قرآن كریم، برترین و بالاترین هدیه ی حضرت احدیّت به بشر است و حفظ آن یكی از توفیقات بزرگ الهی به حساب می آید كه شامل حال هر كسی نمیشود.
استعداد، آمادگی، لیاقت، توفیق، سعادت، عنایت و افاضت باعث میگردد خداوند متعال، این نعمت بزرگ را به فرد عطا فرماید و سعادتمندترین افراد كسانی هستند كه پس از حفظ قرآن کریم، آن را از دست ندهند و درون خود را از گنجهای بیكران قرآن کریم خالی ننمایند.
مداومت در قرائت و حفظ قرآن عامل بسیاری از توفیقات و بركات الهی است و كسی كه انس به قرائت، حفظ و تدبّر در مفاهیم و معانی قرآنی داشته باشد ترك آن برایش بسیار مشكل مینماید. با قرآن کریم زندگی زیبا میشود و جان میگیرد و آرامش واقعی به منصه ی ظهور میرسد و بدون قرآن کریم آدمی چون جمادی است متحرك و مرده ای است افقی كه نه روح دارد و نه آرامش واقعی.
بركات حفظ قرآن کریم:
حفظ قرآن کریم دارای آثار و بركات زیادی است كه درباره ی برخی از آن ها نكاتی قابل بیان است:
1. حافظ قرآن کریم از پاداش معنوی و اُخروی بسیار زیادی بهرهمند میگردد كه عبارتند از:
الف. هم نشینی با فرشتگان: امام صادق ـ علیه السّلام ـ در این باره میفرماید: «حافظ قرآنی كه به آن عمل كند، با فرشتگان پیغامبر و نیك رفتار هم نشین میگردد.»
ب. در شمار بزرگان امت جای گرفتن: امام صادق ـ علیه السّلام ـ میفرماید: «اَشراف و بزرگان امّت من، قاریان و حافظان و شب زندهدارانند.»
ج . ایمنی از عذاب الهی: امیرمؤمنان علی ـ علیه السّلام ـ در این زمینه میفرماید: «قرآن را تلاوت كنید و آن را به خاطر بسپارید، زیرا خداوند متعال دلی كه قرآن در آن باشد عذاب نمیكند.»
حفظ قرآن مجید و انس با آن، انسان را در مسیر عمل به وحی و بهره جستن از معارف بلند آن قرار میدهد و در نتیجه او را از آتش دوزخ مصون میدارد. پیامبر اكرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ میفرماید: «اگر قرآن در پوستی باشد، آتش بدان نخواهد رسید.»
د. آبادی قلب: پیامبر گرامی اسلام میفرماید: «كسی كه در درونش چیزی (سوره یا آیهای) از قرآن نباشد، مانند خانه ی ویران است.»
چنان كه خانه ی ویران نزد مردم ارزش ندارد، دل تهی از آیات الهی نیز نزد خداوند بیارزش است و از این روی پیامبر فرموده است: دلی كه از كلام وحی بیبهره باشد، مرده و چون خانه ی خراب و ویران است.
ه . مشمول آمرزش الهی: رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: «كسی كه قرآن را از حفظ بخواند و گمان كند خدای تعالی او را نمیآمرزد، در شمار كسانی است كه آیات الهی را به تمسخر گرفتهاند.»
و. پاداش مضاعف: امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: «هر كس در فراگیری قرآن بكوشد و به سبب كمی حافظه آن را به سختی حفظ كند دو پاداش دارد. (پاداشی برای حفظ قرآن و پاداشی برای تحمل سختی آن».
ز. پذیرفته شدن شفاعت؛ پیامبر عظیم الشأن اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: «هر كه (آن قدر) قرآن بخواند تا حفظ شود، خداوند او را به بهشت داخل خواهد كرد و شفاعتش را درباره ی ده تن از اعضای خانوادهاش كه آتش بر آن ها واجب شده، میپذیرد.»
