رزومه چیست؟

رزومه در اصل یک کلمه فرانسوی هست (résumé) و در فارسی هم به همین اسم یا سی.وی (که مخفف واژه انگلیسی Curriculum Vitae هست) شناخته می‌شود.

رزومه یک مدرک چند صفحه‌ای است که خلاصه‌ای از سوابق کاری و تحصیلات و مشخصات فرد در آن نوشته شده و معمولا برای استخدام و گزینش (خصوصا در مواردی که مصاحبه‌ای وجود دارد) کاربرد دارد. یعنی فرد این چند صفحه سوابق خودش رو به جایی که تمایل دارد استخدام شود یا مثلا ادامه تحصیل بدهد، ارائه می‌دهد. رزومه مشخصات و سوابق حرفه ای شماست. هدف رزومه این است كه كارفرما با مطالعه آن (سوابق شغلی داوطلبان استخدام) متوجه شود آنها از چه مهارت‌هایی برخوردار هستند، چه تجربیاتی دارند، چه نوع كارهایی را انجام داده‌اند و از نظر علمی و عملی در چه سطحی هستند. البته یك كارفرمای دقیق می‌تواند اطلاعات بیشتری را در مورد رفتارهای كاری شما درك كند. بنابراین رزومه مهمترین وسیلۀ كاریابی یا ادامه تحصیلات شماست و هر چه آن را بهتر و حرفه‌ای‌تر تهیه كنید امكان دست یافتن به شغل دلخواهتان بیشتر می‌شود.

معرفی بخش‌های مختلف رزومه

1- معرفی و بیان مشخصات داوطلب (Personal Details)

مواردی مثل مشخصات شناسنامه‌ای، نام و نام خانوادگی، تاریخ تولد یا سن، تلفن و آدرس جزء ضروریات این بخش هستند.

2- تحصیلات و توانایی‌های علمی(Education and Qualifications)

در این بخش مدارك تحصیلی و تحصیلات تكمیلی را عنوان می‌كنید. هدف از این اطلاعات این است كه كارفرما مطلع شود تا چه مقطعی و در چه رشته‌ای تحصیل كرده‌اید. تحصیلات تكمیلی، دوره‌های مختلف، سمینارهای مرتبط را هم باید در همین بخش ذكر كنید تا كارفرما بتواند بنیه و سطح علمی شما را برآورد كند. از پشت سر هم چیدن تعداد زیادی مدارك مرتبط و غیر مرتبط خودداری كنید. واضح است كه اگر كسی مدرك كارشناسی داشته باشد دیپلم هم دارد. همچنین لازم نیست تمام كلاس­‌هایی را كه رفته­‌اید ذكر كنید. بعضی افراد روی این بخش تاكید بسیار دارند و آن را با حداكثر جزییات می‌­نویسند. اما برای كارفرمایان آنچه مهم است این است كه شما عملاً چه می­‌توانید بكنید و تجربه عملی شما چقدر است .اگر لازم باشد می‌توانید مدارك مختلف را در ضمیمه رزومه بیاورید.

3- توانمندی‌ها و مهارت‌ها

شامل توانایی‌های خاص گروهی یا اجتماعی، توانایی‌های کامپیوتری و نرم‌افزاری مرتبط و زبان‌هایی خارجی که شما با آن آشنا هستید و میزان سطح توانایی خود در هر یک از این موارد. ذکر کنید با چه زبان‌هایی آشنا هستید و تا چه حد؟ مثلاٌ آیا توانایی شما محدود به خواندن متون فنی یا تخصصی مربوط به شغلتان است یا تسلط به مكالمه و درك مطلب هم دارید؟ آیا می توانید یك قرارداد را به زبان مورد نظر تنظیم كنید؟ یا یك مذاكره تجاری را انجام دهید؟ چنانچه در كشوری كه به آن زبان صحبت می­‌كنند اقامت داشته‌اید مدت آن را هم ذكر كنید.

چنانچه اطلاعاتی كه در مورد آشنایی با زبانهای خارجی می‌دهید زیاد باشند می‌توانید آنها را تحت یك عنوان یا بخش جداگانه (مثلاٌ آشنایی با زبان‌های خارجی) قید كنید.

