تولید نور توسط کرمهای شب تاب نتیجه یک واکنش شیمیایی است با عنوان زیست‌تابی که در عضو ویژه‌ای که عموما در قسمت تحتانی شکم حشره واقع شده است انجام می‌گیرد.
کرم شب تاب (به انگلیسی: Firefly) بر خلاف نامش از خانواده حشرات و زیرمجموعه سوسکها و زیرشاخه غلاف پران یا قاب بالان می‌باشد. کرمهای شب تاب نور سرد تولید میکنند که فاقد طیف‌های فروسرخ و فرابنفش می‌باشد. این نور که طول موج آن از ۵۱۰ تا ۶۷۰ نانومتر متغیر است می‌تواند به رنگ‌های زرد، سبز یا قرمز کم‌رنگ دیده شود.
تاکنون در حدود ۲۰۰۰ گونه کرم شب تاب در نواحی معتدل و گرمسیری شناسایی شده است. بسیاری از کرم های شب تاب در مناطق مردابی و جنگلی، جایی که لاروهایشان به منابع غذایی دسترسی داشته باشند زندگی میکنند. در بین بیشتر گونه‌ها هر دو جنس نر و ماده توانایی پرواز دارند. اما در بین بعضی گونه‌ها، جنس ماده قادر به پرواز نمی‌باشد.
علت تولید نور توسط کرم شب تاب
دانشمندان پیشتر بر این عقیده بودند که کرم شب تاب با تولید نور شفقی فسفری شان موجب جلب توجه جنس مخالف برای جفتگیری و یا صید برای شکار می‌شوند. اما تحقیقاتی که اخیرا توسط گروهی از محققین انجام شده است نشان می‌دهد که کرمهای شب تاب از نوردهی به عنوان یک سیستم دفاعی برای مقابله با شکارچیان استفاده میکنند. حشرات دیگر با دیدن نور کرم شب تاب به آنها نزدیک نمیشوند و قورباغه نیز علاقه چندانی به شکار آن ندارد. تحقیقات نشان داده است که حتی اگر کرم شب تاب بر فراز آب پرواز کند، ماهیها و حتی کوسه از آن میترسند و فرار می کنند.
مکانیسم تولید نور توسط کرم شب تاب
کرم شب تاب قادر است در زمان بسیار كوتاهی به میزان قابل توجهی نور تولید كند. تولید نور به وسیله این‌گونه حشرات با روش خاصی انجام می‌گیرد. آنها نور را توسط یك ماده شیمیایی یا پروتیینی به‌نام “لوسی فرین” تولید می‌كنند كه این ماده جالب تقریبا شبیه به كلروفیل موجود در گیاهان است و همانگونه كه انرژی نور توسط كلروفیل به مواد شیمیایی تبدیل میشود، در این حشرات عكس این عمل با كمك ماده‌ای‌خاص انجام می‌پذیرد. از واکنش “لوسی فرین” با اکسیژن نور زرد-سبز رنگی تولید میشود. البته برخلاف نور تولیدشده در لامپها و یا شمعها، نوری كه توسط این‌گونه جانداران تولید میشود هیچ‌گونه گرمایی را به همراه ندارد.
این واکنش شیمیایی در قسمت شکم حشره و زیر پوست آن انجام میشود. قسمت داخلی شکم کرم شب تاب طوری ساخته شده است که نور ایجاد شده را به راحتی به بیرون منعکس میکند. تخم بعضی از کرم های شب تاب حتی درخشش خاص خود را دارند و قبل از اینکه از پیله بیرون بیایند نور افشانی می کنند.
