فیبروم‌ها، توده‌های خوش‌خیم رحمی هستند كه معمولا در پی درد شكمی، بزرگ شدن شكم یا خونریزی‌های بیش از حد طبیعی در برخی زنان جوان با استفاده از سونوگرافی قابل تشخیص هستند.
اگرچه همه پیامدهای آن ممكن است در یك فرد بروز نكند اما گاهی با علائمی چون انسداد مجاری ادراری و فشار به روده‌ها و یبوست، قابل افتراق و تشخیص خواهند بود.فیبروم‌ها یكی از علل مهم نازایی به شمار می‌روند و در سنین باروری یعنی 18 تا 45 سالگی شیوع بیشتری دارند.
جراحی لازم است یا نه؟
اگر اندازه فیبروم كوچك باشد و به‌طور ناگهانی و بدون داشتن علائم در سونوگرافی تشخیص داده شود در صورتی كه موجب نازایی نشده باشد به طور معمول نیاز به جراحی ندارد اما در موارد ناباروری یا وجود علائم شدید یكی از مسیرهای درمانی برداشتن فیبروم تشخیص داده شده با جراحی است كه امروزه با وجود لاپاروسكوپی پیشرفته روند درمان دقیق‌تر و كم‌عارضه‌تر خواهد بود.
بیماری‌ای كه در سنین بالا شایع‌تر است
عامل به وجود آمدن فیبروم‌های رحمی برخی ناشناخته و برخی وراثتی است.در عوامل وراثتی یكسری اختلالات كروموزومی و ژنتیك در مادر مبتلا به فیبروم موجب انتقال و به ارث رسیدن بیماری به فرزند می‌شود. این روند در نسل‌های آینده نیز قابل بروز است.با افزایش سن و بیشتر در سنین بالای 35 سال این بیماری شیوع بیشتری دارد و حتی در صورت جراحی و برداشتن آن باز هم امكان بازگشت و عود مجدد فیبروم وجود دارد. به همین دلیل پیوسته به بیماران تذكر می‌دهیم كه احتمال عود مجدد فیبروم ممكن است و اگر بیمار در سنین یائسگی باشد با این احتمال و مشاهده عود مجدد جراح مجبور به خارج كردن رحم بیمار می‌شود.
در زمان بارداری با فیبروم چه باید كرد؟
فیبروم از آنجایی كه یك توده رحمی محسوب می‌شود و می‌تواند حفره رحم را پر و امكان رشد جنین را از فرد سلب كند به همین دلیل یكی از علل مهم سقط جنین محسوب می‌شود. در صورت تشخیص فیبروم پیش از بارداری توصیه به برداشتن آن است اما در صورت تشخیص آن هنگام بارداری جراح زنان و زایمان اندازه فیبروم را با سونوگرافی به طور مكرر بررسی می‌كند. حدود یك‌سوم بیماران در زمان بارداری با افزایش حجم و بزرگی فیبروم مواجه می‌شوند، در یك‌سوم موارد با كاهش اندازه و یك‌سوم باقی مانده نیز هیچ تغییری در اندازه فیبروم حین بارداری به وجود نمی‌آید.
زایمان طبیعی برای این افراد بهتر است
در هر صورت برداشتن فیبروم حین جراحی سزارین به دلیل پرخون بودن دیواره رحم، توصیه نمی‌شود و مخاطره‌انگیز است. بهتر است با گذشت 6 ماه پس از زایمان و متعادل شدن سطوح هورمونی بدن در صورتی كه ارزیابی سونوگرافی شرایط را برای جراحی مناسب اعلام كرد، اقدام به خارج كردن آن كنیم.
