عوامل متعددی در ایجاد ورم و قوزک پا در دوران بارداری سهیم هستند. رحم درحال رشد بر سیاهرگها فشار میآورد. این فشار از بازگشت خون به قلب جلوگیری میکند. این حالت سبب ایجاد ورم در ساقها، قوزک و پاها میشود. تغییرات هورمونی نیز در این زمینه نقش دارند.ورم پا و قوزک در دوران بارداری شایع است. این عارضه اغلب پس از زایمان از بین میرود. در این دوران انجام اقداماتی در رفع ورم مفید است.
درباره راهکارهای موثر برای رفع قوزک پا نیز باید گفت:
از ایستادنهای طولانیمدت و قراردادن پا روی پای دیگر باید اجتناب شود. خوابیدن به پهلو و نشستن و قرار دادن پاها به سمت بالا از دیگر راهکارهای کاهش تورم و قوزک پا است. در صورتی که بتوان، باید به پهلوی چپ خوابید. این کار فشار را از روی ورید اجوف زیرین برمیدارد؛ این سیاهرگ بزرگ، خون را از نیمه زیرین بدن به قلب بازمیگرداند. در این حال میتوان زیر ساقها را با بالش اندکی بالاتر آورد.
استفاده از «جوراب فشاری» نیز به رفع این مشکل کمک میکند که در صورت صلاحدید پزشک تجویز میشود. همچنین توصیه شده است که در دوران بارداری، روزانه حدود ١٠ فنجان (٢/٣ لیتر) مایعات نوشیده شود.ورزش منظم روزانه در رفع تورم قوزک پا اهمیت دارد. باید روزانه پیادهروی و در صورت تمایل دوچرخهسواری یا شنا کرد.
ایستادن در استخر نیز راهکاری سودمند است. هرچند درمورد استفاده از فشار آب بر ورم پا و قوزک، پژوهشهای اندکی وجود دارد، اما بهنظر میرسد ایستادن در استخر به بافتهای ساق پا فشار میآورد و ممکن است سبب رفع موقتی ورم در دوران بارداری شود.بهکار بردن کمپرس آب سرد روی مناطق ورم کرده نیز دارای اثر آرامبخش است. نتایج برخی پژوهشها حاکی از آن است که ماساژ منظم پا به کاهش ورم پا و قوزک در دوران بارداری کمک میکند.
با وجودی که ورم خفیف پا و قوزک در دوران بارداری طبیعی است، اما ورم بیش از حد در دوران بارداری خط قرمز است. درصورت وجود ورم شدید، ناگهانی یا ورم در یک پا، باید با پزشک یا ماما تماس گرفته شود.
ورم شدید یا ناگهانی ممکن است شناسه یک حالت وخیم موسوم به پرهاکلامپسی باشد. سایر شناسهها و نشانههای پرهاکلامپسی شامل سردرد شدید، تاریدید و افزایش سریع وزن است.بروز تورم در یک پا بهویژه اگر با درد یا حساسیت به لمس در پشت ساق پا یا ران همراه باشد؛ ممکن است نشانه لختهشدن خون یا سایر حالات زمینهساز باشد. به هرحال، هر دو این موارد به ارزیابی و درمان مناسب نیاز دارد.