چیزى که با آن زخم و شکسته را مى‏بندند (بانداژ) و دوایى که روى زخم و مانند آن مى‏گذارند جبیره نامیده مى‏شود. وضو و غسل با آن را وضو و غسل جبیره ای گویند. غسل جبیره‏اى مثل وضوى جبیره‏اى است، ولى بنا بر احتیاط واجب، باید آن را ترتیبى به جا آورند نه ارتماسى‏. مراجع تقلید درباره وضوی جبیره ای فرموه اند: اگر زخم یا دُمل یا شکستگى در صورت و دست ها است و روى آن باز باشد و آب ریختن روى آن ضرر دارد، اگر اطراف آن را بشوید کافى است، ولى چنان چه کشیدن دست تر بر آن ضرر ندارد، بهتر آن است که دست تر بر آن بکشد و بعد پارچه پاکى روى آن بگذارد و دست تر را روى پارچه هم بکشد. و اگر این مقدار هم ضرر دارد یا زخم نجس است و نمى‏شود آب کشید، باید اطراف زخم را به طورى که در وضو گفته شد، از بالا به پایین بشوید و بنا بر احتیاط مستحب، پارچه پاکى روى زخم بگذارد و دست تر روى آن بکشد و اگر گذاشتن پارچه ممکن نیست شستن اطراف زخم کافى است و در هر صورت تیمم لازم نیست.

غسل در لغت به معنای شستن است و در اصطلاح به مجموعه‌ای از اراده قلبی و اجرای عملی در خصوص شستن بدن گفته می‌شود. اصل نظافت و طهارت از مهم‌ترین مفاهیم شخصی و اجتماعی بوده است كه پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) از آن به عنوان نمادی از ایمان مسلمانان یاد فرمودند.

غسل بر دو نوع است:

 -1 ترتیبی: در غسل ترتیبی باید به نیت غسل، اول سرو گردن، بعد طرف راست و بعد طرف چپ بدن را بشوید.

 -2 ارتماسی: در غسل ارتماسی اگر به نیت غسل ارتماسی به تدریج در آب فرو رود تا تمام بدن زیر آب رود، غسل او صحیح است و احتیاط آن است که یک دفعه زیر آب رود.

سوال: آیا موقع غسل ترتیبی ایستادن به سمت قبله واجب است؟ اگر واجب نیست ثواب دارد؟

با جستجوی نسبتاً مفصلی که در منابع دست اول شیعه انجام دادیم به روایتی دالّ بر وجوب و یا استحباب رو به قبله ایستادن هنگام غسل، دست نیافتیم. فقهای ما نیز فتوایی به استحباب این مطلب نداده اند، البته در میان فرقه های اسلامی تنها برخی از شافعیه هستند که گفتند مستحب است کسی که غسل می کند رو به قبله باشد.

امّا در مورد غسل میّت آمده که مستحبّ است میت در حال غسل رو به قبله باشد.

بنابر این ما به روایتی که در خصوص این مورد باشد برخورد نکردیم، اما از مجموع روایات و از مذاق شرع استفاده می شود که انجام عبادات اگر رو به قبله باشد مطلوبیت ذاتی داشته و فی نفسه کار خوبی است لذا اگر کسی به امید بردن ثواب غسل را رو به قبله انجام دهد انشاء الله که از ثواب بی بهره نخواهد ماند.

چند سوال از آیة الله خامنه ای دام ظله:

سوال: لطفاً بفرمایید کسانى که به مناسبت شغل و کار روزانه با انواع رنگ ها و روغن هایى که به دستانشان مى‌چسبد و معمولاً شستشوى آنها به سختى ممکن است و چه بسا شستن آنها با نفت و بنزین میسّر است و نتیجه این امر ضرر به دست است تکلیف این افراد براى وضو و غسل چیست؟

جواب: در فرض مذکور باید به وظیفه جبیره عمل نمایند.

سوال: آیا در غسل چرك هایى كه زیر ناخن پا است مانع آب است؟ (حتى مقدار كمى از آن)

جواب: اگر ناخن از حدّ معمول بلندتر باشد و زیر آن مقدارى که از حدّ معمول بلندتر است چرکى باشد که مانع رسیدن آب به ناخن است، باید برطرف کند و اگر ناخن بلند نباشد، چرک زیر آن مانعى ندارد.

سوال: آیا حدث اصغر در اثناى غسل باعث باطل شدن غسل مى‌‌گردد؟

جواب: حدث اصغر در اثناى غسل به صحّت غسل ضرر نمى‌رساند و لازم نیست که غسل از ابتدا شروع شود، ولى در غسل جنابت چنین غسلى کفایت از وضو براى نماز و سایر اعمالِ مشروط به طهارت از حدث اصغر نمى‌نماید.

سوال: با توجه به مطالبی كه در رساله جنابعالی در رابطه با برطرف كردن موانع رسیدن آب به اعضای وضو مطرح شده در مورد كسانی كه مثلاً شغل آنها نقاشی است و خیلی از اوقات بعد از صرف وقت زیادى برای از بین بردن این موانع، پس از نماز متوجه می‌شوند كه هنوز موانعِ كمی وجود دارد تكلیف چیست؟

جواب: باید موانع را برطرف کنند و وضو بگیرند و اگر عسر و حرج باشد، مثل وضوی جبیره عمل کنند.

سوال: سربازى هستم كه در یكى از پادگان‌ها خدمت مى‌‌كنم، با توجه به اینكه براى ما استحمام محدودیت دارد حدود شش روز با عذر شرعى و تیمم نماز را به جا آوردم. آیا نماز من صحیح است؟

جواب: با توجه به اینكه براى غسل حتماً لازم نیست كه از حمام استفاده شود بلكه مى‌‌توان با یك پارچ آب سر و گردن، بعد طرف راست و بعد طرف چپ بدن را غسل داد اگر واقعاً آبى براى غسل نبوده یا وقت براى غسل كافى نبوده، تیمم صحیح و نماز با آن هم بى‌اشكال است و الا كافى نیست.

سوال: خانمى صورتش آرایش دارد، بعد از انجام غسل متوجه مى‌‌شود كه هنوز موارد آرایشى پاك نشده است. البته هنگام غسل كردن اصلاً یادش نبوده كه صورتش آرایش دارد و بعداً متوجه مى‌‌شود، آیا غسل او درست است؟

جواب: در صورتى كه مواد آرایشى مانع از رسیدن آب به بدن باشد، باید دوباره غسل كند.

سوال: براى كسى كه در غسل طول مى دهد اما مى‌گوید من وسواس نشده‌ام بلكه براى اطمینان از رسیدن آب به همه جاى بدنم غسلم طول مى‌كشد چه نظرى دارید؟

جواب: اگر از متعارف خارج باشد نباید اعتنا کند.