4- سوابق شغلی (Skills and Work Experiences)  

در این بخش باید كل سوابق شغلی شما، اعم از تمام وقت یا پاره وقت، با ذكر نام و تلفن یا آدرس محل كار، به اضافه تاریخ و دوره اشتغال فهرست شود.

مواردی که در این بخش باید معرفی کنید عبارتند از: عنوان فعالیت، سمت، نوع فعالیت (قراردادی، پیمانی، رسمی ...)، محل کار (و یک توضیح بسیار خلاصه در صورت نیاز) و دوره زمانی کار.     

هنگام فهرست کردن تجارب کاری، همیشه آخرین شغلی که در آن مشغول بوده‌اید را ابتدا بنویسید و به همین ترتیب به گذشته برگردید. این در مورد فهرست کردن سوابق تحصیلی نیز صدق می‌کند.

5- سوابق علمی و پژوهشی (Publications)

فهرست کارهای تحقیقاتی، كتب و مقالاتی كه منتشر كرده و یا در كنفرانس‌ها ارائه نموده‌اید به اضافه زمان انتشار را در این بخش بیاورید. اگر چکیده مقالات را به رزومه ضمیمه نمایید بهتر است.

الف ) فعالیت های تحقیقاتی

این بخش شامل فعالیت‌های علمی و تحقیقاتی انجام شده توسط شما در قالب تحقیقات و پروژه‌های علمی است. در اینجا شما موارد زیر را باید ذکر کنید:

· عنوان طرح یا فعالیت علمی

· زمان

· كارفرمای شما (کسی که کار پژوهشی به سفارش یا زیر نظر او انجام شده و می‌بایست حتی‌المقدور حقوقی باشد)

· نقش شما در پروژه (مسئول پروژه، مدیر پروژه، مجری، پژوهشگر، راهنما، مشاور ... یا مسئول تدارکات یا خدمات)

ب) تألیفات

در این قسمت کتاب‌ها، مقاله‌ها چاپ شده در مجلات علمی و تخصصی، مقالات ارائه شده در کنفرانس‌ها و همایش‌های ملی و بین‌المللی و دیگر تالیفات شما نوشته می‌شود. فرمت صحیح آوردن یک مقاله در رزومه به این صورت هست:

نام نویسنده یا نویسندگان؛ "نام مقاله"، محل چاپ یا ارائه، و سال انتشار .

6- سایر اطلاعات (Additional Information)  

گارش این قسمت ضروری نیست، اما چنان چه لازم دانستید توضیحی جانبی روی سوابق تحصیلی و شغلی خود بنویسید، می‌توانید این بخش را اضافه نمایید. یکی دیگر از موارد وضعیت نظام وظیفه است كه مشخص كردن آن برای آقایان ضروری است. اطلاعات این بخش مختصر است و شامل سال پایان خدمت یا نوع معافیت (كفالت، پزشكی،...) است.

7- عناوین و افتخارات

در صورتی که در مقاطع مختلف تحصیلی شما موفق به کسب افتخارات علمی شدید، می توانید آن را در این بخش ذکر نمایید . بطور مثال کسب رتبه های بالا در قبولی دانشگاه در دوره های کارشناسی و کارشناسی ارشد، کسب رتبه های بالا در فارغ التحصیلی در دوره های کارشناسی و کارشناسی ارشد، کسب افتخارات در المپیادهای علمی دانش آموزی و دانشجویی در سطح ملی و بین المللی، انجام اختراع و ثبت آن و ......  .

8 - علائق (Interests) 

در صورت تمایل می توانید فهرستی از علائق خود در زمینه های فوق برنامه مثل ورزش یا هنر را در این بخش بنویسید و احیاناً اگر سوابق حرفه‌ای در این زمینه ها نیز دارید، حتما ذكر كنید.

9- معرف‌ها (References)  

در رزومه‌های علمی معمولا رسم هست که افرادی را بعنوان معرف فرد در انتهای رزومه با مشخصات کامل و نحوه تماس می‌آورند. شما هم می‌توانید این کار را انجام دهید. لذا نام، رتبه، درجه تحصیلی، آدرس یا تلفن و كلاً اطلاعات مربوط به معرفین خود ( كه معمولا اساتید شما هستند ) را در این بخش بیاورید. این معرف‌ها می‌بایست همان معرفینی باشند كه توصیه نامه‌های شما را تكمیل نموده‌اند.

