در همین چند مشت پنبه، یك دنیا راز پنهان شده است. كافی است بازش كنید تا به توانایی مادرانه تان شك كنید یا به خاطر اینكه فرزندتان درست و به موقع آن را كثیف می كند به موفقیت آمیز بودن تلاش های تان در مراقبت از او افتخار كنید. شاید برای كسانی كه تجربه شما را پشت سر نگذاشته اند، پوشك یك نوزاد تنها یك عنصر پر از آلودگی و كثیف در خانه باشد كه باید زودبه زود از شرش خلاص شوید. اما برای شما كه از اوضاع مزاجی گرفته تا سلامت سیستم ایمنی بدن فرزندتان را با آن كنترل می كنید، یك پوشك باارزش تر از این حرف هاست. اگر تازه به گروه مادرها وارد شده اید یا اینكه قصد مادر شدن دارید، این مطلب را از دست ندهید. در این صفحات قرار است همه آنچه باید در مورد پوشك بچه ها بدانید را با شما در میان بگذاریم.
چقدر بس است؟
بچه ها برای تخلیه روده های شان از قانون یکسانی پیروی نمی کنند. بعضی های شان بعد از هر وعده مدفوع را تخلیه می کنند و بعضی دیگر تنها یک یا دو بار در هفته این رد پا را در پوشک شان باقی می گذارند. اما آنچه اهمیت دارد، میزان دفعات تخلیه روده ها نیست بلکه نرم و طبیعی بودن حالت آن است. نوزادان تازه متولد شده ای که از شیر مادر تغذیه می کنند، بعد از هر بار شیر خوردن، یعنی حدود شش تا 10 بار در روز، مدفوع شان را تخلیه می کنند اما بعد از گذشتن سه تا شش هفته بعد از تولد، سرعت دفع نوزادان کمتر می شود.
چه رنگی باشد؟
مدفوع نوزادان در روزهای اول به رنگ سبز بسیار تیره و نزدیک به سیاه است. وقتی نوزاد شما دو تا چهار روزه می شود، مدفوعش روشن تر و کمتر چسبناک به نظر می رسد. این تغییر رنگ به شما می گوید که نوزادتان در هضم شیر مادر تواناتر شده است. نوزادانی که شیر مادر می خورند، مدفوعی زرد یا تا اندازه ای سبز دارند.
همه چیزهایی كه باید در مورد جنس پوشك و آنچه در آن اتفاق می افتد، بدانید
چه شكلی باشد؟
مدفوع نوزادهایی که شیر مادر می خورند به حالت کرمی روی پوشک دیده می شود که بویش هم چندان بد نیست. البته یادتان نرود که حتی نرمی و سفتی مدفوع و شکل و رنگش تا اندازه زیادی بستگی به تغذیه مادر دارد و اگر تغییراتی در پوشک نوزادتان مشاهده کردید اما علائم دیگری را در رفتار و حالاتش ندیدید، دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. مدفوع طبیعی نوزادان نه سفت است و نه خشک. پس اگر بعد از باز کردن پوشکش با مدفوعی سفت و خشک روبه رو شدید، بدانید که بسیاری از گریه هایش به خاطر یبوست است و برای به سامان شدن وضعیتش باید از یک متخصص کمک بگیرید.
جامد یا مایع؟
اسهال نوزادان بسیار آبکی است و به نظر می رسد بیشتر از آب تشکیل شده باشد تا مواد جامد. رنگ آن می تواند همان زرد یا سبز باشد یا اینکه قهوه ای به نظر برسد. این مدفوع مایع گاهی از پوشک نوزاد به بیرون نفوذ می کند و گاهی آنقدر در پوشک سر می خورد که همه نقاطش را آغشته می کند.
چرا شل می شود؟
اسهال می تواند نشانه ابتلا به برخی عفونت ها یا آلرژی باشد و اگر تنها چند روز ادامه پیدا کند، به از دست رفتن آب مورد نیاز بدن نوزاد ختم می شود و جانش را به خطر می اندازد. پس اگر حتی سه، چهار بار متوالی در پوشکش چنین نشانه ای را مشاهده کردید، فورا با پزشکش تماس بگیرید. البته اگر در اسهال فرزندتان رگه های خونی مشاهده کردید هم باید فورا با پزشک تماس بگیرید.
چرا سفت می شود؟
اگر مدفوع نوزادتان حسابی سفت است یا شبیه سنگ ریزه در پوشکش دیده می شود، احتمالا به یبوست مبتلاست. یکی، دو بار دیدن چنین نشانه ای در پوشک نباید شما را نگران کند اما اگر تکرار شد یا در آن خون مشاهده کردید، حتما باید با پزشکش تماس بگیرید.
