درست است که انسان دارای توانایی ذاتی در تفکر خلاقانه است، اما با این وجود نقش محیط در بارورسازی و بروز این توانایی نقشی کلیدی دارد.در این‌جا به شرایط و فضای حاکم بر خانواده که می‌تواند باعث تقویت خلاقیت شود پرداخته می‌شود.
 
تو آزادی

غالباً کودکان خلاق در خانواده‌هایی پرورش پیدا کرده‌اند که دارای آزادی مناسبی بوده‌اند، به بیان دیگر کودکان می‌بایست به بررسی و اکتشاف محیط اطراف خود بپردازند. میزان دستوراتی که والدین به ‌منظور رعایت مقررات در خانه به فرزندان می‌دهند گاه آن‌قدر زیاد است که شاید در زندان‌ها نیز چنین نباشد. خانواده می‌تواند با تأمین آزادی مناسب و امنیت روانی برای فرد به شادکامی و تقویت تفکر خلاق بپردازد.

به همدیگر احترام بگذارید

احترام در خانواده باعث افزایش خلاقیت می‌شود. والدین می‌بایست فرزندان خود را به‌عنوان انسانی منحصر به فرد بپذیرند و از مقایسه کودکان و نوجوانان با یکدیگر بپرهیزند. به یاد داشته باشید که افراد خلاق، جسور و دارای رفتارهای عجیب می‌باشند و برخی از مطالعات نشان داده که گاه ممکن است این جسارت به برخورد در خانواده بیانجامد. ایجاد جو احترام‌آمیز در خانواده بر اعتماد‌ به نفس کودکان خواهد افزود و توانایی فرد را برای انجام رفتارهای ابتکاری افزایش می‌دهد.
 
تو یک آدم مستقلی

استقلال از ویژگی‌های شخصیتی دانش‌آموزان خلاق می‌باشد. لذا وقتی شرایط حاکم بر خانواده به‌گونه‌ای باشد که استقلال فرد تقویت شود، خلاقیت او نیز افزایش می‌یابد. گاه دیده می‌شود که مادر دارای اضطراب است و ضمن آن‌که خود به شوهرش متکی است فرزندش را نیز به خود وابسته نموده است (در واقع مادر به فرزند وابسته است). این‌گونه مادران می‌گویند: تا زمانی‌که فرزندم در کنارم می‌باشد خیالم آسوده است در غیر این‌صورت افکار ناخوشایند ذهنم را پر می‌کنند. بدینسان زمینه‌های استقلال فردی و فکری فرزندشان را می‌کاهند و شرایط برای تقویت خلاقیت تضعیف می‌شود.

تشویق فعالیت‌های خلاق در خانواده

اغلب دیده می‌شود که والدین فرزندانشان را به‌خاطر کارهای خوب‌شان تشویق می‌کنند و از کنار رفتارهای خلاق عبور می‌کنند. مثلاً کودکی با چوب‌های کبریت و سیب‌زمینی چیزهای عجیبی هم‌چون سفینه فضایی می‌ساخت. مادرش نه تنها این فعالیت ابتکاری را تشویق نکرده بود بلکه از روانشناس می‌خواست به او کمک نماید تا رفتارهای فرزندش ادامه پیدا نکند و به‌جای آن به کارهایی بپردازد که برای او فایده دارد. بنابراین توصیه شده است که به‌جای آن‌که تنها به ترغیب بهترین عملکرد فرد بپردازیم به تشویق فعالیت‌های خلاق و جدید اقدام کنیم.

خانواده به‌عنوان الگوی خلاق

یکی از عوامل مهم پرورش خلاقیت در خانواده، الگوهای خلاق است. گاه دیده می‌شود که خانواده به‌خصوص والدین دچار یکنواختی در زندگی می‌باشند به‌گونه‌ای که کاملاً خسته و دل‌تنگ می‌شوند. سال‌هاست که وقتی از مادران سوال می‌شود آیا در طول سال‌های گذشته نوع و طرز پخت غذاها و نیز سایر الگوهای عادتی خود را تغییر داده‌اند پاسخ منفی می‌دهند. آن‌ها سال‌هاست که رفتارهای بدیع و نوآورانه‌ای از خود نشان نداده‌اند. این دسته از خانواده‌ها باید بدانند که اگر هر روز را به شکلی نو آغاز نمایند به نشاط و آرامش دست می‌یابند و کمک می‌کنند که اندیشه‌های نو را در خود و فرزندانشان رشد دهند.

یکم بخندید

در خانواده‌های افراد خلاق، شوخ‌طبعی بسیار رایج است. جو حاکم بر این خانواده‌ها شاد و دارای تفریحات سالم است، بنابراین اگر شرایط حاکم بر خانواده همراه با درگیری‌های بین فردی و افسردگی باشد ممکن است خلاقیت به‌خوبی پرورش نیابد. سال‌هاست که شاهد بوده‌ایم پدران خسته از کار باز‌ می‌گردند و نه‌ تنها دارای نشاط و روحیه‌ای شاد نیستند بلکه روحیه خسته‌شان را به اعضای خانواده منتقل می‌سازند و بدین‌سان شوخ طبعی و شادابی در خانواده به‌عنوان شرایط تقویت‌کننده خلاقیت قربانی چهره‌های عبوس و خسته می‌گردد.