ترس ناشی از تزریق نخاعی نیز منجر می‌شود بسیاری از بارداران با وجود تاکید متخصصان بی‌هوشی بر مزیت‌های بی‌حسی نخاعی بر بی‌هوشی عمومی از انجام آن طفره بروند.

زمان سزارین با انتقال مادر باردار به اتاق عمل و آماده سازی وی برای زایمان فرامی‌رسد. یک متخصص بی‌هوشی خوش‌خلق و باحوصله که کاملاً متوجه استرس و وضع روحی خاص مادر در چنین لحظاتی است، کنارش قرار می‌گیرد و از وی می‌پرسد چه شیوه‌ای را برای داشتن زایمانی بی‌درد انتخاب می‌کند ، بی هوشی عمومی یا بی‌حسی از ناحیه نخاع ؟

در اینجاست که ذهن مادر باردار درگیر دانسته‌هایی می‌شود که از این و آن شنیده است مبنی بر این که اپیدورال یا بی حسی نخاعی با عوارضی چون کمردردهای طولانی مدت پس از زایمان همراه است. به علاوه ترس ناشی از تزریق نخاعی نیز منجر می‌شود بسیاری از بارداران با وجود تاکید متخصصان بی‌هوشی بر مزیت‌های اپیدورال بر بی‌هوشی عمومی از انجام آن طفره بروند.

اما اپیدورال نسبت به بی‌هوشی عمومی چه مزایا و معایبی دارد ؟

روش اپیدورال اکنون ایمن ترین و کم عارضه ترین روش بی هوشی در سزارین محسوب می‌شود، مهم‌ترین مزایای اپیدورال نسبت به بی‌هوشی عمومی، نیاز نداشتن به لوله‌گذاری تراشه است که برای بازماندن راه‌های هوایی از طریق بینی و دهان صورت می‌گیرد و شل کننده‌های عضلانی که قبل از بی‌هوشی عمومی حتماً باید تزریق شود.

از عوارض و خطرات احتمالی این اقدامات در حین بی‌هوشی عمومی، احتمال بازگشت محتویات معده به داخل ریه به دلیل افزایش فشار رحم باردار روی معده و اختلال در اکسیژن‌رسانی به مادر حین لوله‌گذاری تراشه و اثر آن بر جنین است.

تزریق داروی بی‌حسی در فضای نخاعی

اما اگر می‌خواهید بدانید طی فرآیند بی حسی نخاعی یا اپیدورال چه اتفاقی می‌افتد، خوب است بدانید با تزریق داروی بی‌حسی موضعی به داخل فضای اپیدورال (فضای بین مهره‌ای کمری) می‌توان درد ناشی از زایمان از جمله سزارین را تسکین‌بخشید.

هنگام ایجاد بی‌حسی نخاعی پیش از زایمان، ورود ماده بی‌حس کننده از طریق یکی از فضاهای بین مهره‌ای کمری صورت می‌گیرد و معمولاً از کاتتر (لوله ظریف) ثابتی برای این منظور استفاده می‌شود تا امکان تزریقات مکرر حتی برای کاهش درد مادر پس از زایمان نیز با استفاده از آن امکان‌پذیر شود.

بی‌حسی اپیدورال برای اعمال جراحی مربوط به شکم و اندام تحتانی به کار می رود. این نوع بی‌حسی در بسیاری موارد، به عنوان مکمل بی‌هوشی عمومی به خصوص برای اعمال جراحی قفسه سینه و قسمت فوقانی شکم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

چرا اپیدورال ؟

البته اپیدورال هم روشی بدون عیب نیست و از معایب آن می‌توان به احساس ناخوشایند بی‌حرکتی در ناحیه دست و پا طی بی‌حسی اشاره کرد. چنین عارضه‌ای می‌تواند در برخی افراد به اختلال در کنترل فشارخون و احساس فشار در ناحیه قفسه سینه و تنگی نفس منجر شود. با این حال در زایمان به روش سزارین، بی‌هوشی موضعی توصیه می‌شود که علت آن به خطرات بی‌هوشی عمومی بازمی‌گردد. البته میان روش‌های بی‌حسی موضعی نیز اپیدورال به دلیل عوارض کمتر از جمله عاری بودن از عارضه سردرد و افت فشارخون اولویت دارد. همچنین امکان کارگذاری کاتتر برای ادامه بی‌دردی بعد از سزارین نیز از مزایای آن است.

منع استفاده از اپیدورال

البته برخی افراد نباید از اپیدورال استفاده کنند. موارد منع به‌کارگیری این روش شامل وجود عفونت در محل انجام اپیدورال، رضایت نداشتن باردار، بالا بودن فشار مغز و احتمال خطر خونریزی، استفاده مادر از داروهای ضد انعقادی و فشارخون پایین مادر می‌شود. در مقابل، کسانی که بیماری‌های سیستمیک مثل بیماری‌های قلبی و ریوی، سردردهای میگرنی و فشارخون متغیر دارند یا معده‌شان پر است، باید حتماً از روش اپیدورال استفاده کنند.

عوارض

بسیاری از بارداران به دلیل آن که از احتمال بروز کمردردهای طولانی مدت پس از زایمان به واسطه به‌کارگیری اپیدورال شنیده‌اند، از پذیرش آن سر باز می‌زنند. برخی نیز بر این باورند که ناکافی بودن مهارت متخصص که این روش را انجام می‌دهد در بروز عوارض ناشی از آن بسیار موثر است.

تعداد کمی از زنان پس از اپیدورال دچار عارضه پر دردی می‌شوند، یعنی اظهار می‌کنند بی‌حسی اپیدورال در آنان ناکافی است و در نهایت به بی‌هوشی عمومی نیاز پیدا می‌کنند. البته دیده‌شده این عارضه با افزایش شاخص توده بدنی در ارتباط است، یعنی در زنان چاق بیشتر بروز پیدا می‌کند. همچنین احتمال افت فشارخون، شایع‌ترین عارضه جانبی اپیدورال محسوب می‌شود که در یک سوم بارداران به شدت بروز می‌یابد. بروز خون‌مردگی زیر پوست و حملات تشنجی نیز از عوارضی است که کمتر شایع است.

دکتر ندا مقتدری اصفهانی [متخصص زنان و زایمان]