مدت زمان زیادی از فراگیرشدن شبکه‌های اجتماعی و موبایلی نظیر وایبر، واتس‌آپ، تلگرام و... نمی‌گذرد اما اخبار و اظهارنظرها این بار نشان‌دهنده‌ای این است که این شبکه‌های اجتماعی به سرعت برق و باد در حال فراگیر شدن هستند و افراد مختلف در سنین و موقعیت‌های مختلف از این شبکه‌ها استفاده می‌کنند.
هرگاه نام اینترنت و استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایلی آورده می‌شود شاید به اولین چیزی که فکر کنیم این است که این ابزارها توسط جوانان یا اقشار تحصیلکرده جامعه به کار گرفته می‌شوند.
با وجود این، آن‌طور که یک مقام مسئول در وزارت ورزش و جوانان به تازگی اعلام کرده است این زنان خانه‌دار هستند که بیشترین استفاده را از وایبر و تلگرام دارند. همین واقعیت باعث شده است که محمدرضا رستمی از راه‌اندازی شبکه اجتماعی مادران خبر دهد.
استفاده از شبکه‌های اجتماعی موبایلی با سرعت زیادی فراگیر شده است به حدی که الان در استفاده از بسیاری این شبکه‌های مجازی در دنیا جزو کشورهای اول هستیم. ایران با 5/9 میلیون کاربر در صدر استفاده‌کنندگان از وایبر است. در زمینه استفاده از تلگرام دومین کشور دنیا و در استفاده از لاین سومین کشور دنیا هستیم. 5/3 میلیون کاربر واتس‌آپ و 3 میلیون کاربر اینستاگرام در کشور وجود دارند.
27 درصد از استفاده‌ای که از اینترنت می‌شود برای حضور در شبکه‌های اجتماعی است. زنان 69درصد و مردان 47 درصد تمایل به دوستیابی در شبکه‌های اجتماعی دارند. آمار ذکرشده به‌خوبی استفاده بالا از شبکه‌های اجتماعی موبایلی را نشان می‌دهند. هر روز هم آمار جدیدی از نفوذ بالای این رسانه‌ها در میان قشر خاصی مانند پزشکان، نوجوانان، دانشجویان و تأثیری که این استفاده بر زندگی آنها گذاشته است منتشر می‌شود. اعلام‌های جدید هم از استقبال بالای زنان خانه‌دار از نرم‌افزارهای وایبر و تلگرام حکایت دارند.
بالابردن سواد رسانه‌ای مادران
معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان معتقد است که اگر سواد رسانه‌ای مادران افزایش یابد می‌توان از مزایای شبکه‌های مجازی به عنوان تجارت و آموزش استفاده کرد. او گفت: الان عمومیت گرایش به فضای مجازی در بین همه اقشار جامعه وجود دارد اما زنان خانه‌دار چون کمتر درگیری دارند میزان استفاده‌شان بالا است؛ البته هنوز آمار نگرفته‌ایم که میزان استفاده گروه‌های اجتماعی مانند دانشجویان، دانش‌آموزان یا زنان و مردان چقدر است اما آنچه شواهد نشان می‌دهد زنان خانه‌دار بیشترین استفاده را دارند. از این رو ما تصمیم گرفتیم با افزایش سواد رسانه‌ای در میان تمام گروه‌ها به ویژه زنان و مادران آسیب‌های این موضوع را کنترل کنیم چون تنها تعداد محدودی از کاربران که در این زمینه تخصص دارند نحوه استفاده را می‌دانند.
البته به نظر من این موضوع تفاوتی در میان زن و مرد وجود ندارد چون هر دو در این فضا فعالیت زیادی دارند. باید بدانیم که مصرف رسانه‌ای شامل چه رسانه‌هایی، به چه میزان و به چه شکل و کاربردی است. خبرآنلاین نوشت؛ او افزود: چون بیشتر زنان باید مورد توجه قرار گیرند چون آنها خانواده را اداره می‌کنند. از این رو در سال 94 برای مادران به‌ویژه مادران خانه‌دار که تقریبا مصرف آنها از فضای مجازی بیشتر است چون فرصت بیشتری در خانه دارند طرح سبک زندگی در عصر رسانه ویژه مادران را اجرا کنیم.
مادران چون با جوانان در ارتباطند، اگر سواد رسانه‌ای داشته باشند، در تربیت آنها نقش مهمی دارند، می‌توانند در کنترل استفاده از فضای مجازی موثر باشند و موفق‌تر عمل کنند. به هرحال اگر سطح آگاهی مردم بالا برود هم خودشان از این فضا مصون می‌مانند و بعد توانایی انتقال این دانش، سواد و آگاهی را به جوانان و خانواده دارند.
