وقتی صحبت از زایمان میشود، ذهن بسیاری از زنان به سمت سزارین می‌رود، در حالی‌که تجربه زایمان طبیعی و فواید آن آنقدر زیاد است که بسیاری از زنان حاضر هستند، دردهای شدید را هم تحمل کنند و زایمان طبیعی داشته باشند اما انواع دیگری از زایمان نیز وجود دارد که ضمن طبیعی بودن، در تسکین درد زایمان و کنترل آن بسیار موثرند. شیوه‌هایی که با افزایش آرامش و ریلکسی مادر به زایمان راحت‌تر او کمک میکند. زایمان طبیعی در زیر آب یکی از این نمونه‌هاست که در سراسر جهان در مورد آن مطالعات دقیقی صورت گرفته و در کشورمان نیز طرفداران خاص خود را دارد.
چرا زایمان طبیعی درآب؟
به دنبال ترس و نگرانی زنان باردار از زایمان طبیعی و البته کنجکاوی برخی زنان برای تجربه زایمان طبیعی، پزشکان به این موضوع رسیدند که از روش‌های کمکی برای کاهش درد زایمان استفاده شود تا پروسه زایمان را دلپذیر و قابل تحمل‌تر کنند. در بسیاری از کشورهای دنیا، روش‌های متفاوت و متنوعی در این زمینه پیشنهاد میشود تا زنان باردار در زمان زایمان آرامش بیشتری داشته باشند. به همین دلیل زایمان طبیعی زیر آب که می‌تواند دردهای انقباضی شکم را کاهش دهد، یکی از راه‌های رسیدن به زایمان کم درد به زنان باردار است که البته در ایران نیز تجربه میشود.
مطالعات گسترده‌ای در مورد مزایای این نوع از زایمان انجام شده است. ابتدا تصور بر این بود که این نوع زایمان میزان عفونت را به حداقل رسانده و در کوتاه کردن طول مراحل زایمان موثر است اما با انجام مطالعات به این موضوع رسیدند که زایمان طبیعی زیر آب به عنوان یکی از روش‌های کمکی برای کم کردن دردهای زایمانی قابل تجربه است.
منافع زایمان در آب برای مادر:
آب گرم تسکین دهنده و آرامش بخش است.
در مراحل نهایی زایمان معمولا مادر انرژی بیشتری دارد.
غوطه وری بدن مادر، اجازه حرکت آزاد و موقعیت های بهتر جنین برای خروج را ایجاد میکند.
شناورشدن در آب باعث انقباضات رحمی کارآمد تر و بهبود گردش خون شده، در نتیجه باعث اکسیژن رسانی بهتر به عضلات رحم، درد کمتر برای مادر و اکسیژن رسانی بیشتر به جنین میشود.
غوطه وری در آب اغلب به پایین آمدن فشار خون ناشی از اضطراب کمک می کند.
آب معمولا استرس ناشی از ترشح هورمون ها را کم میکند و اجازه می دهد بدن مادر اندورفین بیشتری به عنوان مهار کننده درد تولید نماید.
آب باعث می شود که عضلات کف لگن شل تر شده و الاسیسیته بیشتری داشته باشد ، در نتیجه بروز و شدت پارگی هنگام زایمان کمتر شده و نیاز به اپی زیاتومی و بخیه کمتر شود.
وقتی مادر از نظر جسمی راحت باشد، از نظر ذهنی هم توانایی بیشتری خواهد داشت.
از آنجا که آب باعث حفظ بیشتر حریم خصوصی مادر میشود، می تواند کمرویی، اضطراب، و ترس را کاهش دهد.
نبایدهای زایمان در آب
با اینكه این تكنیك، روش بسیار مناسبی به نظر میرسد ولی در موارد خاصی استفاده از این روش توصیه نمیشود، برای مثال وقتی نوزاد در شكم مادر جابجا نشده باشد و سرش به طرف پایین نباشد(وضعیت بریچ) یا نوزادان چندقلو باشند یا در شرایطی كه مادر از اكلامپسی (فشارخون و دفع پروتئین در ادرار و تشنج حاملگی، گاهی همراه با اغما) رنج ببرد، روش زایمان در آب توصیه نمیشود.
به علاوه در هنگام وجود نشانه هایی از بیقراری یا تنش و حركات غیرارادی در جنین، خونریزی، استفاده مادر از مسكنهایی نظیر پتیدین یا بالا بودن سن مادر انجام زایمان در آب به هیچوجه توصیه نمیشود.
زایمان در آب برای کدام دسته از زنان مناسب است؟
تمام زنان بارداری که کاندید زایمان طبیعی هستند، کلاس‌های آموزشی را گذرانده و در نهایت کارت مجوز را دریافت کرده‌اند، می‌توانند در آب زایمان کنند، اما زنانی که چند قلو حامله هستند، نوزاد در رحم مادر نچرخیده یا بنا بر دلیل پزشکی دیگر باید سزارین کنند، امکان انجام زایمان در آب را ندارند. در نهایت اینکه برای این نوع زایمان محدودیتی وجود ندارد و زنان می‌توانند در هر تعداد از بارداری‌های خود به شرط گذراندن دوره‌های آموزشی لازم، به این شیوه زایمان کنند.
به چه کسانی زایمان در آب توصیه نمیشود
زنانی که تا به حال به استخر نرفته و علاقه‌ای به آب ندارند، عمدتا توانایی این نوع زایمان را ندارند و به طور حتم زایمان در آب هم برایشان دشوار است، این نوع از زایمان نیز بیشتر در کشورهایی رواج دارد که مردمان‌شان با آب سروکار بیشتری دارند؛ به‌عنوان نمونه زنان در استرالیا که یک کشور پر آب است، بسیار بیشتر برای انجام این نوع زایمان کاندید می‌شوند، چرا که بدن آنها با آب آشنا و سازگار تر بوده و به طور حتم راحت‌تر می‌توانند این نوع زایمان را تجربه کنند. در کشور ما هم زنانی که در طول زندگی بیشتر به استخر رفته و از آب واهمه ندارند، راحتر از دیگر زنان از این روش استقبال می‌کنند و این نوع زایمان همچنان طرفداران خاص خود را دارد.
توصیه‌های مهم به زنان باردار
در مجموع نه تنها برای انجام زایمان در آب بلکه زنان برای انجام هرکدام از روش‌های زایمانی باید از چگونگی پروسه زایمان خود اطلاعات کسب کرده و آموزش‌های لازم را جدی بگیرند، زنانی که دوره‌های لازم را می‌گذرانند بسیار راحت‌تر می‌توانند در زمان زایمان با ماما و پزشک متخصص همکاری کنند چرا که با پروسه وضعیت خود به صورت کامل آشنا می‌شوند. در حال حاضر مشکل مهم زنان این است که متاسفانه در زمان بارداری اطلاعات کافی را به دست نیاورده و با شروع دردهای انقباضی قبل از زایمان دچار ترس و وحشت شدید می‌شوند که این ترس و نداشتن اطلاعات می‌تواند باعث تشدید درد شده و روی پروسه زایمان نیز تاثیر منفی بگذارد. از آنجا که کسب اطلاعات از روند زایمان به کاهش درد کمک زیادی میکند، به همین دلیل زنان باید اطلاعات کافی داشته باشند و از قبل بدانند این نوع زایمان خطری برای خودشان و فرزندشان ندارد.
