشی، از محل کار، سیستم تهویه منزل خود را خاموش کنید. Nest می‌تواند الگوها و عادات شما (مثلا کم‌کردن دما درهنگام رفتن به تختواب) را فراگرفته و به طور خودکار در زمان تعیین شده آن‌ها را اعمال کند.

شرکت SmartThings که توسط سامسونگ خریداری شده نیز سنسورهای مختلفی را برای ایجاد خانه هوشمند در اختیار شما قرار می‌دهد. با استفاده از این سنسورها می‌توانید متوجه شوید چه شخصی وارد منزل شما شده و یا از آن خارج می‌شود و حتی در صورت چکه‌کردن آب نیز گزارشی مربوط به نشتی سیستم آب دریافت کنید.

با گسترش و ارتقای ابزارهای موجود در این اکوسیستم، به عنوان مثال دستبند هوشمند مخصوص فعالیت‌های بدنی شما می‌تواند به محض خوابیدن شما، تلویزیون و چراغ‌ها را خاموش کند و یا حتی پیش از سوارشدن بر خودرو در زمانی مشخص، بهترین مسیر برای رسیدن شما به مقصد توسط خودرو انتخاب و در صورت دیررسیدن به محل قرار، پیامکی به شخص مقابل ارسال شود.

در مقیاس کلان از این سیستم می‌توان در جهت بهبود فعالیت‌های شهری مانند شمارش تعداد فضاهای خالی موجود در پارکینگ‌ها و یا بررسی کیفیت آب و هوای شهرها و وضعیت ترافیکی نیز بهره برد.

اینترنت اشیا چگونه کار می‌کند؟

سعی می‌کنیم تا حد امکان از ایراد مباحث تخصصی خودداری کنیم. بستر اینترنت اشیا بر امواج رادیویی بی‌سیمی قرارداده شده که به دستگاه‌های مختلف این امکان را می دهند تا از طریق اینترنت با یک‌دیگر به برقراری ارتباط بپردازند. این بستر شامل استانداردهایی مانند وای‌فای، بلوتوث کم‌مصرف، NFC، RFID و استانداردهایی مانند ZigBee,Z-Wave و ۶LoWPLAN است که شاید تاکنون اسم آن‌ها را هم نشنیده باشید.

پس از این لایه، سنسورهای حرکتی، قفل درب‌ها و یا حتی چراغ‌های روشنایی قراردارند. در برخی موارد ممکن است از یک هاب مرکزی در جهت ایجاد بستر برای برقراری ارتباط میان دستگاه‌های مختلف بهره‌گرفته شود. نهایتا سرویس‌های ابری لایه نهایی را تشکیل می‌دهند که امکان دریافت، تحلیل و بررسی داده‌های مختلف را فراهم تا فرد استفاده کننده بتواند کنترل کاملی بر روی رویه‌های مختلف داشته باشد.

چه شرکت‌هایی بر روی این تکنولوژی کار می‌کنند؟

بهتر بود این سوال را به گونه‌ای دیگر مطرح می‌کردیم. چه شرکت‌هایی بر روی این تکنولوژی کار نمی‌کنند؟! نام‌های بزرگی مانند سامسونگ، ال‌جی، اپل، گوگل و فیلیپس در حال حاضر بر روی دستگاه‌های متصل به هم کار می‌کنند و شرکت‌های کوچک بی‌شماری نیز به تحقیقات در این زمینه مشغولند. براساس تحقیقات انجام شده انتظار می‌رود ۴.۹ میلیارد دستگاه مرتبط با هم در سال جاری مورد استفاده قرارگیرند و این رقم تا سال ۲۰۲۰ به ۲۵ میلیارد برسد.

 
آیا همه دستگاه‌های اینترنت اشیا می‌توانند بایکدیگر ارتباط داشته باشند؟

باتوجه به اینکه شرکت‌های مختلف بر روی محصولات، تکنولوژی ها و پلتفرم‌های مختلفی کار می‌کنند، ایجاد رویه‌ای هماهنگ برای برقراری ارتباط میان این دستگاه‌ها، فرایندی ساده نخواهد بود.