بخش بعدی وضعیت نظام وظیفه است كه مشخص كردن آن برای آقایان ضروری است. اطلاعات این بخش مختصر است و شامل سال پایان خدمت یا نوع معافیت (كفالت، پزشكی،...) است. تجارب حرفه ای مهمترین بخش از رزومه است. آنچه برای كارفرما مهم است این است كه افرادی را انتخاب كند كه از پس كار بر­می­‌آیند و می توانند برای مجموعه تحت مدیریت او مفید واقع شوند. بنابراین بسیار مهم است تجربیات برجسته خود را بصورت خلاصه و به صورتی بیان كنید كه كارفرما مایل باشد با شما ملاقات و مصاحبه كند.

چگونه رزومه خود را تدوین كنیم تا اثربخش باشد؟

یكی از مهمترین نكات نوشتن رزومه بخصوص بخش تجربیات حرفه‌ای این است كه مطالب را با ذكر مثال‌ها و نمونه‌ها بصورت مشخص با اعداد و ارقام قابل بررسی بنویسیم. در واقع به تجربیات خود کمیت بدهید؛ مثلاٌ چنانچه شما مدیر یك پروژه بزرگ بودید و توانسته‌اید این پروژه را با سرعت و كیفیت بالا با حداقل هزینه انجام دهید، در بخش تجارب حرفه‌ای ننویسید مدیریت پروژه ... كه یكی از بزرگترین پروژه‌های ... است و انجام آن با حداقل هزینه و حداكثر كیفیت و سرعت. در عوض با آوردن اطلاعات دقیق درك درستی از كاری كه كرده اید به خواننده رزومه بدهید. مثلاٌ مدیریت پروژه .... برای انجام این پروژه x ریال هزینه و y روز زمان برآورد شده بود كه توانستم پروژه را با 5% هزینه كمتر و z روز زودتر از موعد، بدون اشكال و با كیفیت مورد نظر تحول دهم.

اگر تازه كار هستید یا سوابق شغلی قابل توجه ندارید، باز هم می‌وانید رزومه داشته باشید. كمی فكر كنید. حتمأ مهارت‌ها یا تجاربی دارید كه با اینكه شغل شما نبوده‌اند اما می‌توانند قابلیت‌های شما را نشان دهند. به عنوان مثال بعهده داشتن سرپرستی یك گروه در حین انجام خدمت نظام وظیفه یا در دوران تحصیل می‌تواند نشاندهنده توانایی مدیریت شما باشد یا مثلاٌ اگر گرافیست هستید می‌توانید چند نمونه پوستر و آگهی و كارت ویزیت طراحی كنید و آنها را روی CD كپی كرده یا پرینت رنگی با كیفیت خوب بگیرید و بعنوان نمونه كار ضمیمه رزومه كنید.

پیش از نگارش رزومه، خوب در مورد سوابق تحصیلی و شغلی خود فكر كنید تا چیزی را از قلم نیاندازید. سعی كنید تا حد امكان، مداركی دال بر سوابقتان آماده و ترجمه كنید تا ضمیمه رزومه نمایید.

حتماً چند نسخه اضافه از رزومه برای خودتان نگه دارید تا در صورت لزوم از آن ها استفاده كنید.

نكات مهم برای نگارش یک رزومه مؤثر:

1- ظاهر رزومه باید تمیز و مرتب باشد و نیز بدون غلط املایی یا نگارشی

متن خود را با دقت بخوانید و آن را از لحاظ گرامر و تایپ بررسی کنید. در صورت امکان از شخص دیگری بخواهید که رزومه شما را از نظر املائی و مفهومی بررسی نماید. کوچکترین اشتباه ممکن است موجب بی‌ارزش شدن رزومه شود. از كاغذ خوب استفاده كنید.بهتر است رزومه را در یک روی  كاغذ A4  تنظیم نمایید. رزومه را تایپ كرده و پرینت كنید یا از فتوكپی‌های با كیفیت استفاده كنید. در مورد نگارش انگلیسی، حتماً درباره متن رزومه با یك مترجم و یا كسی كه انگلیسی ادبی را به خوبی می داند مشورت كنید.

