بازنشستگی یكی از دوران معمول زندگی است، پس نیاز به آماده شدن و مهارت یابی برای آن هم مثل همه دوران ها جدی می شود. در اغلب موارد در این دوران خانه نشینی های مداوم زندگی را به سکون تبدیل کرده، حال آنکه تحرک و شادی تکراری شدن زندگی را کمرنگ می کند.
خیلی از افراد از این دوران رنج می برند و حتی می ترسند بازنشسته شوند اما آیا واقعا دوران بازنشستگی ترسناك و منفور است؟ اگر این طور است پس چرا بعضی از افراد، تازه در این دوران دست به كارهای جدیدی می زنند و شكوفا می شوند؟ جواب این سوال ها این است كه شما باید یاد بگیرید دوران بازنشستگی را چطور مفید،دوست داشتنی، لذتبخش و آرامش بخش زندگی كنید.
شما بازنشستگی را چگونه می بینید؟
بازنشستگی از آن دوره های زندگی است كه مردم نگاه های مختلفی به آن دارند. از «با زن ها در خانه نشستن!» گرفته تا «همچون پرنده باز كه حالا نشسته»؛ باز را كه می شناسید ؟ همان پرنده معروف ایرانی ها كه دائم می گویند: كبوتر با كبوتر، باز با باز. این یعنی بعضی ها با یك جمله معروف از همان اول خود را خانه نشین می كنند یا به خودشان اسم پرنده ای را می دهند كه كمی باید بنشیند تا احتمالا دوباره پرواز كند. پس در نخستین قدم با خودتان فكر كنید بازنشستگی برای شما چه تعریفی دارد؟
یک تعبیر اشتباه از سالمندی
بازنشستگی در تمام كشورها وجود دارد. بدترین نوع تعبیرهای رایج از بازنشستگی كه خطر روحی و جسمی برای صاحبش دارد، فكرهایی است كه می گویند: دیگر دوران كار و سودمندی ام تمام شد. این گروه چون زندگی را فقط كاركردن می دانند، بازنشستگی را هم كابوس می دانند. برخی دیگر خودشان را با كارشان تعریف می كنند و بازنشستگی را بی هویت بودن یا عاطل و باطل بودن معنا می كنند. آسیب هایی چون پرخاشگری، افسردگی ، ناامیدی، كاهش روابط اجتماعی و خانوادگی، كاهش توان جسمی به دنبال كم شدن فعالیت جسمی و ذهنی برخی از تبعات این تعریف های اشتباه از بازنشستگی است.
آمارها نشان می دهد كه افراد هرچه بدون آمادگی به دوران بازنشستگی برسند آن را سخت تر ارزیابی می كنند و در نتیجه دچار سختی ها و فشار روانی بیشتری هم می شوند.
با ما همراه شوید تا راهکارهای موثر را بررسی کنیم:
آرزوهای به زمین مانده
قبل از اینكه بازنشستگی شروع شود، می توانید لیستی از آرزوهای به زمین مانده خودتان را تهیه كنید. كارهایی كه مدت هاست به خاطر كار مداوم تان از آنها بازمانده اید. ممكن است سفر با خانواده، استراحت بیشتر، راه اندازی یك باغچه، كتابخوانی و راه انداختن یك كسب و كار جدید یا حتی درس خواندن در رشته مورد علاقه تان فكر خوبی برای روزهای بعد از بازنشستگی باشد.یادگیری انواع رشته های هنری، مهارت های فنی و حرفه ای و یا حضور در فعالیت های خیریه و داوطلبانه می تواند بخشی از شروع فعالیت های جدید شما باشد.
نقش خانواده
بعد از سال ها وقتی پدر و مادر در یك خانواده بازنشسته می شوند شرایط خانواده تغییر می كند. گذران بیشتر وقت همسران و فرزندان همانقدر كه وابستگی آنها را به هم بیشتر می كند، احتمال ایجاد چالش را هم در خانواده افزایش می دهد. بیشتر شدن بخشی از چالش های خانوادگی در دوران بازنشستگی به خاطر بیشتر شدن زمان با هم بودن افراد است اما بخش دیگر آن می تواند از بی برنامگی همسران برای گذران اوقات خود و در نتیجه خستگی روحی، عصبانیت، دقت بیشتر به امور زندگی و... باشد.
شیرین شدن دوران بازنشستگی برای خانواده نیاز به برنامه ریزی و آگاهی همه اعضای خانواده دارد. هرچه فعالیت، استفاده از ورزش، مشورت خواهی و گفت وگوهای خانوادگی، سرگرمی ها و حتی بازی های دسته جمعی و ایجاد دغدغه های مفید و سازنده برای فرد بازنشسته بیشتر باشد، وضعیت روحی و به تبع آن تعاملات او بهتر خواهد بود. خانواده ای كه تا دیروز به خاطر مشغله های كاری والدین از كم بودن تعاملات و با هم بودن مثل سفر، خرید، گفت وگو، كارهای مشترك و....گله مند هستند این بار فرصت خوبی پیدا می كنند تا از با هم بودن لذت ببرند.
فعالیت های بدنی را قطع نکنید.
