بلوغ زودرس، شبیه تندبادی که سیبی سبز را نابهنگام از شاخه جدا می‌کند، می‌تواند نوجوان را بسرعت از دنیای معصوم کودکی جدا کرده و در دوران بزرگسالی رها کند.
در ایران سن بلوغ در پسران ۱۴تا ۱۵ سالگی و در دختران ۱۲تا ۱۳ سالگی تخمین زده می‌شود. در سال‌های اخیر اما طوفان بلوغ سه تا پنج سال زود‌تر از آنچه باید، دنیای نوجوانان این مرز و بوم را در می‌نوردد، به طوری که شاهد هستیم پسر‌ها در سنین ۱۰تا ۱۲ سالگی و دختر‌ها ۹تا ۱۰ سالگی در آستانه مهم‌ترین برهه زندگی خویش می‌ایستند و رفتارهای نامناسبی از خویش بروز می‌دهند که چون وصله‌ای ناجور بر پیراهن خلقت آن‌ها خودنمایی می‌کند.
میوه تلخ بلوغ پیش از موعد
بر اساس آخرین سرشماری کشور، کودکان و نوجوانان زیر ۱۵ سال حدود ۲۳ درصد هستند، یعنی معادل 5/17 میلیون نفر از جمعیت کشور در معرض این آسیب روحی و جسمی قرار دارند.
بهزاد چوپانکاره، کار‌شناس ارشد علوم اجتماعی با اشاره به اینکه سه نوع بلوغ جسمانی، فکری و بلوغ اجتماعی در مسیر تکامل هر انسان قرار دارد، بلوغ پیش از موعد جسمانی را یک ناهنجاری رشدی توصیف می‌کند و معتقد است که نهال نوجوانی اگر زود‌تر از آنچه باید به بار بنشیند، میوه‌اش طعم تلخ انواع آسیبهای اجتماعی را به خود خواهد گرفت.
به گفته وی، اعتیاد و گرایش نوجوان به سمت روابط غیر اخلاقی با جنس مخالف از مهم‌ترین ثمرات بلوغ زودرس است که شاخه‌های نورس درخت نوجوانی را زیر بار سنگین خود خم خواهد کرد.
آتشی که والدین به دامن فرزندانشان می‌اندازند
این کار‌شناس علوم اجتماعی می‌افزاید: وقتی والدین بدون توجه به حضور فرزند خردسال در کنار خویش، رفتارهای نامناسب عاشقانه را انجام می‌دهند، یا به تماشای برنامه‌های ماهواره‌ای می‌پردازند که برای کودک مناسب نیست، با دست‌های خویش بر هیزم این آتشی که امروز دامن نوجوانان ما را گرفته، می‌افزایند.
وی می‌گوید: وقتی والدین کودک شش هفت ساله را پای کارتون‌های ماهواره سرگرم می‌کنند، به خیال خود او را در فضایی امن و خیال انگیز با تلویزیون تنها گذاشته‌اند، در حالی که بره‌ای را با دست‌های خویش به چنگال گرگ صفتان سپرده‌اند.
کودکانی که در ماهواره غرق می‌شوند
به عقیده وی، ماهواره جعبه جادویی است که کودکان را در دریایی از کارتون‌های مخرب خویش، غرق می‌کند و با نشان دادن روابط میان دو جنس مخالف در قالب شخصیت‌های کارتونی، آن‌ها را زود‌تر از آنچه باید به سمت بلوغ جسمانی هدایت می‌کند و آن قدر این کار را با مهارت انجام می‌دهد که به زودی، این رفتار‌ها ملکه ذهن کودک خواهد شد.
وی از خانه‌های کوچک و حریم‌های شکسته شده پدر و مادرهای امروزی صحبت می‌کند و می‌گوید: یک زمانی اتاق خواب والدین حریم محسوب می‌شد و بچه‌ها بی‌اجازه حق ورود برای خود قایل نبودند، مادر‌ها جلوی فرزندانشان آرایش نمی‌کردند، لباس چسبان و تنگ نمی‌پوشیدند، حالا می‌بینیم شکسته شدن قبح برخی از این رفتارهای ناشایست و انجام مکرر آن در جلوی دیدگان بچه‌ها باعث شده دختر پنج ساله برای خودش لوازم آرایش داشته باشد و به خودش برسد یا اینکه بخواهد با لباس‌های نیمه عریان، زیبایی‌های اندام خویش را برای دیگران به نمایش بگذارد. وی بلوغ زودرس را عاملی در بروز یکسری مشکلات اخلاقی دانسته و می‌گوید: این گروه از نوجوانان وقتی در گروه همسالان قرار می‌گیرند، از نظر تمایلات نفسانی و خواسته‌های غریزی تمایلات بزرگ‌تر‌ها را نشان می‌دهند و چون از نظر عقلانی به درجه ای از رشد نرسیده‌اند که قادر به حفظ و کنترل خود شوند.