پوشك خونی یعنی چه؟
تغییر رنگ مدفوع کودک تان به رنگ قرمز روشن، ممکن است به دلایل مختلفی اتفاق افتاده باشد. اما اگر خون قرمز روشن را روی پوشکش مشاهده کردید یا اینکه رگه ای از خون را در مدفوع طبیعی اش دیدید، فورا پزشک را در جریان بگذارید، چراکه ممکن است به پروتئین شیر حساسیت داشته باشد یا اینکه دچار بواسیر خفیفی شده باشد. اگر هم اسهال همراه با خون قرمز را مشاهده کردید، باز هم موضوع را جدی بگیرید چراکه ممکن است کودک تان در خطر مبتلا شدن به یک عفونت باکتریایی قرار گرفته باشد. اگر هم مدفوع کودک تان کاملا خونی و مثل ژله توت فرنگی بود، نباید احتمال مبتلا شدن به یک مشکل شدید روده را نادیده بگیرید.
چرا رنگش می پرد؟
مدفوع رنگ پریده و گچی می تواند از اختلالات کبدی یا مشکلات دیگر خبر دهد، پس اگر آن را به شکلی تکراری در پوشک فرزندتان دیدید، باز هم پزشکش را در جریان بگذارید.
چه جنسی باشد؟
تصور نکنید استفاده از پوشک های پارچه ای بهتر از پوشک های یکبار مصرف است، چراکه پارچه به اندازه پوشک های مدرن امروز نمی تواند رطوبت را جذب کند و پوشک خیس و کثیف خیلی زود پای کودک را آزرده کرده و می سوزاند. پوشکی بلند و با رویه کتان را برای نوزادتان انتخاب کنید تا هم ادرار از پوشکش به بیرون درز نکند و هم به خاطر جنسش امکان تبادل هوا به بیرون را داشته باشد. گذشته از این پوشک هایی که پنبه های شان گلوله گلوله و جدا از هم به نظر می رسند، عطر دارند و چسب های شان به سختی باز می شود را برای فرزندتان انتخاب نکنید.
چطور تعویضش كنیم؟
قبل از تعویض نوزادتان جایی مناسب را برای این کار انتخاب کنید. تخت های نوزادی که پایین شان میز تعویض دارند، بهترین گزینه برای شما هستند. با کمک این میزها در حالت ایستاده و مسلط به وضعیت کودک می توانید تعویض را انجام دهید. قبل از این کار پوشک، کیسه برای انداختن پوشک کثیف، دستمال مربوط و کرم ضدالتهاب و سوختگی پوست را کنار دست تان بگذارید تا برای تکمیل روند تعویض پوشک مجبور به رها کردن نوزاد نشوید.
چطور آرامش كنیم؟
هنگام تعویض پوشک، دست تان را روی بدن کودک بگذارید و او را نگه دارید. اگر نوزادتان با تکان خوردن هایش کار را برای شما سخت می کند، می توانید از چند اسباب بازی کوچک که می تواند آنها را در دست هایش بگیرد برای سرگرم کردن او استفاده کنید. شاید خواندن لالایی ای که دوست دارد و چند آواز آرامش بخش هم در این شرایط بتواند به آرامش کودک تان کمک بیشتری کند.
چرا حساس می شود؟
حساسیت نشان دادن به پوشک به معنای لزوم استفاده از پوشک های خارجی معروفی که چند برابر پوشک های داخلی قیمت دارند نیست. شاید قیمت ارزان برخی پوشک ها در بازار توجه شما را جلب کند، اما بسیاری از پوشک های ارزان قیمت خیلی زود نم پس می دهند و کار شما را برای تعویض و نظافت نوزاد چند برابر می کنند. این روزها بازار مولفیكس و مای بیبی در ایران داغ است و از آنجا كه مولفیكس كارخانه ای هم در ایران تاسیس كرده، پوشك هایی كه كیفیتی مشابه پوشك های تولید تركیه اش دارند را با قیمتی بسیار كمتر در ایران عرضه می كند.
چرا می سوزد؟
سوختگی پا یکی از عارضه های رایج پوشک بستن است. گفتیم که قرار نیست برای هر بار ادرار او را عوض کنید اما بچه ها بعد از هر مدفوع باید فورا تعویض شوند اما گذشته از جنس پوشک و مدت تعویض آن؛ اسهال کودک، داشتن یک بیماری عفونی یا مصرف آنتی بیوتیک توسط مادر یا کودک می تواند زمینه سوختگی را فراهم کند.
چطور سوختگی را درمان كنیم؟
برای درمان سوختگی پای نوزادان پمادهای مختلف از برندهای مختلفی توصیه می شود اما یکی از مقرون به صرفه ترین پمادهایی که التهاب پای اغلب نوزادها را آرام می کند، پماد کالندولاست که به راحتی در اغلب داروخانه ها پیدا می شود. اگر سوختگی پای کودک تان بعد از دو، سه روز خوب نشد یا به تاول و زخم های چرکی تغییر شکل داد، فورا پزشکش را در جریان بگذارید.