فعالیت های جسمانی موجب تقویت فعالیت روانی می شود و لذا در سراسر زندگی از اهمیت زیادی برخوردار است و اگر در دوره جوانی فعالیت بدنی را آغاز کنید و به آن پایبند باشید، در دوران پیری فواید بیشتری را از آن به دست خواهید آورد. لذا از فواید ورزش کردن می توان به تناسب اندام، انعطاف پذیری بیشتر، بهبود وضعیت تعادل، سر حال بودن و .... اشاره کرد. سعی کنید با حفظ سلامتی در یک سطح متعادل و معقول، از زندگی سالمندی خود، حداکثر استفاده و لذت را ببرید.
یادگیری همیشه تازه است
یادگیری دل را تازه و روحیه را شاداب نگه می دارد. بازنشسته های بسیاری ترجیح می دهند در زمانی كه به دست آورده اند، در دوره های دانشگاهی، فنی و حرفه ای، حوزه علمیه و... شركت كنند. رفتن در این راه، امید به زندگی را به میزان قابل توجهی بالا می برد. شما هم حتما این روش را امتحان كنید. لذت آموختن و كشف كردن در این دوران بسیار شیرین تر و جذاب تر از دورانی است كه شما در دوران دانشجویی گذرانده اید.
کاهش دلهره و نگرانی که مادر تمام بیماری هاست.
برای حل این نگرانی ابتدا بایستی منابع ایجاد کننده آن را پیدا کرد. برای مثال صحبت کردن راجع به نگرانی یا درمانگر یا حتی بیان مسائل دلهره آور با یک دوست یا همنشین می تواند به کاهش دلهره و نگرانی منجر شود. حتی با کارهایی همچون قدم زدن، بازی های ورزشی و سرگرمی های مناسب، فعالیت های جسمانی ورزشی می تواند به کسب آرامش کمک کند.
ارتباط معنوی
اگر مسائل معنوی و روحانی به شما احساس خوبی می دهد سعی کنید ارتباط خود را با این موضوع حفظ کنید. هرگونه عقاید معنوی یا مذهبی که دارید سعی کنید تقویت کنید. اینها ممکن است که به تخفیف تنهایی، افسردگی، اضطراب در سالمندی کمک کند و یا حتی عامل دفاعی در برابر مشکلات و بیماری روانی از جمله آلزایمر باشند. کسانی که اعتقادات مذهبی و معنوی قوی دارندمعمولاً به تبع آن احساس حمایت و راحتی بیشتری می کنند.
به رفت و آمد ها ادامه دهید.
داشتن روابط محکم با خانواده و دوستان همیشه حایز اهمیت بوده و است با افزایش سن این روابط اهمیت دوچندانی پیدا می کند. مطالعات نشان می دهد که اگر روابط اجتماعی شما ضعیف باشد خطر مرگ در شما تا چهار برابر فردی خواهد بود که اطرافش پر از کسانی است که به او مهر می ورزند و او هم به آنها مهر می ورزد. در واقع داشتن دوستان و خانواده های قابل اتکا یکی مهمترین شاخص های طول عمر و سلامت روان است. به انجام فعالیت های داوطلبانه در یک مدرسه، کتابخانه یا موسسات خیریه بپردازید.
نوه ها را به پارک ببرید.
شما می توانید به آنها پیشنهاد بدهید كه چند روز در هفته از بچه های آنها نگه داری كنید. با آنها به پارك بروید؛ با این كار هم لحظات خوب و خوشی را با بچه ها بوده اید هم نوه عزیزتان را شاد كرده اید علاوه بر اینكه حتما مثل تمام دوران زندگی تان، كمك بسیار بزرگی برای فرزندان خود بوده اید.
روابط اجتماعی را حفظ کنید.
حمایتی که از روابط اجتماعی با دوستان، خانواده و همکاران ایجاد می شود به حفظ سلامت روانی کمک می کند. مطالعات نشان داده است در کسانی که با اعضای خانواده، خویشاوندان و همچنین گروه های اجتماعی ارتباط خوبی دارند، علائم آلزایمر دیرتر از کسانی که گوشه گیر و کم ارتباط هستند تظاهر می کند. بنابر این توصیه می شود که در سالمندان این ارتباط را حفظ کنند و فعالیت های داوطلبانه اجتماعی و شرکت در گروه های مختلف به این موضوع کمک کننده است.
نگاه مثبت داشته باشید.
وقتی با یک نقطه نظر مثبت و با تقویت هیجانات مثبت به موضوعات نگاه شود حل مسئله و تحمل مشکلات آسان تر می شود. برای حفظ سلامتی به خوبی های دنیا فکر کنید و با فعالیت ها و افرادی که شما را خوشحال می کنند، وقت بگذرانید.
مغزتان را ورزش دهید.
زمانی که فکر می کنید عقل و خرد کافی در خود اندوخته اید،ذهن شما بنای ناسازگاری می گذارد و به تعبیری شما را به بازی می گیرد. مثلاً یادتان نمی آید ماشین تان را کجا پارک کرده اید و .... البته کمی از فراموشی ها در سالمندی طبیعی است. فراموش نکنید شما دارای تجارب و اندوخته های فراوان ذهنی هستید، بخاطر داشته باشید که مغز شما مانند یک عضله است برای اینکه آن را قوی نگه دارید باید از آن استفاده کنید. راه سالم نگه داشتن ذهن، مطالعه دایمی است لذا در کنسرت ها، سخنرانی ها، نمایش های تئاتر و سینما شرکت کنید.
