بین ساختار خانوادگی و موفقیت کودک در خواندن و زبان، روابط دو جانبه ای وجود دارد که یکی از مهم ترین آنها در حیطه ی تعامل با بزرگسالان است.
بچه هایی که به خانواده های گسترده تعلق دارند و به طور مرتب به دیدن اعضای بزرگ تر فامیل می روند و با بزرگسالان به گردش و مسافرت می روند و به انجام فعالیت های مختلف می پردازند، نسبت به بچه هایی که دسترسی کمتری به افراد بزرگسال دارند، در خواندن پیشرفته ترند.
این خبر برای والدین ناامید و خسته خبر خوبی است: توانایی های زبانی فرزندانتان و توانایی آنها در خواندن تنها به شما بستگی ندارد. اگر می خواهید بچه هایی بار بیاورید که هم عاشق خواندن و هم مطالعه کننده های موفقی باشند. ایجاد ارتباط بین آنها و بزرگسالان دیگر می تواند کمی بار را از دوش شما بردارد.
اگر والدینتان مهمان شما هستند. از آنها بخواهید در این قصه خوانی شبانه شرکت کنند. اغلب پدربزرگ ها و مادربزرگ ها دوست دارند که بدین ترتیب مرکز توجه قرار بگیرند. گهگاهی از والدین یا از همسایه های مسن ترتان بخواهید هنگامی که از خانه بیرون می روید از فرزندانتان مراقبت کنند. مطالب خواندنی نیز در اختیارشان قرار دهید تا با بچه ها بخوانند.
اگر بچه ها عادت کرده باشند که فقط والدین خودشان برایشان کتاب بخوانند، ابتدا باید آنها را آماده کرد تا بتوانند از سبک کتاب خوانی بزرگسالان دیگر لذت ببرند. برای او تفاوت در سبک رفتاری افراد را توضیح دهید. اگر کسی می خواهد برای اولین بار برای فرزندانتان قصه بخواند، بهتر است کتاب جدیدی را در اختیار او قرار دهید، تا این که کتابی را بخواند که مورد علاقه بچه هاست و داستان آن را از بر می دانند.
قانونی وجود ندارد که بگوید فقط بزرگسالان باید برای بچه ها کتاب بخوانند، بچه های بزرگ تر می توانند از این فرصت استفاده کنند.
وقتی کوچک تر ها می بینند که خواندن چقدر مهم است و می بینند که بزرگ ترها با موفقیت می خوانند، خود نیز برای خواندن انگیزه پیدا می کنند. اگر فرزند بزرگ تر خود را تشویق کنید کتاب های مورد علاقه خود را با صدای بلند بخواند بسیار موثر است.
خواندن با صدای بلند، باعث فصاحت می شود و دایره لغات بچه ها را بهبود می بخشد و به آنها می آموزد که چگونه با حالت و لحن مناسب بخوانند. جلب رضایت شنوندگان کم سن و سال کار ساده ای نیست و کسی که می خواهد قصه را با موفقیت بخواند باید با احساس، با صدای واضح و با لحن مناسب بخواند.
اگر به طور موقت این نقش خود را به فرزند بزرگ ترتان محول کنید تجربه خوبی به دست می آورد و ممکن است انگیزه پیدا کند که این نقش را به خوبی اجرا کند. هنگامی که روابط نسبتاً صلح آمیز است، بچه های کوچک تر از صرف وقت با خواهران و برادران بزرگ تر خود سود می برند.
وقتی کوچک ترها می بینند که خواندن چقدر مهم است و می بینند که بزرگ ترها با موفقیت می خوانند، خود نیز برای خواندن انگیزه پیدا می کنند. اگر فرزند بزرگ تر خود را تشویق کنید کتاب های مورد علاقه خود را با صدای بلند بخواند بسیار موثر است.
مهارت های کتاب خوانی برای کودکان
پیش از هر چیز باید در نظر داشته باشید که خانه‌ای که کتابخانه‌ای هرچند کوچک دارد و قسمتی هر چند کوچک از آن را به کودک اختصاص داده است، میل خواندن درکودک را افزایش خواهد داد و همچنین کتابخانه مکتب عامل بسیار مؤثری در پیدایش و تقویت عادت مطالعه در دانش‌آموز به‌شمار می‌رود.
قبل از خواندن کتاب، عنوان کتاب و اینکه درباره چه موضوعی است را به او بگویید.
کتاب خوانی
هنگام خواندن داستان، کتاب را طوری بگیرید که تصاویر را ببیند. بعد از خواندن کتاب از او بخواهید درباره تصاویر آن توضیح دهد.در سنین ابتدای دبستان، کتاب‌هایی با حروف درشت انتخاب کنید و موقع تلفظ هر کلمه، انگشت‌تان را روی آن کلمه قرار بدهید تا فرزندتان با شکل نوشتاری کلمات هم آشنا شود.
بعد از چند دقیقه خواندن، خلاصه داستان را برایش تعریف کنید و سوالاتی درباره متنی که خوانده‌اید، از او بپرسید.
پس از من، تو برایم بخوان:
پس از آنکه کتاب را برای فرزندتان خواندید و درباره آن با وی صحبت کردید از او بخواهید تا این بار او برای شما بخواند. این کار علاوه بر کمک به پویایی ذهنش به او اعتماد به نفس می دهد. با این کار او را تشویق می کنید تا بتواند در جمعی نیز به راحتی و با کلمات مختلف صحبت کند.
کتاب‌های شعر و داستان‌های ریتم‌دار با متن تکراری انتخاب کنید و از فرزندتان بخواهید قسمت‌های ریتم‌دار را تکرار کند.
بعد از خواندن کتاب و تمام شدن داستان، درباره شخصیت‌های آن با او صحبت کنید و بخواهید داستان را با داستان‌ها و موضوعات دیگر مقایسه و نقاط اشتراک و تفاوت را بیان کند.
برای کودکان برخی از کتاب ها جذاب نیست. شاید آنها از نوع چاپ کلمات، عکس های کتاب یا طراحی جلد کتاب خوششان نیامده و کتاب برای آنها کسل کننده باشد. باید به سلیقه کودک احترام گذاشت، حتی اگر آن کتاب یکی از شاهکارهای ادبی باشد.
از دید کودکتان نگاه کنید:
این عجیب نیست که کتابی برای کودکی جالب نباشد و او تمایلی به شنیدن داستان نداشته باشد. در اینگونه موارد او را توبیخ نکنید و به وی اصرار نکنید که شنونده آن کتاب باشد.
والدین باید به کتاب از دید کودک نگاه کنند. برای کودکان برخی از کتاب ها جذاب نیست. شاید آنها از نوع چاپ کلمات، عکس های کتاب یا طراحی جلد کتاب خوششان نیامده و کتاب برای آنها کسل کننده باشد. باید به سلیقه کودک احترام گذاشت، حتی اگر آن کتاب یکی از شاهکارهای ادبی باشد.
هنگام خواندن کتاب وقتی به کلمات جدید می‌رسید، معنی آن را برای بچه‌ها بگویید و چند سوال هم درباره آن برایشان مطرح کنید. همچنین به عکس‌العمل فرزندتان توجه کنید. هر وقت احساس کردید خسته شده است، کتاب خواندن را متوقف کنید.
