اگر در مجلس عروسی، گناهانی مانند پخش موسیقی و ترانه‌های حرام یا بد حجابی در مقابل نامحرم باشد، اگر کسی توان امر به معروف و نهی از منکر داشته باشد و شرایط آن فراهم باشد، باید آنان را از کارهای حرام نهی کند و گرنه نهی منکر از او ساقط است و در صورتی که به آن عروسی، مجلس گناه و معصیت بگویند باید آنجا را ترک کند.
اما اگر این مجلس به گونه‌ای نباشد که عنوان مجلس گناه بر آن صدق کند و حضور در این مجلس عرفاً تأیید عملیِ گناه (مانند بدحجابی) محسوب نشود، شرکت در آن به اندازه لزوم و به جهت اعلام حضور و احترام میزبان، اشکال ندارد.
امر به معروف و نهی از منکر از احکام عملی مسلمانان و به نظر شیعیان از فروع دین اسلام است. امر به معروف یعنی دستور دادن یا توصیه کردن از سوی فرد مسلمان به دیگران به انجام آن‌چه از نظر عقل یا شرع اسلام خوب در نظر گرفته می‌شود و نهی از منکر یعنی دستور دادن یا توصیه کردن از سوی فرد مسلمان به دیگران به انجام ندادن آن‌چه به از نظر عقل یا شرع اسلام بد در نظر گرفته می‌شود. این توصیه گفتاری است و شامل جرح نمی‌شود.
در احکام دین، به تمام واجبات و مستحبات معروف و به تمام محرمات و مکروهات منکر گفته می‌شود بنابراین واداشتن افراد جامعه به انجام کارهای واجب و مستحب امر به معروف و بازداشتن آنها از کارهای حرام و مکروه نهی از منکر است.
امر به معروف و نهی از منکر، واجب کفایی است که اگر افرادی - به قدر کفایت - به انجام آن اقدام کنند، از دیگران ساقط می شود. و اگر همهء افراد آن را ترک کرده باشند، چنانچه شرایط آن موجود باشد، همهء آنها ترک واجب کرده اند.
سوال: شرکت در مراسم عروسی‌ای که مختلط نیست، ولی تعدادی از مهمانان مقید به رعایت حجاب در مقابل داماد نیستند، چه حکمی دارد؟
ابتدا مناسب است به نظراتی از مراجع تقلید درباره سوال مذکور، اشاره شود:
1. مجلس عروسی اسلامی آن است که جشن و شادی و شادمانی، بدون ارتکاب گناه و کارهای حرام و خلاف شئونات انسان انجام شود.
2. در مقابل داماد و سایر نامحرمان باید رعایت حجاب شود و فرقی بین مجلس عروسی و سایر موارد نیست.
3. شرکت در عروسى، یا مجالس دیگر، که در آن رعایت شئونات واجب اسلامى نمی‌شود (از قبیل اختلاط زن و مرد، رقص و پایکوبى، استفاده از نوارهاى موسیقىِ حرام [به صورت علنی] و مانند آن) حرام است.
4. اگر مجلس عروسی به گونه‌اى نباشد که عنوان مجلس لهو و حرام و معصیت بر آن صدق کند و حضور در آن مفسده‌اى نداشته باشد، حضور و نشستن در آن در صورتى که عرفاً تأیید عملى که جایز نیست، محسوب نشود، اشکال ندارد.
با توجه به مطالب بالا؛ اگر در مجلس عروسی، گناهانی مانند: پخش موسیقی و ترانه‌های حرام یا بد حجابی در مقابل نامحرم باشد، اگر کسی توان امر به معروف و نهی از منکر داشته باشد و شرایط آن فراهم باشد، باید آنان را از کارهای حرام نهی کند و گرنه نهی منکر از او ساقط است و در صورتی که به آن عروسی، مجلس گناه و معصیت بگویند باید آنجا را ترک کند. اما اگر این مجلس به گونه‌ای نباشد که عنوان مجلس گناه بر آن صدق کند و حضور در این مجلس عرفاً تأیید عملیِ گناه (مانند بدحجابی) محسوب نشود، شرکت در آن به اندازه لزوم و به جهت اعلام حضور و احترام میزبان، اشکال ندارد.