2- از دادن توضیحات مفصل بپرهیزید - اطلاعات را خلاصه کنید

رزومه باید مختصر و مفید باشد. اگر لازم است مدارك یا مستنداتی ارائه دهید آنها را به رزومه پیوست كنید. وقتی که رزومه شما از چهار یا چنج صفحه بیشتر می‌شود، محدودیت‌هایی برای مطالعه آن از نظر صرف زمان ایجاد می‌شود. بنابراین همواره توصیه می‌شود که رزومه خود را در حداکثر در پنج صفحه تهیه کنید.

در مورد رزومه‌های شغلی؛ به طور متوسط هر کارفرما به مدت 30 ثانیه روی هر رزومه وقت می‌گذارد. کارفرمایان غالبا بیشتر به تجربه های موفق کاری شما در گذشته اهمیت می‌‌دهند تا تحصیلات متنوع و اطلاعات گوناگون، به همین دلیل مهمترین تجربیات خود را در ابتدای رزومه قرار دهید مانند قابلیت‌ها، توانائی‌ها و تجربیات و حتی تحصیلات که همگی به نوعی با هم در ارتباطند.

3- سعی كنید خود را بجای كارفرما بگذارید

اگر شما می خواستید كسی را استخدام كنید به چه نكاتی توجه می‌كردید؟

4 - هدف و منظور خود را به طور مشخص شرح دهید

به طور کلی، مشخص بودن هدف و منظور، کمک شایانی به مهم جلوه دادن صحبت‌های شما در رزومه می‌کند . هدف شما به طور خلاصه توانایی‌هایتان را بیان می‌کند و به قدرت و نیرویتان در کار اهمیت می‌بخشد. هدف شما از نوشتن رزومه این است كه كارفرما مایل باشد با شما مصاحبه كند. در مصاحبه است كه باید او را قانع كنید شما فرد مناسبی برای تصدی شغل مورد نظر هستید. پس برای ارائه یك رزومۀ تمیز و مرتب و مفید تلاش كنید و به اندازه كافی وقت صرف كنید.

5- مثبت بنویسید

تمام نکات منفی و یا بیان غیر مثبت را از رزومه خود حذف کنید و به یاد داشته باشید که هر چه بیشتر توانایی‌ها و نکات مثبت در مورد خود را عرضه کنید، موفق‌تر خواهید بود.

6- به توانایی‌ها و نقاط قوت خود اهمیت بدهید

رزومه خود را بر طبق قابلیت‌ها و توانایی‌ها درجه‌بندی کنید و استعدادهای خود را به طور خلاصه و مفید و با رعایت حق تقدم بیان کنید. به توانایی‌ها و استعدادهای شخصی خود اهمیت دهید و خود را در بهترین وضعیت توصیف کنید. این گونه وانمود کنید که توانایی‌ها، واقعیتی در شما هستند.

7- واقع بین باشید

نه از خودتان تعریف كنید و نه شكسته نفسی كنید. آنچه را كه قادر به انجام آن هستید بیان كنید نه بیشتر و نه كمتر.

8 - از کلمات کلیدی بهره ببرید

سعی کنید از کلمات کلیدی مشخصی برای بیان تواناییها و تجربیاتتان استفاده کنید، مانند مدیریت حسابداری، عرضه محصولات، ویژوال بیسیک، اکسل، پردازش داده‌ها، طراحی گرافیک و روش‌های تبلیغات حرفه‌ای.

9 - از کلمات تایید برانگیز بهره ببرید

خود را فعال و پر جنب و جوش، با کمال، با هوش و به عنوان کسی که در هر کمک و همکاری سهمی دارد توصیف کنید. این گونه به نظر کارفرما از هر جهت مفید جلوه‌گر می‌شوید.

10 - از آوردن ضمایر شخصی و انعکاسی مثل «من» در رزومه پرهیز کنید

11- در مورد حقوق خود در رزومه مطلبی را بیان نکنید.

هرگز نوع و میزان حقوق مورد نظر خود را در رزومه تان مشخص نکنید.

