شیخ صدوق (رحمه الله ) در كتابهاى امالى و عیون اخبارالرضا (علیه السلام ) و كتابهاى دیگر خود به سندش از امام هشتم حضرت على موسى الرضا (علیه السلام ) و ایشان از پدرش و آن حضرت از امیرالمؤمنین (علیه السلام ) روایت كرده اند كه فرمود:
رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) درباره ماه مبارك رمضان براى ما خطبه خوانده و سخنرانى كرده ، فرمود:
ایها الناس انه قد اقبل الیكم شهرالله بالبركة و الرحمة و المغفرة شهر هو عندالله افضل الشهور و ایامه افضل الاءیام و لیالیه افضل اللیالى و ساعاته افضل ساعات ، هو شهر دعیتم فیه الى ضیافة الله ….(18)
ترجمه خطبه :
اى مردم ؛ ماه خدا با بركت و رحمت و آمرزش به شما رو كرده است ،ماه رمضان ماهى است كه پیش خدا بهترین ماهها است و روزهایش بهترین روزها و شبهایش بهترین شبها و ساعاتش بهترین ساعات است ، رمضان ماهى است كه در آن دعوت شده اید به مهمانى خدا و اهل كرامت خدایید در آن ، نفسهاى شما در آن تسبیح است و خواب شما در آن عبادت است . كردارتان در آن پذیرفته و دعایتان مستجاب ، از خدا بخواهید با نیتهاى درست و دلهاى پاك كه شما را براى روزه در آن و خواندن قرآن موفق دارد. بدبخت آنكه از آمرزش خدا در این ماه محروم گردد. به گرسنگى و تشنگى خود در آن ، گرسنگى و تشنگى روز قیامت را یاد كنید، و بر فقرا و مساكین خود صدقه دهید، و بزرگان خود را احترام كنید و خردان را ترحم كنید و صله رحم كنید و زبانها را نگهدارید و از آنچه خدا دیدنش را حلال نكرده چشم بپوشید و آنچه را از شنیدنش حلال نكرده گوش ببندید، و بر یتیمان مردم مهر ورزید تا بر یتیمان شما مهر ورزند، و به درگاه خدا از گناهان خود توبه كنید و در وقت نماز دست به دعا بردارید كه بهترین ساعتها است ، خدا در ماه رمضان لطف به بندگان خود دارد و مناجات آنها پاسخ دهد و فریاد آنها را لبیك گوید و درخواست آنها را بدهد و دعاى آنها را مستجاب كند.
اى مردم نفس شما گرو كردار شماست . آن را به استغفار رها كنید، دوش شما از گناهان شما بار سنگینى دارد، به طول سجود، آن را سبك كنید.
و بدانید كه خداى تعالى به عزت خود قسم خورده كه نمازخوانان و ساجدان را عذاب نكند و آنها را روز قیامت به هراس دوزخ نیندازد.
اى مردم هر كدام از شما در این ماه یك روزه دار را افطار دهد نزد خدا ثواب آزاد كردن بنده اى دارد و گناهان گذشته اش آمرزیده گردد. عرض شد: یا رسول الله همه ما بر آن توانایى نداریم ! فرمود: از خدا بپرهیزید گرچه با نیمه خرمایى باشد و گرچه به شربتى آب باشد.
اى مردم هر كه در ماه رمضان خوش خلقى كند، جواز عبور صراط او باشد در روزى كه همه قدمها بلغزد، هر كه در آن تخفیف دهد بر مملوكان خود خدا حسابش را تخفیف دهد و هر كه شر خود را باز دارد خدا خشم خود را از او باز دارد روزى كه ملاقاتش كند، و هر كه در آن یتیمى را گرامى دارد خدا روز ملاقاتش او را گرامى دارد و هر كه در آن صله رحم كند خداوند روز دیدار او با او صله اش دهد، به رحمت خود، و هر كه قطع رحم كند، خدا در روز ملاقاتش رحمت خود را از ببرد. هر كه نماز مستحبى بخواند، خدا برات آزادى از آتش برایش بنویسد، و هر كه در آن واجبى ادا كند، ثواب كسى دارد كه هفتاد واجب در ماههاى دیگر ادا كند، و هر كه در آن بر من بسیار صلوات فرستد خدا روزى كه میزانها سبك است میزانش را سنگین كند. هر كه یك آیه قرآن در آن بخواند چون كسى باشد كه در ماههاى دیگر یك ختم قرآن كند.
اى مردم درهاى بهشت در ماه رمضان گشوده است ، از خدا بخواهید كه آنها را به روى شما نبندد، درهاى دوزخ در این ماه بسته است ، از پروردگار خود بخواهید كه به روى شما آنها را نگشاید. شیاطین در آن دربندند از پروردگار خود بخواهید كه دیگر آنها را بر شما مسلط نكند.
امیرالمؤمنین فرمود: من برخاستم و عرض كردم : یا رسول الله كدام عمل در ماه رمضان بهتر است ؟
فرمود: اى ابوالحسن بهترین عمل در ماه رمضان ورع و پارسایى از محارم خداى عزوجل است.
امام علی (ع)
سپس گریست.
عرض كردم :یا رسول الله چرا گریه مى كنى؟
فرمود: براى آنچه در این ماه از تو حلال شمارند. گویا تو را مى نگرم كه نماز براى پروردگارت مى خوانى و شقى ترین اولین و آخرین كه جفت پى كننده شتر ثمود است برانگیخته شود و ضربتى بر فرقت زند و ریشت را خضاب كند.
امیرالمؤمنین فرمود: گفتم یا رسول الله این ماجرا در حالى است كه دین من سالم است؟ فرمود: با سلامتى دین تو است. سپس فرمود: اى على هر كه تو را بكشد، مرا كشته ، و هر كه تو را بخشم آرد، مرا به خشم آورده و هر كه تو را دشنام دهد، مرا دشنام داده ، زیرا تو جان منى ، روحت از روح من و گل تو از گل من است ، به راستى خداى تبارك و تعالى آفریده مرا با تو، برگزیده مرا با تو و مرا براى نبوت اختیار كرده تو را براى امامت ، هر كه منكر امامت تو است منكر نبوت من است ، اى على تو وصى من و پدر فررندان من و شوهر دختر من و خلیفه من بر امت منى ، در زندگى من و پس از مردن من فرمان تو فرمان من ، و نهى تو نهى من است ، سوگند به خدایى كه مرا به نبوت برانگیخته و بهترین خلق ساخته كه تو حجت خدایى بر خلق او، و امین او هستى بر راز او، و خلیفه او بر بندگانش.))