نذر آن است كه انسان ملتزم شود كه كار خیری را برای خدا انجام دهد یا كاری را كه نكردنش بهتر است برای خدا ترك كند.

سوال: اگر کسی نذر می‌کند و از بابت آن چیزی می‌خواهد، بعداً متوجه می‌شود که توانایی انجام آن کار را ندارد، حکمش چیست؟ اگر به انجام این کار قسم خورده باشد چطور؟

این سوال دارای دو فرض است؛ اول آن‌که از ابتدا قادر به انجام کار نباشد، دوم آن‌که در زمان نذر قادر به انجام باشد ولی بعد از نذر کردن از انجام آن عاجز شده باشد.

در فرض اول مراجع معظم تقلید فرموده‌اند:

انسان کارى را می‏تواند نذر کند که انجام آن برایش ممکن باشد، بنابر این کسى که نمی‏تواند پیاده به کربلا برود، اگر نذر کند که پیاده برود، نذر او صحیح نیست.

در فرض دوم فرموده‌اند:

اگر نذری غیر از نذر روزه کرده است باز هم نذرش باطل و چیزی بر او نیست ولى اگر نذر کند که روزه‏اى بگیرد و بدون پیش‌بینى قبلى از انجام آن عاجز شود، باید آن‌را قضا کند و اگر ممکن نشد به مقدار یک مدّ طعام به فقیر صدقه بدهد.

در مورد قسم خوردن هم فرموده‌اند:

قسم خوردن چند شرط دارد... از جمله: عمل کردن به قسم براى او ممکن باشد و اگر موقعى که قسم می‏خورد ممکن باشد و بعد تا آخر وقتى که براى قسم معین کرده عاجز شود یا برایش مشقّت داشته باشد، قسم او از وقتى که عاجز شده به هم می‏خورد.

چند سوال از آیة الله مکارم شیرازی دام ظله:

سوال: آیا می شود بدون در نظر گرفتن حاجتی نذر کرد؟ اگر کسی در هنگام نذر شرط نکرده باشد که اگر فلان حاجتم برآورده شد فلان کار را می کنم آیا انجام نذر بر او واجب است؟

پاسخ: اشکالی ندارد و آن را نذر ابتدائی می گویند.

پاسخ: با توجه به آیات قرآن و روایات درباره نذر و مخصوصا روایاتی که مرحوم صاحب وسایل در جلد 16 «وسایل» در باب 6 از ابواب (کتاب النذر) بیان کرده، نذرهای مقطعی و محدود مانعی ندارد ولی نذرهای سنگین و طولانی مکروه است چرا که مشکلات مهمی در زندگی ایجاد می کند.

پاسخ: این نذرها اعتباری ندارد.

پاسخ: چنانچه صیغه ی نذر را نخوانده باشید عمل به آن واجب نیست و اگر خوانده اید کافی است دهه ی عاشورا و دهه ی آخر صفر را لباس سیاه بپوشید.

پاسخ: اشکالی ندارد.

یک مسئله:

آیة الله مکارم شیرازی دام ظله: مسأله 2273- آیة الله فاضل لنکرانی ره: مسأله 2771:

نذر دو قسم است: اوّل: نذری که به صورت مشروط انجام می شود، مثلاً می گوید: چنانچه بیمار من بهبود یابد، انجام فلان کار برای خدا بر عهده من است «این گونه نذر را نذر شکر می گویند» یا اگر مرتکب فلان کار زشت شوم فلان کار خیر را برای خدا انجام خواهم داد «این گونه نذر کردن را نذر زجر گویند». دوم: نذر مطلق و آن نذری است که بدون هیچ قید و شرطی بگوید: «لله علی» یا «برای خدا بر عهده من است» که فلان کار را انجام دهم و همه این نذرها صحیح است..