دو مسئله از آیة الله سیستانی دام ظله:
مسأله 1868 ـ در وجوب امر به معروف و نهی از منکر باید شرایط زیر وجود داشته باشد:
1- شناخت معروف و منکر ولو به طور اجمال. بنابراین بر کسی که معروف و منکر را نمی‌شناسد، و آنها را از هم دیگر تشخیص نمی‌دهد، امر به معروف و نهی از منکر واجب نیست، بلی گاهی برای امر به معروف و نهی از منکر کردن یاد گرفتن و شناختن معروف و منکر، واجب می‌شود.
2ـ احتمال تأثیر در شخص خلافکار. بنابراین اگر کسی می داند که سخن و گفته او اثر ندارد، مشهور بین فقهاء آن است که در این صورت وظیفه ندارد، و امر به معروف و نهی از منکر بر او واجب نیست، ولی احتیاط واجب آن است که کراهت و ناراحتی خود را از کارهای ناشایسته خلافکار به هر طوری که ممکن است اظهار نماید، هرچند بداند که در او اثر نخواهد داشت.
3ـ قصد ادامه کارهای ناشایسته و خلاف از شخص خلافکار. بنابراین شخص خلافکار چنان چه نخواهد کارهای خلاف خود را تکرار کند و دوباره مرتکب شود، امر به معروف و نهی از منکر واجب نیست.
4ـ معذور نبودن شخص خلافکار در کارهای زشت و خلاف خود، با اعتقاد اینکه کار زشتی که انجام داده حرام نبوده، بلکه مباح بوده، و یا کار خوبی که ترک کرده واجب نبوده است.
بلی اگر منکر از کارهایی باشد که شارع مقدّس هرگز به وقوع آن راضی نیست ـ مثل قتل نفس محرّم ـ جلوگیری از آن واجب است، هرچند انجام دهنده معذور باشد، و حتّی مکلّف هم نباشد.
5ـ ضرر جانی یا آبرویی و یا مالی ـ به مقدار قابل توجّه ـ شخص امر کننده به معروف و نهی‌کننده از منکر را تهدید نکند، و مشقّت و دشواری غیر قابل تحمل وجود نداشته باشد، مگر اینکه کار معروف ـ خوب ـ و منکر ـ بد ـ به‌قدری نزد شارع مقدّس مهم باشد که باید در راه آن ضررها و دشواری‌ها را تحمّل نمود.
اگر به خود امر به معروف و نهی از منکر کننده ضرر متوجّه نشود، ولی بر کسان دیگر از مسلمین ضرر جانی، یا آبرویی، و یا مالی معتنابه متوجّه گردد، امر به معروف و نهی از منکر واجب نمی شود، که در این صورت اهمّیت ضرر و آن کار مقایسه می‌گردد که گاهی در صورت ضرر هم امر به معروف، و نهی از منکر ساقط نمی شود.
مسأله 1869 ـ امر به معروف و نهی از منکر دارای مراتبی است:
1ـ اظهار انزجار درونی و قلبی، مانند روگرداندن، و سخن نگفتن با شخص گناهکار.
2ـ با زبان، و به صورت وعظ و ارشاد.
3ـ إجراءات عملی، از قبیل کتک زدن و حبس نمودن.
و لازم است ابتداءً از مرتبه اوّل یا دوّم شروع نماید، و اوّل آن را انتخاب بکند که اذیت آن کمتر و تأثیر آن بیشتر است، و اگر نتیجه نگرفت به مراتب بعدی و سخت و دشوار دست بزند، و درجه‌های بعدی را انتخاب کند.
و اگر اظهار انزجار قلبی و زبان ـ مرتبه اوّل و دوّم ـ موثر واقع نشد نوبت می رسد به مرتبه عملی، و احتیاط واجب آن است که در انتخاب مرتبه سوّم ـ اجرائات عملی ـ از حاکم شرع اجازه بگیرد. و لازم است عمل را از آنجا شروع بکند که ناراحتی و اذیت آن کمتر است، و اگر نتیجه نگرفت با اعمال سخت تر و شدیدتر اقدام نماید، ولی نباید به حدی برسد که سبب شکستن عضوی و یا مجروح شدن بدن باشد.