راه‌اندازی شبکه اجتماعی مادران
معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان با اشاره به طراحی طرح سبک زندگی در عصر رسانه‌ها، گفت: قصد داریم در قالب این طرح شبکه اجتماعی مادران ایرانی را راه‌اندازی کنیم. درون این شبکه مباحث مربوط به مصرف رسانه‌ها مطرح و به دغدغه‌ها و پرسش‌های مادران پاسخ داده می‌شود. وی افزود: شبکه اجتماعی مادران به‌منظور انتقال تجربیات مختلف بسیار موثر است و تعدادی از مشاوران و مدرسان نیز در آن حضور دارند و مادران را راهنمایی می‌کنند.
مطالعات مربوط به این شبکه به پایان رسیده و طرح آماده شده است. ایسنا نوشت؛ محمدرضا رستمی با بیان اینکه راه‌اندازی شبکه اجتماعی مادران بخشی از طرح سبک زندگی در عصر رسانه‌هاست، اظهار کرد: این برنامه را از سال جاری آغاز کرده‌ایم، چرا که معتقدیم سبد مصرفی شهروندان ایرانی را عمدتاً رسانه‌ها شکل می‌دهند و ما قصد داریم از طریق برگزاری دوره‌های آموزشی و انجام فعالیت‌های ترویجی و برنامه‌های تبلیغی، آگاهی جوانان را برای انتخاب سبک زندگی درست افزایش دهیم. بدین منظور در این طرح سه فاز را طراحی کرده‌ایم.
رفتار زنان خانه‌دار با لیبل‌ها همخوان نیست
یک فعال اجتماعی در حوزه زنان و کودکان می‌گوید: با یک مشاهده ساده و توجه به گفت‌وگوهای زنان در مکان‌هایی مانند مترو، آرایشگاه‌ها، اتوبوس و ... می‌توان استقبال بالای زنان از شبکه‌های اجتماعی و موبایلی را حدس زد. زنان خانه‌دار بخش زیادی از اطلاعات خود را از طریق شبکه‌های اجتماعی موبایلی به دست می‌آورند، بدون آنکه آموزش خاصی به آنها داده شود.
ثریا عزیزپناه می‌افزاید: باید از کم و کیف اطلاعاتی که در این شبکه‌ها رد و بدل می‌شود، اطلاعات درستی به دست آورد تا بتوان در مورد آنها قضاوت کرد. بخش زیادی از استفاده‌ای که زنان خانه‌دار از شبکه‌های اجتماعی دارند مانند سایر اقشار جامعه است و نباید آنها را جدا کرد. او تصریح می‌کند: نوع رفتار زنان خانه‌دار با برچسبی که روی آنها به‌عنوان زن خانه‌دار خورده است، همخوانی ندارد. به همین دلیل استفاده زیاد آنها از شبکه‌های اجتماع موبایلی باعث تعجب شده است.
او تأکید می‌کند: در مورد آموزش‌هایی که به یک قشر خاص مانند زنان خانه‌دار داده می‌شود باید یک سری ملاحظات را مد نظر قرارداد. رایگان بودن این آموزش‌ها، مراعاتی که باید در اطلاعات رعایت شود و متفاوت بودن این آموزش‌ها باید مد نظر قرار گیرد. عزیزپناه ادامه می‌دهد: فقط زمانی آموزش‌ها موفق خواهند بود که اطلاعات درستی که همه جوانب را درنظر می‌گیرد در مورد استفاده زنان خانه‌دار از شبکه‌های اجتماعی موبایلی داده شود.
سواد رسانه‌ای یک پروسه درازمدت است
یک استاد ارتباطات در مورد آموزش‌های لازم در استفاده از رسانه‌ها می‌گوید: در مورد استفاده از هر تکنولوژی یک مبحثی به نام سواد رسانه‌ای وجود دارد که به‌صورت بلندمدت است. علیرضا حسینی پاکدهی می‌افزاید: زنان خانه‌دار انواع و اقسام مختلفی را دربرمی‌گیرند. در کوتاه‌مدت فقط می‌توان به آنها یک سری هشدار داد.
آموزش دادن یک پروسه درازمدت است و باید از کودکی به افراد آموزش‌های لازم داده شود. خانواده‌ها باید به فرزندان خود آموزش بدهند و این آموزش در مدارس هم در کنار سایر مواد درسی باید ادامه داشته باشد. او تصریح می‌کند: در انگلستان، ژاپن و آمریکا به افراد از کودکی و در طی دوران زندگیشان آموزش‌های لازم داده می‌شود تا سواد رسانه‌ای آنها بالا رود و استفاده درست از رسانه داشته باشند.