عبور از گذرگاه بلوغ در کنار والدین
چوپانکاره می‌گوید: مشکلات و آسیبهای ناشی از بلوغ زودرس در کودکان از زمانی آغاز می شود که وی از طرف خانواده مورد بی توجهی قرار می‌‌گیرد و برای پیدا کردن پاسخ پرسش‌های خود به سمت گروه همسالان گرایش پیدا می‌کند و از کسانی که بدون تردید تجربه و علم کافی در زمینه بلوغ و رفتارهای اجتماعی ندارند، پیروی می‌کند.
وی می‌گوید: والدین باید مسایل مربوط به بلوغ را به صورت دوستانه با کودک خود مطرح کنند، زیرا اگر کودک از شرایط بلوغ و بحران‌های آن آگاه شود، درگیر مسایل و تنش‌های این دوران نمی‌شود و دست در دست بزرگ‌ترهای خود به آرامی و با کمترین آسیب از این گذرگاه سخت و دشوار به سلامت عبور خواهد کرد.
این کار‌شناس علوم اجتماعی با تأکید بر اینکه باید زمینه‌های تفریح سالم و فعالیت‌های منطقی برای تخلیه انرژی جوانان را ایجاد کنیم تا از انحراف آن‌ها از جاده سلامت پیشگیری شود، می‌افزاید: والدین ضمن برنامه ریزی‌های تربیتی و قرار دادن ورزش و فعالیت‌های جسمی در برنامه‌های روزانه فرزندان، باید مراقب رفتارهای آن‌ها در ارتباط با تماشای فیلم‌ها و یا ورود به سایت‌ها باشند و اجازه ندهند آن‌ها فعالیت‌هایی را که موجب بالا رفتن هیجان‌های روحی و جنسی می‌شود، داشته باشند.
شور نوجوانی در اسارت بلوغ زودرس
هاشم مهدیزاده، رئیس کانون کلینیک‌های مددکاری اجتماعی ایران نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: وقتی از دوران بلوغ صحبت می‌کنیم با یک مسأله فیزیولوژیکی و روان‌شناختی روبه‌روییم که باید در زمان خودش اتفاق بیفتد، در غیر این صورت موجب می‌شود کودک دچار خشونت، لجاجت، عصیان در برابر دیگران، تن دادن به انزوا و گوشه گیری و ارتباطات نامناسب شود و شور نوجوانی او در اسارت این بلوغ زودرس از دست برود.
مهدیزاده می‌گوید: وقتی پدری به پسر خود پول می‌دهد تا برای او سیگار بخرد، یا مادری لوح‌های کارتون را که با علامت ممنوعیت برای زیر ۱۸ ساله‌ها مشخص شده، برای کودک ۱۲ ساله خود خریداری می‌کند، آن وقت خانواده با دست‌های خودش دارد تیشه به ریشه فرزندش می‌زند.
نقش مهم کنترل و نظارت
این آسیب‌شناس اجتماعی برای پیشگیری از بلوغ زودرس در نوجوانان پیشنهادهایی هم دارد. او می‌گوید که پدر‌ها و مادر‌ها حتماً باید بر رفتار و عملکرد بچه‌ها کنترل و نظارت داشته باشند تا متوجه بلوغ زودرس و یا حتی دیررس نوجوانان خود شده و بتوانند اقدام‌های لازم را برای پیشگیری از آسیبهای احتمالی انجام دهند. وی به والدین هشدار می‌دهد که مراقب باشند کودکان آن‌ها با همسن و سال‌های خویش بازی کنند و با بزرگ‌تر از خودشان طرح دوستی نریخته و ارتباط و معاشرت نداشته باشند.
وی به پدر‌ها و مادر‌ها توصیه می‌کند از بردن کودکان به جمع‌های دوستانه و میهمانی‌هایی که در آن‌ها بزرگسالان صحبت‌ها و شوخی‌های نامناسب با یکدیگر می‌کنند، خودداری کنند. مهدیزاده یادآور می‌شود: والدین باید رابطه صادقانه و دوستانه با فرزندشان برقرار کنند و آن‌ها را با خط قرمز‌ها آشنا کنند، در صورت مشاهده برخی نشانه‌های بلوغ زودرس مانند بلندقدی، مراجعه به پزشک را نیز ضروری بدانند تا فرزند آن‌ها تحت نظر متخصصان این دوره را به سلامت طی کند.