مدت زمان جراحی در فیبروم‌ها بستگی به تعداد، اندازه و میزان دسترسی به ناحیه مبتلا دارد و از آنجایی كه در جراحی‌های لاپاروسكوپی امكان لمس ضایعه وجود ندارد و تشخیص عمق توده دشوار است در مجموع مدت زمان جراحی بیشتر از موارد جراحی باز است ولی در كل زمان در اینگونه جراحی‌ها متغیر بوده و بنا به تبحر و توان تخصص جراح متفاوت است. در اینجا زمان برای ما مهم نیست بلكه كاهش آسیب بافتی و دقت در خارج كردن صحیح و دقیق و كامل توده مورد نظر مهم‌ترین هدف در این جراحی به‌شمار می‌رود.
شیوه‌های جراحی
برداشتن میوم یا فیبروم‌های رحمی به وسیله تكنیك میومكتومی با لاپاروسكوپ یكی از روش‌های خوبی است كه به جای یك برش 15-14 سانتی‌متری با 3 تا 4 سوراخ كوچك روی جدار شكم با وجود بزرگنمایی بسیار خوب دوربین آندوسكوپ این امكان وجود دارد كه جراح تمام عروق منتهی به فیبروم را تك‌به تك قطع كرده و فیبروم را از رحم جدا كند.
اگرچه بخیه زدن حین لاپاروسكوپی به دلیل اینكه دست جراح خارج از محل بخیه زدن است بسیار دشوار بوده ولی با وجود آموزش‌ها و تجربه‌های به دست آمده توسط یك جراح لاپاروسكوپیك این شرایط به گونه‌ای مورد قبول و موفق است كه برش‌ها را به دقت اعمال كرده و سوزن و نخ بخیه را از راه سوراخ كوچك وارد حفره شكمی كند و به این ترتیب بخیه‌های مناسب را پی در پی گره بزند. برخی‌ها ممكن است بعد از چند بار بارداری و زایمان به فیبروم مبتلا شوند كه این مسئله به عواملی كه قبلا ذكر شد از جمله وراثت و عوامل ناشناخته مرتبط است.
چرا لاپاروسكوپی اینقدر محبوب است
امروزه جراحی‌های لاپاروسكوپی در زنان كمك‌های فراوانی به پیشبرد اهداف درمان و به دست آوردن نتایج مناسب درمانی كرده است. مشاهده دقیق و نزدیك بافت هدف و عروق مرتبط با واسطه وجود دوربین‌هایی كه قادر به بزرگنمایی خوب هستند، نقش اثرگذاری در نتیجه مناسب درمانی دارد. لاپاروسكوپی علاوه بر كاربردی بودن در جراحی‌های فیبروم و میوم‌های رحمی و آندومتریوز در خارج كردن رحم و تخمدان‌ها در سنین یائسگی نیز بسیار خوش‌نتیجه است.
در موارد نیاز به عمل جراحی هیستركتومی از آنجایی كه خارج كردن رحم و ضمائم آن در جراحی باز پیامدهای زیاد و سختی به ویژه از نظر نقاهت و التیام دارد به خصوص در خانم‌هایی كه از نظر توده چربی شكمی چاق محسوب می‌شوند، بهترین اقدام عمل جراحی لاپاروسكوپی است.
در حالت جراحی باز برشی به مراتب بزرگ‌تر از برش سزارین نیاز است و وجود چربی‌های شكمی كار را دشوار می‌كند اما در لاپاروسكوپی با 4سوراخ كوچك یك سانتی‌متری روی شكم، بیمار 24 ساعت پس از جراحی مرخص شده و 2 روز بعد از آن به كار و زندگی روزمره خود ادامه می‌دهد.این جراحی در موارد سرطان‌های رحم، دهانه رحم و خونریزی‌های نامرتب مرتبط با رحم و در سایر موارد از جمله كیست‌های تخمدان از جمله درموئید (كیست جدار تخمدان) و هموراژیك یا خونریزی‌‌دهنده به ویژه در خانم‌های جوان با لاپاروسكوپ موثر است. از سوی دیگر در موارد بارداری‌های خارج رحمی و برخی از موارد نازایی منشا گرفته از انسداد لوله رحمی یا پیچش یا تورم لوله‌ها یا كیست‌های كوچك و ریز می‌توان از روش لاپاروسكوپی بسیار بهره گرفت.
