برای آنكه محاسبه خمس ساده باشد فرموده‌اند كسانی كه درآمد تدریجی دارند روزی كه اولین درآمد را پیدا كرده‌اند اول سال خمسی خود قرار دهند و تا سال آینده در همین روز آنچه از مخارج سال خود زیاد داشتند خمس آن را بپردازند این سال را سال خمسی می‌نامند. (توضیح المسائل دوازده مرجع، ج2 ، ص20، م1766).

چنانچه طلاهای مذکور در حد شأن باشد و استفاده زینتی داشته باشد؛ خمس به آن تعلق نمی‌گیرد.

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:

حضرت آیة الله العظمی خامنه‌ای(مد ظله العالی):

اگر طلاها جزء موونه در حدّ شأن عرفی شما بوده و از درآمد بین سال خریداری شده خمس ندارد.

حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی(مد ظله العالی):

در فرض سوال مشمول خمس نمی‌باشد. ولی چنانچه اضافه بر شأن و نیاز باشد و تا سررسید سال خمسی قابل دریافت نباشد جزو درآمدهای سال وصول قرار می‌گیرد.

حضرت آیة الله العظمی سیستانی(مد ظله العالی):

اگر طلاهای مذکور در سال خرید جهت زینت استفاده شده باشد خمس ندارد.

حضرت آیة الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):

چنانچه طلاها زینتی بوده به آنها خمس تعلق نمی‌گیرد.

امام خمینی(ره):

شخصی نمی تواند سال خمسی را تغییر دهد مگر با اجازه ولیّ امر.

آیة الله بهجت(ره):

بله، می توان تغییر داد ولی اگر این تغییر موجب تأخیر سال خمسی شود باید سود فاصله سال اصلی و سال جدید را تخمیس کند و هر وقت حساب خود را تسویه کرد، همان وقت ابتدای سال او می شود.

آیة الله تبریزی(ره):

چنانچه فعلاً سال خمسی شمسی شخص تمام نشده و بخواهد آن را به سال قمری تبدیل کند یا به عکس، می تواند حساب کند و خمس ربح تاکنون را بدهد و از روزی که خمس بعض سال که گذشته محاسبه کرده و پرداخت می کند سال خمسی جدید شروع می شود. والله العالم

آیة الله خامنه ای(دام ظلّه):

تقدیم و تأخیر سال خمسی جایز نیست مگر با اجازه ولیّ امر خمس و بعد از حساب مدت گذشته و مشروط است به این که موجب وارد شدن ضرر به صاحبان خمس نشود.

آیة الله سیستانی(دام ظلّه):

تغییر به زودتر مانعی ندارد.

آیة الله شبیری زنجانی(دام ظلّه):

میزان محاسبه در خمس، سال قمری است و سال شمسی را باید به سال قمری تبدیل کرد و تبدیل سال قمری به شمسی بنابر احتیاط واجب جایز نیست.

آیة الله صافی گلپایگانی(دام ظلّه):

مانع ندارد ولی باید بنحوی باشد که موجب تضییع خمس نشود.

آیة الله فاضل لنکرانی(ره):

مانعی ندارد.

تذکر: در صورتی که ضرری به اهل خمس وارد نشود تغییر جایز است به این طریق که در اثنای سال، منافع خود را تخمیس کند و پس از گذشت یک سال تمام از تخمیس مذکور به حساب سال خود رسیدگی کند.

آیة الله گلپایگانی(ره):

در مورد تبدیل سال قمری به شمسی، 10 روز تأخیر در سال قمری اشکال ندارد و در زیادتر از ده روز اگر در آخر سال خود، خمس زائد بر موونه را بدهد و مثلاً اگر دو ماه بعد نیز حساب عوائد خود را نموده و خمس زائد بر موونه این مدت را نیز بپردازد می تواند این وقت را اول سال خود قرار دهد.

آیة الله مکارم شیرازی(دام ظله):

جلو انداختن حساب سال به هر اندازه هیچ مانعی ندارد ولی تأخیر آن جز با اجازه حاکم شرع جایز نیست.

آیة الله نوری همدانی(دام ظلّه):

می تواند سال خمسی را جلوتر قرار دهد و اگر عقب تر قرار داد باید مدت اضافی را محاسبه نماید و این تأخیر با اجازه فقیه باشد.

آیة الله وحید خراسانی(دام ظلّه):

تغییر سال خمسی از قمری به قمری اشکال ندارد.

تذکر: بنابر احتیاط واجب سال خمسی باید قمری باشد. (بنابراین تغییر سال قمری به شمسی اشکال دارد.)

جواب: ملاك فقها در كمك به آسیب دیدگان فقر آنهاست بنابراین به آسیب دیده كه فقیر نباشد نمی‌توان از خمس و زكات پرداخت نمود. و همه فقها كمك به آسب دیدگان فقیر غیر سید را از زكات جایز می‌دانند و اگر زكات دهنده سید باشد به فقیر هم می‌تواند زكات بپردازد. و نیز سهم سادات از خمس را می‌توان به سادات فقیر آنها داد اما نسبت به سهم امام ـ علیه السّلام ـ نظر فقهاء عظام متفاوت است هر كدام بر حسب تشخیص و مورد بنحو مقتضی اجازه فرموده‌اند. (توضیح المسائل دوازده مرجع، مبحث خمس ـ مصارف خمس).