ح. بالاترین درجات بهشت: پیامبر اكرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: «درجات بهشت به تعداد آیههای قرآن است چون صاحب قرآن داخل بهشت شود، به وی میگویند بخوان و بالا برو كه هر آیهای را درجهای است. پس برتر از درجه ی حافظ قرآن درجهای نیست.»
ط. دریافت پاداش انبیاء: پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: «ای سلمان،... همانا بعد از انبیا بهترین بندگان نزد خداوند، عالمانند و سپس قاریان و حافظان قرآن. آنان همانند انبیا از دنیا میروند، همراه آنان از گورها برانگیخته میشوند، در كنار آنان از صراط میگذرند و پاداش همانند آنها (از خداوند) دریافت میكنند.»
2. الف: حفظ قرآن کریم بركات دنیوی نیز دارد كه عبارتند از:
هدایت انسان:
تلاوت و انس با قرآن کریم از سفارشهای مكرّر معصومان ـ علیهم السّلام ـ است و حفظ قرآن کریم به انس با آیات الهی میانجامد؛ زیرا حافظ قرآن کریم باید برای تثبیت محفوظات قرآنیاش روزی چند بار به قرائت قرآن کریم بپردازد.
ائمه ـ علیهم السّلام ـ حافظان قرآن کریم را به تكرار آیات الهی فراخوانده اند و فرمودند: «همان گونه كه شتر بسته شده در یك نقطه ـ چنان چه مورد دیدار پیاپی صاحبش واقع نشود ـ جایگاهش را ترك میكند، محفوظات حافظ قرآن کریم نیز ـ اگر پیوسته مورد مراجعه و تكرار قرار نگیرند ـ از خاطر زدوده میشوند» بنابراین، حافظ ناگزیر است با قرآن کریم انس گیرد و این هنگام زمینه ی هدایت، سعادت و تعالی فراهم میآید. حضرت علی ـ علیه السّلام ـ میفرماید: «هیچ كس با قرآن هم نشین نمیشود مگر این كه از كنار آن با افزایش یا كاهش بر میخیزد: افزایش هدایت یا كاهش گمراهی.»
ب: آرامش روحی:
یاد خدا تأثیر بسزایی در روان آدمی دارد و دل در پرتو آن آرام میگیرد. خداوند متعال میفرماید: «أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ
الْقُلُوبُ» «آگاه باش كه دلها با یاد خدا آرام میگیرد.» یكی از نامهای قرآن، ذكر است. تلاوت و حفظ قرآن کریم نوعی ذكر خداوند است كه انسان در پرتو آن از هجوم بسیاری از فشارهای روانی و اضطرابات درونی مصون میماند.
ج: نجات از تنهایی:
كتاب بهترین هم نشین تنهایی است و قرآن کریم زیباترین، دقیق ترین، عمیقترین و با نفوذترین كتاب شمرده میشود. امام سجاد ـ علیه السّلام ـ میفرماید: اگر همه ی مردم روی زمین از دنیا بروند، تا وقتی قرآن کریم با من است، از هیچ چیز وحشت ندارم.
ه : فهم بهتر قرآن کریم:
مهمترین اثر حفظ قرآن کریم درك بهتر آن است. حافظ به سبب تسلّط بر همه ی آیات، ارتباط آنها را نیك در مییابد و در پرتو آن دركی بهتر و درستتر از قرآن کریم به دست میآورد.
و: تقویت حافظه:
یكی از امتیازات قرآن کریم آن است كه تلاوت و به خاطر سپردنش سبب تقویت روح و حافظه ی حافظ میشود. در روایات آمده است كه قرائت قرآن کریم به افزایش حافظه میانجامد. از آن جا كه حفظ این كتاب آسمانی به تكرار پیوسته و قرائت زیاد آن وابسته است، میتوان گفت حفظ قرآن کریم حافظه را فزونی میبخشد.
این بخشی از اثرات حفظ قرآن كریم بود كه به صورت اجمال بیان گردید و تو خود حدیث مفصّل بخوان از این مجمل.