12 -  از مطرح نمودن برخی مسائل شخصی پرهیز کنید

هرگز در مورد اطلاعات شخصی و خصوصی مثل عقیده و مذهب، احزاب سیاسی مورد علاقه، روزنامه‌ها و مجلات مورد علاقه، مال ثروت خود موردی را ذکر نکنید یا حتی نظرات شخصی خود را نیز مطرح نکنید. همچنین از شوخی و مزاح و به‌کاربردن کلمات مبتذل پرهیز کنید.

13 - رزومه را خودتان بنویسید

رزومه‌ای بنویسید که منعکس کننده فکر، توانایی و قابلیت‌های شما باشد. سعی کنید رزومه را با فکر و دست خودتان بنویسید. اگر اولین رزومه‌تان را شخصا بنویسید بسیار مهم است و به زودی حرفه‌ای هم خواهید شد.

14 - ویژگی‌های شخصی وابسته به شغل خود را اعلام کنید

اگر تصمیم دارید که خصیصه‌های شخصی خود را در رزومه قرار دهید مانند "مسئولیت پذیری” یا "قابلیت اطمینان” ،"برنامه ریزی دقیق در کار" و … فقط سعی کنید تمامی آنها وابسته به نوع شغل مورد نظر باشند.

15 - صادق و راستگو باشید

دروغ گفتن و گزافه‌گویی و مبالغه در مورد توانایی‌ها، همیشه خطری جدی است که به خود شما باز می‌گردد.

نکات مهم در مصاحبه‌های شغلی

۱ - مهارت در ارتباط نوشتاری، یکی از مهارت‌های اساسی زندگی پس از فراغت از تحصیل است. آن را به خوبی فرا بگیرید.

۲ - نوشتن یک درخواست کار خوب، قسمت مهمی از پیدا کردن یک شغل است. سعی کنید الگوی خوبی به عنوان قالب تهیه درخواست کار بیابید و آن را طبق نیاز خود اصلاح کنید.

۳ - ظاهر فرم‌ها و درخواست‌های کار بسیار مهم است.

۴ - از امکانات نرم‌افزارهای رایانه‌ای حتما استفاده کنید.

۵ - از درخواست‌های کاری که برای سازمان‌های مختلف ارسال می‌کنید، حتما یک کپی تهیه و پییش خود نگهداری کنید. این کپی زمانی که برای مصاحبه فراخوانده می‌شوید، می‌تواند به شما کمک کند. آن را حتما قبل از مصاحبه بررسی و پاسخ‌های خود را مرور کنید. بسیاری از سولات مصاحبه از متن همین درخواست کار استخراج می‌شود.

۶ - ارتباط چهره به چهره در زندگی اهمیت خاصی دارد. اگر بتوانید افراد دیگر را قانع کنید، در ارتباط رودررو پیروز شده‌اید. و یافتن یک شغل مناسب به یک مصاحبه خوب، ایجاد ارتباط چهره به چهره و نهایتا توانایی قانع کردن کارفرما بستگی دارد. با تمرین و آزمایش و خطا می‌توانید این مهارت‌ها را بیاموزید.

۷ - بعضی اوقات در مصاحبه‌ها از مصاحبه شونده خواسته می‌شود که کمی درباره خودش صحبت کند. پاسخگویی به سوالات باز شبیه این مشکل‌تر از پاسخگویی به سوالات مستقیم است. تمرین کنید که بتوانید در حد 3 دقیقه توضیحی کوتاه درباره گذشته و تحصیلات خود ارائه کنید.

۸ - برای سوالی شبیه اینکه «چرا ما باید شما را استخدام کنید» که این روزها به نوعی در مصاحبه‌های استخدامی پرسیده می‌شوند، پاسخ مناسبی بیابید.

۹ - در فرصت‌های شغلی، رفتارهای اجتماعی مناسبی از خود بروز دهید. کارفرماها فقط به خاطر مدرک دانشگاهی شما را استخدام نمی‌کنند.

۱۰ -  اگر نتوانستید یک شغل تمام‌وقت به دست آورید، به شغل‌های موقت بپردازید. به این وسیله می‌توانید مسوولیت‌پذیری و درستکاری خود را نشان دهید که موجب یافتن شغلی تمام وقت خواهد شد.