بگذارید با این فرض شروع کنیم: برخی افراد خیلی بیشتر از دیگران محجوب هستند.
محققان این حالت شخصیتی را صداقت/ تواضع می نامند (لی و اشتون 2006) و فرهنگ های بسیاری آن را نوعی «ویژگی برتر» می دانند. افرادی که شکل بارزی از این ویژگی را دارند بی ریا، فروتن، بی کینه و به دور از حرص هستند. آنها از دیگران سوءاستفاده نمی کنند، حتی اگر این استفاده پاداش عمل خودشان باشد. در دیگر سو، افرادی که بسیار کمتر از این ویژگی برخوردارند دروغ گو، ازخودراضی و متکبرند. آنها فاقد توانمندی برای همدردی با دیگران هستند و از سایرین سوءاستفاده می کنند. در یک کلام، آنها خودشیفته اند.
گاه افراد صادق و فروتن درگیر روابط عاشقانه با خودشیفته ها می شوند.
آنها بعد از تحمل سوءاستفاده، دروغ گویی و حتی خیانت در برخی روابط، متعجبانه از خود می پرسند «چطور به خودم اجازه دادم با چنین آدمی باشم؟» یا «من چه مشکلی داشتم که این بازی ها و سوءاستفاده های واضح رو تحمل می کردم؟»
بله، این کاملا بی عدالتی است اما دلیل نمی شود که به خود شک کنید یا خودتان را سرسختانه قضاوت کنید.
افراد خودشیفته غالبا جذاب هستند چرا که زمان زیادی را صرف شمایل ظاهری خود می کنند. آنها خوب می دانند چطور راه بروند، لباس بپوشند و جوری صحبت کنند که طرف مقابلشان را مجذوب کنند. در ادامه سه دلیل عمده مطرح می شود که نشان می دهد چرا به ویژه افراد صادق در مقابل جذبه افراد خودشیفته آسیب پذیرتر هستند:
- افراد خودشیفته غالبا بسیار گشاده رو هستند و با آغوش باز از برقراری رابطه استقبال می کنند و به آدم ها نزدیک می شوند. آنها حتی از برملا کردن داستان رفتارهای غیرانسانی گذشته شان ابایی ندارند؛ رفتارهایی مثل خیانت به همسر سابق و بودن با بهترین دوست او، یا فرار از صحنه تصادف برای اینکه نخواسته اند به دلیل رانندگی در حالت مستی دستگیر شوند.
از آن سو، وقتی افراد صادق این داستان ها را می شنوند با خود می گویند «چه جالب! من با چه فرد صادقی آشنا شده ام که حتی به این کارهای گذشته اش اعتراف می کند!» اما واقعیت این است که فرد خودشیفته به دلیل ضعف در داشتن حس همدلی و عاطفه انسانی نمی تواند بفهمد که خودافشاگری درباره کج رفتاری ها و ویژگی های اخلاقی اش منفی است. او در عوض فکر می کند تعریف کردن این اتفاقات نشان می دهد که چقدر باهوش، ماجراجو و خوشایند است.
- تحقیقات اخیر نشان می دهد که افراد صادق دیگران و به ویژه دوستان نزدیکشان را از خودشان صادق تر می دانند (لی و همکاران 2009). بر همین اساس، افراد خوشیفته نیز دیگران را فریبکارتر از خود می بینند و حتی معتقدند دوستان صادق آنها نیز همواره آماده سوءاستفاده از ایشان هستند.
همین طرز فکر متقلبان بهانه خوبی به دست آنها می دهد تا بدون هیچ شکی به سوءاستفاده از افراد صادقی بپردازند که در عشق آنها گرفتار شده اند.
- یکی دیگر از علت های آسیب پذیربودن افراد صادق در مقابل افراد خودشیفته احساس تعهدی است که نسبت به آنها دارند. بعد از شروع یک رابطه عالی و پرمحبت فرد صادق تا حدودی متوجه می شود که معشوق خودشیفته اش دروغ گو و خیانت پیشه است و از وی سوءاستفاده می کند و توقعات بیش از حدی از او دارد. وقتی فرد صادق در واکنش به این مسئله تمایل خود را برای جدایی ابراز می کند فرد خودشیفته از طریق القای حس گناه سعی می کند آن را حفظ کند.
اگر شما فردی صادق هستید که معشوقی خودشیفته دارید، امیدوارم خود را برای تحمل دروغ ها، خیانت ها و سوءاستفاده های او سرزنش نکنید. به سبب یکرنگی، صداقت، و پاکی فوق العاده زیاد شماست که چنین فرد مغرور و فریبکاری می تواند در زندگی تان جولان بدهد.
لطفا خود را «قربانی» یا «احمق» ندانید. دفعه بعد شما در برابر رفتارهایی غیرانسانی و سوءاستفاده ها حساس تر خواهید بود و بی تردید برای ورود یک فرد خودشیفته به زندگی تان محتاطانه تر تصمیم خواهید گرفت.