سوال: اگر پس انداز فردی در بانک، شامل پول واجب الخمس و غیر واجب الخمس باشد، آیا می‌تواند هنگام استفاده از پس انداز، نیت کند که از پول واجب الخمس کم شود؟

در فرض سوال، برخی از مراجع عظام، (آیات عظام خامنه‌ای و سیستانی) می‌گویند مکلف می‌تواند با چنین نیتی؛ هزینه‌هایش را از مالی که به آن خمس تعلق می‌گیرد محاسبه کند، ولی برخی دیگر، (آیات عظام مکارم شیرازی و نوری همدانی) نیت را در این مورد کافی نمی‌دانند.

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:

حضرت آیة الله العظمی خامنه‌ای(مد ظله العالی):

در فرض سوال اشکال ندارد.

حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی(مد ظله العالی):

چنانچه مقداری پول مخمس با غیر مخمس مخلوط باشد، می‌توان بدون نیت از این مخلوط در موونه خرج کرد و در پایان سال با کسر مقدار مخمس اولیه، خمس مابقی را پرداخت.

حضرت آیة الله العظمی سیستانی(مد ظله العالی):

می‌تواند(چنین نیتی داشته باشد).

حضرت آیة الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):

چنانچه دو پول تفکیک شده باشند و تنها از عوائد کسب در موونه استفاده کند مانعی ندارد و الا صرف نیت کافی نیست.

چند استفتاء از آیة الله صافی گلپایگانی دام ظله:

جواب: اگر كتاب، مورد نیاز انسان و در شأن او باشد، خمس به آن تعلق نمی‎گیرد هر چند آن‎ها را در طول سال نخواند.

جواب: زینت‎های مذكور زكات ندارد، و اگر در حد معمول و متعارف باشد، خمس ندارد. ولی چنانچه بیش‎تر از حد معمول و شأن فرد باشد، پرداخت خمس آن واجب است.

جواب: اگر سود به نحو مشروع باشد، هر مقدار از آن كه مصرف نگردد و تا سر سال خمسی باقی بماند پرداخت خمس آن واجب است.

جواب: وام، مشمول خمس نمی‎گردد، مگر به مقداری كه اقساط آن پرداخت شده و پس انداز شده باشد.

چند استفتاء از آیة الله مجتبی تهرانی ره:

‌باید خمس دهد.

باید خمس ‌مبلغی که مازاد بر مخارج شخصی خودش می‏ماند را بدهد.

بنا بر فرض سوال، پس از دریافت مبالغ مذكور چنان چه سال بر آن بگذرد باید خمس آن را بپردازد.

با اذن مجتهد مانعی ندارد.

اگر قبلاً خمس آن را نداده باشند خمس تعلّق می‏گیرد.

به قیمت روز؛ مگر آنكه قیمت آن پایین آمده باشد كه می‏بایست به قیمت زمان خرید حساب كند.

چند سوال از آیة الله جوادی آملی دام ظله:

جواب: اگر تهیه ی تدریجی وسایل مرقوم ممكن نباشد؛ چه اینكه تهیه دفعی آن مقدور نیست، وجوه جمع شده جزو هزینه سالانه محسوب می شود.

پاسخ: اگر پولِ مفروض از درآمد همان سال باشد، نه از قبل، خمس ندارد.

پاسخ: پولی كه در اثنای سال، صرف تعمیرات لازم میشود، خمس ندارد.

پاسخ: فرض مزبور به نظر اینجانب خمس ندارد.