گروه‌های مختلفی در تلاشند تا یک استاندارد واحد جهت سازگاری بیشتر محصولات مختلف ایجاد شود. در میان این گروه‌ها، AllSeen Alliance شامل شرکت‌هایی مانند کوالکام، ال‌جی، مایکروسافت، پاناسونینک و سونی بوده و Open Interconnect Consortium پشتیبانی شرکت‌هایی مانند اینتل، سیسکو، GE، سامسونگ و اچ‌پی را در پشت سر دارد. اگرچه هدف این گروه‌ها یکسان است اما تفاوت‌هایی در رویه‌ به‌کارگرفته شده توسط آن‌ها وجود دارد. به عنوان مثال OIC معتقد است گروه AllSeen Alliance در به‌کارگیری اینترنت اشیا، امنیت و حفاظت از داده‌ها را به اندازه کافی مدنظر ندارد.

هنوز مشخص نیست نبرد میان استانداردهای مختلف به کجا ختم خواهد شد اما این احتمال وجود دارد که شاهد سه تا چهار استاندارد رایج در این زمینه باشیم. بدین‌ترتیب در بلندمدت کاربران می‌توانند از چراغ‌های روشنایی که از تکنولوژی‌های چندگانه بی‌سیم پشتیبانی می‌کنند استفاده کنند.

آیا نگرانی در زمینه امنیت و حریم شخصی وجود دارد؟

با توجه به میزان‌های متفاوت اطلاعاتی که توسط دستگاه‌های هوشمند خانگی، خودروهای هوشمند و دستگاه‌های هوشمند الکترونیکی پوشیدنی جمع‌آوری می‌شود کاربران زیادی در خصوص خطر افشا و یا سو‌استفاده از این اطلاعات واهمه دارند. افزایش تعداد اکسس‌پوینت‌های مورد استفاده نیز می‌تواند این ریسک را افزایش دهد.

کمیسیون تجارت فدرال نیز نگرانی خود را از این بابت اعلام کرده و پیشنهاد کرده شرکت‌های مختلف از راهکارهایی به منظور حفاظت از داده‌های کاربران بهره ببرند اما هنوز مشخص نیست چه تعداد از شرکت‌های مختلف این هشدارها را جدی گرفته‌اند.

بسیاری از شرکت‌های معتبر اعلام کرده‌اند حریم خصوصی کاربران در این زمینه به یکی از اصلی‌ترین هدف‌های آن‌ها مبدل شده است. به عنوان مثال، اپل شرکت‌های توسعه‌دهنده محصولات برپایه پلتفرم HomeKit را موظف کرده از قابلیت رمزگذاری ویژه بهره ببرند. این شرکت همچنین اعلام کرده هیچ‌گونه داده‌ای از کاربران در این زمینه جمع‌آوری نمی‌شود.

چه‌زمانی برای خرید دستگاه‌های مجهز به اینترنت اشیا مناسب است؟

اینترنت اشیا سال‌هاست که برسر زبان‌ها افتاده اما ورود به بازار تولید محصولات مصرفی در ابتدای راه خود قرار دارد و هنوز به بلوغ کامل نرسیده است، با این وجود در حال حاضر نیز محصولات مفیدی به بازار عرضه‌شده‌اند.

مدنظر داشته باشید پیش از خرید محصولات برپایه اینترنت اشیا، تحقیقات کافی را انجام داده و سپس این محصولات را از شرکت‌هایی که به‌ آن‌ها اعتماد کافی دارید خریداری کنید. نهایتا محصولی را خریداری کنید که به حل مشکلات شما کمک شایانی می‌کند. همیشه این مثال را در ذهن خود داشته باشید که اینترنت اشیا می‌تواند به ایمن‌ رسیدن فرزندان شما به منزل کمک کند و یا اینکه در پخت از راه‌دور برنج برای ناهار نیز مورد استفاده قرارگیرد اما مطمئنا مثال اول، فواید بیشتری خواهد داشت.