امیر المومنین می فرمایند: رزقتان را با دوری از گناهان و استغفار از آن ها برگردانید، ای بشریت! اگر رزقی از دستتان رفته است به اعمال معصیت آلودتان نگاه کنید و علت را در آن اعمال بجویید. همچنین پیامبر اکرم می فرماید: زیاد استغفار کنید زیرا استغفار روزی را به سوی شما می کشاند.

یکی از پیامبران بزرگ الهی حضرت دانیال (علیه السلام) است. او در زمان پادشاهی جبّار و ستمگر به نام «بُختُ نَّصر» زندگی می کرد. نقل می کند که: به دستور بخت نصر او را دستگیر کردند و در چاه انداختند و حیوانات درنده را بر سر او ریختند. خداوند متعال به یکی از پیغمبران خود وحی نمود که برای دانیال خوراکی ببرد. عرض کرد: پروردگارا دانیال کجاست؟! خطاب رسید: از قریه بیرون شود و آنگاه کفتاری به سراغ تو می آید، دنبال آن کفتار برو تا تو را به مکان دانیال راهنمایی کند. آن پیامبر راه افتاد تا اینکه به آن چاه رسیدند. و طبق دستور خدا خوراک را برای او در چاه سرازیر کرد. (کافی، ج6، ص636، ترجمه کمره ای)

این داستان را در ابتدای بحث عرض کردم که همگی این را باور کنیم که خدا در هر شرایط روزی بنده های خودرا می فرستد، اما گاهی اوقات است می شنویم که فلانی رزق و روزی زیادی داره! یا اینکه پولداره و همه هم باور دارند که کارش درسته و حرام خور نیست. واقعا چطور ممکنه اینطوری باشه؟!

وقتی در آیات، روایات و همینطور زندگی ها را بررسی کردیم به این نتیجه رسیدیم که چندین عامل برای افزایش رزق و روزی وجود دارند که چند نمونه آن را در این مجال با هم مرور میکنیم:

استغفار، عامل ریزش رزق

حضرت امیر المومنین می فرمایند: خداوند استغفار را سبب پیوسته داشتن رزق بر رزق خواران و موجب رحمت بر آفریدگار قرار داده است.

حضرت در این فراز از خطبه می خواهند این نکته را متذکر شوند که یکی از عوامل تنگ شدن رزق گرایش های منفی انسان و افتادن در دام گناهان است. ما در پیروی از تمدن غرب، بدون فرار از گناه و با غفلت از استغفار، به دنبال رفاه و زرق و برق دنیا رفتیم در نتیجه رزقمان تنگ شد و به خوبی مشخص شد ریشه تنگی رزق در زمان معاصر برگشت از خدا و رجوع به دنیا است. ابزاری بعد از ابزاری ساختیم که با تسلط بیشتر بر طبیعت رزق خود را وسیع کنیم ولی همین ابزارها به خاطر غفلت از رزاق و امیدواری به ابزارها چنان رزق را تنگ کرد که می بینیم امروز انسان ها با این همه تلاش بیشتر از دیروز گرفتار رزق خود هستند در حالی که در تکنولوژی و ساختن ابزارها برای زندگی بهتر بیشتر از قبل پیشرفت کرده اند. به گفته یکی از دانشمندان در نقد ابزارهای تکنولوژی « ماشین حساب برای راحت حساب کردن ، اجاق گاز برای راحت غذا پختن، بخاری برای راحت گرم شدن و ....، این ها همه ثابت می کند ما ناراحتیم و به دنبال راحتی هستیم که هنوز نیافته ایم ».

هیچ کس نمی میرد تا این که رزق مقدرش را بخورد اما گاهی انسان ها صبر ندارند و می خواهند با گناه ، رزقشان را به دست آورند و از این قاعده مهم الهی غفلت می کنند که عجله آن ها موجب پدید آمدن رزقشان نمی شود بلکه موجب گرفتار شدنشان به رزق حرام خواهد گشت

مردم عادی آمریکا گفته بودند : 18 ساعت کار می کنیم تا دو وعده غذا بخوریم. امیر المومنین در این فراز می فرمایند: رزقتان را با دوری از گناهان و استغفار از آن ها برگردانید، ای بشریت! اگر رزقی از دستتان رفته است به اعمال معصیت آلودتان نگاه کنید و علت را در آن اعمال بجویید. همچنین پیامبر اکرم می فرماید: زیاد استغفار کنید زیرا استغفار روزی را به سوی شما می کشاند.

