سوال: مقصود از ریبه و مفسده در نگاه به نامحرم چیست؟ آیا شامل احساس درونی گذرا نیز می‌شود؟

مقصود از ریبه و مفسده‌ای که در بحث نگاه به نامحرم و یا صحبت و ارتباط اجتماعی میان زن و مرد نامحرم مطرح شده، این است که؛ این امور باعث انجام گناه گردد و یا فکر و ذهن را به سوی شهوت‌رانی بکشاند و باعث آلودگی افکار بشود. نه خطورات ذهنی و احساسات درونی لحظه‌ای و گذرا که قدرت مقابله با آن در بیشتر افراد وجود دارد.

علاوه بر نگاه، باید از رفتارهای دیگری که افراد را به سوی گناه کشانده و یا دست کم ترس از آن وجود داشته باشد خودداری نموده و ظرفیت ذهنی و قلبی خود را بالا برد.

آیة الله بهجت (ره):

الف) اشکال دارد.

ب) شنیدن صدای خنده زن- بدون ریبه- در صورتی که معرضیت برای فتنه نداشته باشد جایز است اگر چه احتیاط خوب است. 

آیة الله خامنه ای (دام ظلّه): 

الف و ب) اگر بدون قصد ریبه و همراه با اطمینان و عدم وقوع در مفاسد باشد اشکال ندارد والا جایز نیست.

آیة الله صافی گلپایگانی (دام ظلّه): 

الف) لبخند زدن و هر کاری که در معرض تهییج نامحرم است، جایز نیست.

ب) گوش دادن به صدای خنده و گریه زن نامحرم چنانچه معرض تلذذ و فتنه نباشد مانعی ندارد. 

آیة الله مکارم شیرازی (دام ظلّه): 

الف) رعایت آداب عفت واجب است.

ب) در موردی که مفاسد خاصی بر آن مترتب نشود مانعی ندارد. 

آیة الله وحید خراسانی (دام ظلّه): 

الف) در صورتی که موجب تلذّذ یا تهییج شهوت اجانب یا ترس وقوع در گناهی باشد حرام است.

ب) اگر با تلذّذ یا ریبه (ترس وقوع در گناه) گوش کند مرتکب معصیت شده است. 

در مسئله‌ی حجاب زن، پوشش باید به گونه‌ای باشد که توجه نامحرم را جلب نکند؛ لذا اگر تزیینات به کار رفته در پوشش، به حدی است که عرفاً باعث جذابیت جنسی برای مردان نامحرم می‌شود، پوشاندن آن لازم است.

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:

حضرت آیة الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):

حجاب و پوشش، باید به گونه‌ای باشد که علاوه بر این که تمامى بدن زن (بجز صورت و دستها تا مچ که استثناء شده) را بپوشاند و توجه نامحرم را هم جلب نکند.

حضرت آیة الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):

چنانچه زینت باشد باید از نا‌محرم پوشیده شود.

حضرت آیة الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):

چنانچه مورد جلب  توجه نامحرم گردد باید ترک شود.

جواب: به طور كلی محرمیت از سه طریق ممكن است حاصل گردد: 1ـ نسب 2ـ رضاع 3ـ ازدواج .

در مورد نسب فرزند و نوه و نتیجه, فرزندان خواهر و برادر و فرزندان آنها, عمه و خاله, مادر و مادربزرگ پدری و مادری محرمند.

رضاع: اگر دختری قبل از دو سالگی از زن دیگری با شرایط معین شیر بخورد آن دختر به تمام فرزندان آن زن محرم می شود و نیز اگر پسری قبل از دو سالگی شیر زن دیگری را بخورد به تمام دختران آن زن محرم می شود.

ازدواج: با انجام عقد ازدواج با شرایط آن مرد و زن نامحرم با یكدیگر محرم می شوند كه این عقد ممكن است موقت یا دائم باشد در عقد موقت تا مدت تمام نشده محرمیت باقی است كه پس از پایان مدت در عقد موقت و انجام طلاق در عقد دائم محرمیت بین زن و شوهر از بین می رود.

لازم به ذكر است كه با انجام عقد (چه موقت و چه دائم) مادر زن به داماد و عروس به پدر شوهر محرم می شوند و این محرمیت دائمی است یعنی پس از طلاق و پایان مدت هم باقی می ماند.

البته محرمیت مادر زن به داماد و عروس به پدر شوهر در حد محرمیت مادر و خواهر است كه نگاه و لمس و مو و بدن آنها (به غیر از عورتین) بدون قصد لذت اشكال ندارد. شرایط رضاع و عقد موقت و دائم در رساله توضیح المسائل مذكور است مراجعه فرمایید. (تحریر الوسیله، ج2، ص262)