با شب ها چه كنیم؟
حتی اگر کودک تان خواب است، قبل از خاموش کردن چراغ ها پوشکش را عوض کنید تا بتوانید دو، سه ساعتی با خیال راحت بخوابید و برای چک کردن وضعیت کودک و عوض کردن دوباره اش بیدار شوید. برای جلوگیری از پخش شدن بوی بد پوشک، پوشک کثیف را فورا ببندید و در کیسه ای در بسته در کیسه زباله بیندازید و هر روز کیسه زباله تان را خالی کنید.
چطور پاکش کنیم؟
به آرامی قوزک های نوزاد را بگیرید و او را بلند کنید تا بتوانید پشتش را تمیز کنید. نیازی نیست که بعد از هر بار ادرار نوزاد او را با آب و صابون بشویید و می توانید این کار را دو، سه دفعه در میان انجام دهید و باقی دفعات از دستمال مرطوب کمک بگیرید. اما مراقب باشید دستمال مرطوبی که استفاده می کنید عطردار و حساسیت زا نباشد. اگر نوزاد دختر دارید، برای پاک کردنش دستمال را از جلو به عقب بکشید تا آلودگی ها از دهانه مقعد به نقاط دیگر نیایند و زمینه مبتلا شدنش به عفونت را فراهم نکنند.
پسرها را چطور پوشك كنیم؟
موقع بستن پوشک نوزاد پسرتان، سر آلت تناسلی اش را به سمت پایین قرار دهید تا ادرارش از پوشک بیرون نریزد. در فاصله تعویض هم می توانید پارچه ای روی آلت تناسلی اش بیندازید تا در صورت ناگهانی ادرار کردن، زحمت شما برای نظافت خانه را بیشتر نکند. هنگام تمیز كردن هم آلت تناسلی نوزادان پسر را با دستمال مرطوب کاملا پاک کنید .
کی خداحافظی كنیم؟
باز کردن پوشک نوزاد برای آموزش دستشویی رفتن به او اولین راهی است که به فکر مادران می رسد. اما واقعیت این است که هیچ کودکی تنها به خاطر نداشتن پوشک مجبور به استفاده از دستشویی نمی شود. اولین پیش نیاز برای رسیدن به این مرحله، توانمند شدن مثانه کودک برای کنترل ادرار و خارج کردن آن در زمان مناسب است و داشتن چنین انتظاری از کودک قبل از 30 ماهگی چندان منطقی نیست.
بعد از 30 ماهگی چه کنیم؟
بعد از رسیدن کودک به این سن باید بهترین زمان را برای جدا کردن پوشک از او انتخاب کنید. مراقب باشید کودک تان در شروع این آموزش ها دچار اسهال یا یبوست نشده باشد. مناسب ترین زمان، روزی است که کودک شما بتواند پر بودن مثانه را درک کند. بعد از رسیدن به این روز، وقت آموزش و تشویق است. کودک تان باید شیوه استفاده از توالت را یاد بگیرد و برای هر تلاشی که در این مورد می کند، تشویق و تحسین شود اما بدیهی است که نباید اجازه دهید استفاده از توالت به درگیری آزاردهنده ای میان شما و فرزندتان تبدیل شود. اگر او بعد از طی کردن این مراحل باز هم مقاومت کرد، می توانید آرام آرام به او القا کنید که بزرگترها به جای استفاده از پوشک سراغ توالت می روند اما هرگز برای راضی کردنش از تحقیر و سرزنش کمک نگیرید.
از چه کسی كمك بگیریم؟
اگر کودک تان به 30 ماهگی نزدیک شده، بد نیست قبل از باز کردن پوشکش کتاب «آموزش دستشویی رفتن به کودکان»، نوشته مگ زوبیک که در بسیاری از داروخانه ها هم قابل تهیه است را بخوانید. اگر مطمئن شدید که کودک تان توانایی جسمی و روانی دستشویی رفتن را پیدا کرده و با اینکه چند دقیقه ای روی لگن بنشیند مشکلی ندارد، برای آماده تر شدنش از عروسک ها کمک بگیرید. عروسک هایی که ادرار می کنند بهترین دوستان و آموزش یاران کودک در این روزها خواهند بود.
چرا عقب گرد می كنند؟
اگر کودک تان روزهای اول همکاری خوبی با شما کرد و بعد از چند روز دوباره ادرارش را روی فرش خانه تان ریخت، تعجب نکنید. شاید کودک تان به چند روز استراحت برای کسب آمادگی کافی نیاز داشته باشد.