صدقه، عامل نزدیکی رزق

حضرت در کلمات قصار نهج البلاغه می فرمایند: « اِستَنزِلوا الرِّزقَ بِالصَّدَقه » رزق خود را با صدقه فرود آورید . یعنی می توانید کاری بکنید که رزق برایتان سخت و دیر دسترس نباشد بلکه به راحتی در دسترس شما قرار گیرد و آن از طریق صدقه دادن ممکن می شود. انسان ها عموماً فکر می کنند با بخل و نگهداشتن مالی که در اختیار دارند مال و رزق خود را حفظ می کنند ولی امام قاعده دیگری را پیشنهاد می کند و می فرمایند از طریق صدقه دادن شرایطی در نظام عالم فراهم می شود که رزقت را آسان به دست می آوری، چون بخل انسان را دنیایی می کند و راه های معنوی ایجاد رزق را بر روی او می بندد و با صدقه دادن عوامل معنوی موجب می شوند که رزق آسان تر به دست آید همچنان که با گناه عموماً رزق از دسترس انسان ها دور می شود. رسول خدا فرمودند:

« اِنَّ الرَّجُلَ لَیُحرَمُ الرِّزقَ بِالذَّنبِ یُصِیبُهُ ... » یعنی انسان با گناهانی که انجام می دهد از رزقش محروم می گردد . البته ظاهراً به معنای این نیست که ما از اصل رزق خود محروم می شویم بلکه به این معناست که ما گرفتار رزق خود می شویم و تمام عمرمان صرف تأمین رزق دنیا می شود . بنا بر فرمایش امام معصوم اگر از رزق دنیا یک لقمه هنوز برای انسان مانده عمرش آن قدر طولانی می شود که آن لقمه را بخورد و بعد بمیرد . نکته قابل توجه این است که آنچه برای انسان نوشته اند و برای او تقدیر کرده اند، آن را به دست می آورد ولی یک قوت به سختی و با گناه به دست می آورد و یک قوت به راحتی و با انجام اعمال الهی به دست می آورد.

هیچ کس نمی میرد تا این که رزق مقدرش را بخورد اما گاهی انسان ها صبر ندارند و می خواهند با گناه، رزقشان را به دست آورند و از این قاعده مهم الهی غفلت می کنند که عجله آن ها موجب پدید آمدن رزقشان نمی شود بلکه موجب گرفتار شدنشان به رزق حرام خواهد گشت.

مشکل این است که آدم ها صبر در بندگی شان کم است و لذا آنچه را برایشان به صورت حلال مقدر شده است از طریق حرام به دست می آورند یعنی تحرک غیر معتدل شما رزق شما را افزون نمی کند بلکه رزق شما را حرام می کند .(رزق و روزی، محمودقربانی)

ما در پیروی از تمدن غرب، بدون فرار از گناه و با غفلت از استغفار، به دنبال رفاه و زرق و برق دنیا رفتیم در نتیجه رزقمان تنگ شد و به خوبی مشخص شد ریشه تنگی رزق در زمان معاصر برگشت از خدا و رجوع به دنیا است
طلب رزق بیشتر از خدا

امیرالمومنین علیه السلام گستردگی در رزق را از خداوند متعال درخواست کرده و عرضه می دارد:

«اللَّهُمَّ انْشُرْ عَلَیْنَا غَیْثَک وَ بَرَکتَک وَ رِزْقَک وَ رَحْمَتَک»

خداوندا، سفره باران و برکت و رزق و رحمتت را بر ما بگستران و ما را سیراب کن به بارانى سودمند و سیراب کننده و رویاننده گیاهان، که به سبب آن برویانى آنچه را از دست رفته و زنده کنى آنچه را مرده؛ باران با منفعتى که تشنگى زمین را برطرف کند و محصولى که از آن به دست مى آید فراوان باشد، بارانى که زمین هاى هموار را بدان سیراب کنى و وادى ها و رودخانه ها را جارى سازى و درختان را پر برگ و قیمت ها را ارزان نمایى که تو بر هر چیز توانایى.‏

انفاق

عامل تاثیرگذار دیگر در افزایش رزق و روزی که در نهج البلاغه آمده است انفاق است. امیرالمومنین علیه السلام می فرماید:

«اسْتَنْزِلُوا الرِّزْقَ بِالصَّدَقَةِ »

فرود آمدن روزى را با صدقه بخواهید.

هر چند با محاسبات دنیایی محض، انفاق یعنی بخشیدن بخشی از دارایی خود به دیگران، باعث کم شدن آن ثروت و دارایی می شود؛ اما در فرهنگ دین که هستی را محدود به محسوسات نمی داند انفاق سبب افزایش ثروت و دارایی انسان معرفی شده است. حقیقتی که به تجربه ثابت شده است و می توان آن را در زندگی اهل انفاق و بخشش هم به راحتی مشاهده کرد. ( پنج اصل برای پول دار شدن در نهج البلاغه انقلاب نیوز)