در مقدمه این نوشتار به توضیح دو مطلب می پردازیم، ابتدا مواردی از مفطرات روزه را که فقط شامل قضا است و کفاره ندارد را بررسی میکنیم و در ادامه مواردی را که برای روزه دار مکروه است را برمی شماریم:

آن قسمت از مفطراتى كه تنها موجب قضاء است و شامل کفاره نمی شود عبارتند از:

1 ـ عمدا به خدا و رسول خدا و امامان دروغ بستن ـ و در این اختلاف هست.

2 ـ تمام سر را در آب فرو بردن.

3 ـ اگر از اوّل روز قصد روزه نكند.

4 ـ قصد بجا آوردن یكى از كارهائى كه روزه را باطل مى‏كند.

5 ـ فراموش نمودن غسل جنابت.

6 ـ در صورتى كه با همسر خود شوخى كند بدون اینكه قصد جنابت داشته باشد و برخلاف عادت از او منى خارج شود.

7 ـ در صورتى كه آب در دهان بگرداند، و تصادفا مقدارى آب بدون اختیار از گلویش پائین رود، البتّه در مضمضه كه از آداب قبل از وضوء است چنانچه براى وضوى نماز واجب باشد، و بدون اختیار آب از گلو پائین رود موجب قضاء نخواهد شد.

8 ـ بجا آوردن بعضى دیگر از مفطرات، مانند آنكه خیال كند هنوز روز نشده است و غذا بخورد، یا آنكه گمان كند كه مغرب شده است و افطار كند، و بعد خلاف آن ثابت شود.

كارهائى كه براى روزه دار مكروه است

براى روزه‏دار چند عمل كراهت دارد:

1 ـ شوخى كردن با همسر و بوسیدن و دست مالیدن به بدن او، براى كسى كه با این اعمال هوسش تحریك خواهد شد، البتّه در جائى كه قصد ریختن منى نداشته باشد، و با این اعمال نیز معمولا منى از او خارج نمى‏شود.

2 ـ سرمه كشیدن با سرمه‏هائى كه مشك در آن وجود دارد، یا با چیزهائى كه مى‏ترسد وارد حلق گردد.

3 ـ خارج ساختن خون از بدن، به وسیله حجامت یا سرنگ بطورى كه موجب ضعف گردد.

4 ـ حمّام رفتن اگر موجب ضعف شود.

5 ـ سعوط نمودن با انفیّه هائى كه وارد بینى مى‏كنند.

6 ـ بوئیدن گلهاى خوشبو، بخصوص نرگس، ولى عطر زدن براى روزه‏دار مستحب است، زیرا طبق حدیث عطر تحفه روزه داران است.

7 ـ تر نمودن لباس و گذاشتن آن روى بدن.

8 ـ چشیدن غذا هرچند هم كه به حلق نرسد.

9 ـ نشستن زن در آب.

10 ـ كشیدن دندان مخصوصا اگر خونریزى داشته باشد.

این مسأله چند حالت دارد، که در دو صورت روزه ی فرد باطل است:

1. اگر بدون این که تحقیق کند وقت اذان رسیده یا نه (مثلا رادیو را روشن نکند)، کارى که روزه را باطل مى‌کند انجام دهد، بعد معلوم شود وقت اذان بوده است.

2. اگر تحقیق کند و با این که احتمال زیاد می دهد وقت اذان رسیده، کارى که روزه را باطل مى‌کند انجام دهد، بعد معلوم شود وقت اذان بوده است.

و در دو صورت روزه ی فرد باطل نیست:

1. اگر بعد از تحقیق، یقین کند یا احتمال زیاد بدهد که وقت اذان نرسیده و چیزى بخورد و بعد معلوم شود وقت اذان بوده است. (توضیح المسائل (محشى - امام خمینى)؛ ج‌1، ص 939)

2. اگر بعد از تحقیق، شک کند که وقت اذان رسیده یا نه و کارى که روزه را باطل مى‌کند انجام دهد، بعد معلوم شود، وقت اذان بوده است. (آیات عظام: خوئى، تبریزى، اراکى (باید قضاى روزه آن روز را به جا آورد)؛ آیات عظام: گلپایگانى، صافى، فاضل (بنا بر احتیاط واجب قضاى آن روز را به جا آورد)؛ همان، ص 940)

جواب: تا انسان زنده است قضای نماز و روزه او راهی به جز انجام دادن ندارد. باید به تدریج مشغول به جا آوردن نمازهای قضای خود شود با هر نماز یک نماز قضا بجا آورد تا تدریجا نمازهای قضای گذشته جبران گردد و در هر هفته هم یکی دو روز روزه بگیرد تا روزه های قضا به اتمام برسد و کفاره روزه ها را نیز تدریجا بپردازد و از خداوند متعال طلب توفیق کند انشاء الله خداوند او را کمک می نماید. (استفتائات رهبری، ج 1، ص 212، س 727)

جواب: کسی که می خواهد دو ماه کفاره روزه رمضان را بگیرد، باید سی و یک روز آن را پی در پی بگیرد و اگر بقیه آن پی در پی نباشد اشکالی ندارد. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 964، م 1661)

چند استفتاء از آیة الله خامنه ای دام ظله:

جواب: استعمال عطر براى روزه‏دار مستحب است؛ ولى بو كردن گیاهان معطّر مكروه است.

جواب: اگر بى‌اختیار باشد، اشكال ندارد؛ ولى اگر از روى عمد باشد، روزه را باطل مى‏كند.

جواب: بنابر احتیاط واجب روزه‌دار باید از دود‌هاى انواع دخانیات خوددارى نماید و در صورت اضطرار وجوب روزه ساقط نیست.