میان همه مردم جهان رسم است كه هر كار مهم و پر ارزشى را به نام بزرگى از بزرگان آغاز مى كنند و نخستین كلنگ هر موسسه ارزندهاى را به نام كسى كه مورد علاقه آنها است بر زمین مى زنند، یعنى آن كار را با آن شخصیت مورد نظر از آغاز ارتباط مى دهند.
این سنت در ادیان توحیدی نیز دیده می شود اما پیامبران به یاران خویش یاد داده اند براى موفق گشتن در یك برنامه و یا تشكیلات، آن را به موجود پایدار و جاویدانى ارتباط دهند كه فنا در ذات او راه ندارد، چرا كه همه موجودات این جهان به سوى كهنگى و زوال مى روند، تنها، چیزى باقى مى ماند كه با آن ذات لایزال بستگى دارد.
سیره انبیاء و بزرگان دین
اگر نامى از پیامبران و انبیاء باقى است به علت پیوندشان با خدا و عدالت و حقیقتی است كه كهنگى در آن راه ندارد.
از میان تمام موجودات آنكه ازلى و ابدى است، تنها ذات پاك خدا است و به همین دلیل باید همه چیز و هر كار را با نام او آغاز كرد و در سایه او قرار داد و از او استمداد نمود لذا در نخستین آیه قرآن مىگوئیم "بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ".
حضرت نوح(علیه السلام) در آن طوفان سخت و عجیب هنگام سوار شدن بر كشتى و حركت روى امواج آب براى رسیدن به سر منزل مقصود و پیروزى بر مشكلات به یاران خود دستور مى دهد كه در هنگام حركت و در موقع توقف كشتى "بِسْمِ اللَّهِ" بگویند: "وَقَالَ ارْكَبُواْ فِیهَا بِسْمِ اللّهِ مَجْرَاهَا وَمُرْسَاهَا إِنَّ رَبِّی لَغَفُورٌ رَّحِیمٌ". (هود/41) و آنها این سفر پر مخاطره را سرانجام با موفقیت و پیروزى پشت سر گذاشتند و با سلامت و بركت از كشتى پیاده شدند. چنان كه قرآن مىگوید: "قِیلَ یَا نُوحُ اهْبِطْ بِسَلاَمٍ مِّنَّا وَبَركَاتٍ عَلَیْكَ وَعَلَى أُمَمٍ مِّمَّن مَّعَكَ وَأُمَمٌ سَنُمَتِّعُهُمْ ثُمَّ یَمَسُّهُم مِّنَّا عَذَابٌ أَلِیمٌ" (هود/48)
و نیز سلیمان(علیه السلام) در نامهاى كه به ملكه سبا مى نویسد سر آغاز آن را "بسم اللَّه" قرار مى دهد: "إِنَّهُ مِن سُلَیْمَانَ وَإِنَّهُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ" (نمل/30).
باز در روایات آمده است: "حضرت موسی(علیه السلام) را دل درد شدیدی عارض شد. عرض کرد: بار الها! چه باید انجام دهم؟ خطاب آمد: در بیابان فلان گیاه را تناول کن. او چنین کرد و شفا یافت. پس از مدت ها بار دیگر درد بر او عارض شد، به سراغ همان گیاه رفت و خورد؛ ولی سودی نکرد، بلکه دردش شدیدتر شد. گفت: خدایا! آن بار خوردم، شفا یافتم و این بار خوردم، دردم شدیدتر شد؟! خداوند فرمود: بار اول به نام من و از جانب من به سراغ آن گیاه رفتی، شفا یافتی؛ ولی این بار از جانب خودت و بی نام من از آن گیاه خوردی که لاجرم گیاه به جای درمان درد زا شد. مگر نمی دانی که دنیا همه زهر قاتل است و دوای آن نام من است؟" (تفسیر الکبیر، ج 1، ص 173)
در قرآن از مصرف کردن و خوردن هر چیزی که نام خداوند بر آن برده نشده باشد، نهی شده است:
"وَلاَ تَأْكُلُواْ مِمَّا لَمْ یُذْكَرِ اسْمُ اللّهِ عَلَیْهِ وَإِنَّهُ لَفِسْقٌ"، "و از آنچه نام خدا بر آن برده نشده است مخورید، چرا كه آن قطعاً نافرمانى است." (انعام/121)
و باز روى همین اصل، تمام سوره هاى قرآن با بسم اللَّه آغاز مى شود تا هدف اصلى كه همان هدایت و سوق بشر به سعادت است از آغاز تا انجام با موفقیت و پیروزى و بدون شكست انجام شود.
راهی آسان برای شفا و برآورده شدن حاجات
در روزگار سختی آدمی همواره به دنبال راهی است تا بتواند مشکلات را از جلوی پای خویش برداشته و با موفقیت از آن ها بگذرد.
در کنار تلاش های فردی؛ استمداد از دیگران در شمار شیوه های رایج در این زمان به شمار می آید. یکی از پدر و مادر خویش یاری می طلبد. دیگری دوست خویش را فرامی خواند. آن یکی سراغ مدیر خود رفته و از او طلب کمک می کند. اما در این میان عده ای جز خدا را شایسته این نمی دانند که در مقابل کمر خم کرده و از او مدد گیرند.
اینان با تمام وجود دریافته اند که قدرت مطلق هستی، خداوند یکتاست و بی اذن او برگی از درخت نمی افتد و ذره ای جا به جا نمی گردد. پس اگر دست یاری به سمت آن بی نیاز بلند کنند، بی شک بی بهره نخواهند ماند.
در توحید صدوق به نقل از امام عسکری(علیه السلام) و آن حضرت از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) آورده است: "در هنگام حزن و اندوه، بسم الله را با اخلاص و پذیرش قلبی بر زبان راندن، از دو حال خارج نیست: یا موجب برآورده شدن حاجت در دنیا می شود و یا پروردگار در نزد خود، آن را ذخیره می کند و ذخیره الهی در آخرت برای مومنین بهتر و بادوام تر است". (توحید صدوق، ص 163)
سنت و روش مسلمانان، آغاز کردن کارها با نام خداست. لکن این كار نباید تنها از نظر اسم و صورت باشد، بلكه باید از نظر واقعیت و معنى با او پیوند داشته باشد، چرا كه این ارتباط آن را در مسیر صحیح قرار مى دهد و از هرگونه انحراف باز مى دارد و به همین دلیل چنین كارى حتما به پایان مى رسد و پر بركت است.
پیامبر(صلی الله علیه و آله) خطاب به امام علی(علیه السلام) فرمودند: "یا علی! تو را کلماتی آموزش دهم که هنگام گرفتاری و بلا آن را تلاوت کن، تا خداوند انواع بلاها را از تو برطرف کند و آن بسم الله الرحمن الرحیم و لا حول و لا قوة إلا بالله العلی العظیم است". (الکافی، ج 2، ص 573، ح 14)
نتیجه
بهترین راه برای رسیدن به موفقیت و پیروزی، اتصال به منبع اصلی حیات است. ارتباط با پروردگار هستی که قدرت تنها در دست اوست و هیچ چیز بدون اراده او ممکن نیست.
آسان ترین راه ها برای برقراری این ارتباط نیز گفتن بسم الله الرحمن الرحیم در آغاز هر کاری است. اگر انسان بتواند خود را به گفتن خالصانه و با تدبر این عبارت در ابتدای روز، در هنگام خوردن غذا، در هنگامه سختی و بیماری عادت دهد به پیروزی دست خواهد یافت. این پیروزی حتی اگر در این جهان محقق نگردد در آخرت راحتی را برایش به ارمغان خواهد آورد.
