فتوا، اظهر، ظاهر این است، اقرب این است و سایر اصطلاحاتی که حین مراجعه به توضیح المسائل به آنها بر خورد میکنیم چه معنایی دارند؟
فتوا: در جایی است که مجتهد به رأی و نظر قطعی رسیده و آن را بیان نموده است. زمانی که مجتهد فتوا میدهد و یا «واجب» را بیان میکند، بر مقلد لازم است به آن عمل کند و نمیتواند به مجتهد دیگر عدول کند.
اظهر: به معنای ظاهرتر، روشن تر و فتواست و مقلد بایستی طبق آن عمل نماید.
ظاهر این است: یعنی فتوا این است (مگر آنکه قرینهای برای مقصود دیگر باشد).
اقرب این است: یعنی فتوا این است (مگر آنکه قرینهای بر عدم فتوا باشد).
اقوی این است: نظر قوی بر این است. یعنی فتوای صریح است و بایستی طبق آن عمل شود.
خالی از قوت نیست: فتوا این است.
محل اشکال است: باید احتیاط کرد.
احوط: به معنی مطابق با احتیاط است. اگر این عبارت بعد از فتوا ذکر شود به معنی احتیاط مستحبی و اگر بعد از فتوا نباشد به معنای احتیاط واجب است.
جایز نیست: در مقام عمل تفاوتی بین اصطلاح جایز نیست و حرام است، وجود ندارد.
احتیاط مستحب: در احتیاط مستحب ترك عمل برای مقلّد جایز است؛ اگر چه انجام دادن آن ثواب و پاداش دارد
اگر مکلف به احتیاط واجب مجتهد خود عمل نکند و در آن مسئله به فتوای مرجع اعلم بعدی هم رجوع نکند، عملش باطل است. به بیان دیگر، احتیاط واجب به معنی واجب بودن یک چیز است با این فرق که در این مسئله مجتهد فتوا نداده است و میتوان به مجتهد دیگر که درباره این مسئله فتوا داده است، مراجعه نمود.
احتیاط واجب یا احتیاط لازم: آن است که قرائن بر صدور حکم، زیاد است، ولی با این حال در حد قطع و اطمینان برای فقیه نیست. لذا مجتهد در این مورد نظر قطعی نمیدهد و احتیاط واجب میکند. اگر مرجع تقلید در مسئلهای فتوا نداشت و احتیاط واجب كرده بود، مقلد نمیتواند آن را ترك كند؛ بلكه مخیر است بین عمل به آن و بین رجوع به مجتهد دیگر که در خصوص آن مسئله فتوا داشته باشد، یعنی میتواند به احتیاط واجب عمل كند و یا در مسئله به مرجع تقلید دیگری - با رعایت «الاعلم فالاعلم» - (مرجع تقلید اعلم بعدی) مراجعه نماید. (1) وقتی بیان میشود: احتیاط را ترک نکند، اشاره به احتیاط واجب است.