باردار شدن در سنین بالای 35 سال خطر سقط جنین، مشکلات جنینی و کروموزومی و بیماریهای مربوط به حاملگی را افزایش میدهد.
امروزه حاملگی پس از 35 سالگی را به عنوان حاملگی پرخطر در نظر میگیرند. سنی که پس از آن، خطرات و عوارض بارداری، ناهنجاریها و مرگ و میر مادر و جنین در آن افزایش پیدا میکند.
در حالی که بسیاری از زنان برای ایجاد شرایط زندگی بهتر قبل از تولد نخستین فرزند خود، بارداری را به تأخیر میاندازند، تحقیقات تازه نشان میدهند به تعویق انداختن حاملگی تا سنین 30 سالگی، دوران بارداری را با دشواریها و مخاطراتی همراه میکند، خطراتی مثل افزایش ناباروری و در نتیجه تقاضای بیشتر حاملگی آزمایشگاهی (IVF) و افزایش غمانگیز مشکلات مربوط به جنین.
سقط، حاملگی خارج رحمی، فشار خون، دیابت حاملگی، اختلالات ژنتیکی، اسکیزوفرنی، حاملگی دوقلویی دوتخمکی، جداشدن زودرس جفت، جفت سرراهی و زایمان سزارین از جمله عوارضی هستند که در صورت حاملگی در سنین بالا میتوانند گریبانگیر مادر و یا جنین شوند.
همچنین ثابت شده است که با افزایش سن مادر، بروز ناهنجاریهای کروموزومی از نوع آناپلوئیدی (ناهنجاری مربوط به عدم تقسیم کروموزومها) به میزان قابل توجهی افزایش پیدا میکند تا جایی که شانس داشتن فرزند با ژنهای معیوب (سندرم داون) در سنین بالای 45 سال یک مورد در 30 مورد تولد زنده است و این در حالی است که در یک زن 20 ساله این احتمال، یک در دو هزار تولد زنده تخمین زده شده است. این سندرم در رابطه با سن مادر بروز می کند و ربطی به تعداد زایمان های وی ندارد.
در ضمن میزان مرگ و میر نوزادان در سنین پایین باروری و سنین بالای چهل سال به حداکثر می رسد.
دکتر ژاله ذوالقدری ، جراح و متخصص زنان با اشاره به اینکه زنانی که از روشهای کمک باروری استفاده می کنند، در دوران بارداری به مراقبتهای متفاوتی از دیگر زنان باردار نیاز دارند، گفت:
«در بیشتر موارد، این زنان در سنین بالا و بیش از 35 سال قرار دارند و این خود سبب تولد بیشتر نوزادانی با ناهنجاریهای مادرزادی و کروموزومی در آنها می شود که شایعترین آنها سندرم داون یا منگولیسم است.
از طرفی هم عوارض دوران بارداری مانند سقط جنین، دیابت بارداری، مسمومیت حاملگی، زایمان زودرس و... در این زنان بیشتر از دیگر زنان باردار است.
هیچگاه به زنان باردار استراحت مطلق را پیشنهاد نمی کنیم و چنانچه شرایط محیطی سالم باشد، با انجام فعالیتهای سبک، به هیچ وجه سقط جنین اتفاق نمیافتد و تنها به زنانی که دچار خونریزی شده باشند و یا سابقه سقطهای مکرر داشته و به علت نارسایی دهانه رحم سرکلاژ شدهاند، توصیه ما داشتن یک استراحت نسبی و انجام کارهای سبک میباشد.
زنان مبتلا به دیابت در دوران حاملگی به دو گروه تقسیم میشوند.
یک گروه زنانی هستند که پیش از شروع بارداری مبتلا به دیابت بوده اند و دارو مصرف میکرده اند که این افراد باید توجه داشته باشند حتما شش تا هشت هفته پیش از شروع بارداری، قندخون آنها کاملا کنترل شود، چرا که بالا بودن قند خون، حتما سبب بروز ناهنجاریهای جنینی خواهد شد.
گروه دوم زنانی هستند که در ظاهر سالم میباشند و قبلا دیابت نداشتهاند که معمولا این افراد را غربالگری میکنیم و آزمایش قندخون آنها را بررسی میکنیم. این نوع دیابت بارداری به صورت معمول در زنانی که وزن بالا دارند و یا در بارداریهای قبلی خود، نوزادی با وزن بالا به دنیا آورده اند و یا سقطهای مکرر داشتهاند و... نیاز به بررسی بیشتری دارد.»
دکتر لادن گیاهی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی نیز با بیان اینکه نیاز تغذیهای جنینی که با روشهای کمک باروری شکل گرفته است با جنینی که به صورت طبیعی تشکیل شده است، تفاوتی ندارد، تصریح کرد:
«وزن مادر در ابتدای بارداری تعیین کننده آن است که در طی دوران بارداری چه روند افزایش وزنی باید داشته باشد.
در سه ماهه اول بارداری با اینکه نباید مادر وزن زیادی اضافه کند، ولی حساس ترین دوران شکل گیری ساختار ژنتیکی و متابولیکی فرزند در آینده میباشد، یعنی با وجود آنکه در سه ماهه اول بارداری نباید وزن گیری مادر به مقدار زیاد اتفاق بیفتد، اما کیفیت و روند تغذیهای او اثری بسیار مهم و غیرقابل برگشت بر روی سلامت کودک در آینده خواهد داشت.
وزن گیری مادر تابع عوامل ژنتیکی، سلامت عمومی مادر، میزان فعالیت بدنی، باورهای فرهنگی، موقعیت اجتماعی، اقتصادی و... میباشد، بنابراین با توجه به وزن ابتدای بارداری باید در سه ماهه اول، دوم و سوم بارداری، روند وزن گیری کنترل شود.
تغییرات تغذیه در دوران بارداری به آن صورتی که خانوادهها غالبا تصور میکنند نبوده و در سه ماهه اول دوران بارداری، نیازی به افزایش انرژی دریافتی توسط مادر نمیباشد و از سه ماهه دوم و سوم، ما به تدریج افزایش دریافت انرژی را داریم که چیزی در حدود 300 کالری و نهایتا 500 کالری میباشد.
مصرف مکملها نیز معمولا از سه ماهه دوم شروع میشود، اما مصرف قرص اسیدفولیک از دو تا سه ماه قبل از بارداری از اهمیت بسیاری برخوردار است.»