افسردگی از آن دست اختلالات روان است که فعالیت‌های جسمی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. افسردگی ممکن است تا جایی پیش برود که شخص مبتلا به آن هیچ فعالیتی را خوشایند نداند و حتی از فعالیت‌های معمول روزانه نیز خیلی زود خسته شود.

معمولا افراد افسرده دچار اختلال خواب می‌شوند. گاهی اشتهایشان بسیار کم و گاهی خیلی زیاد می‌شود و گاهی نیز دچار دردهای بدنی می‌شوند که توجیه مناسبی برایشان پیدا نمی‌شود. در کنار این مشکلات، میل جنسی نیز در آنها کاهش می‌یابد تا جایی که سلامت جنسی‌شان به خطر می‌افتد، اما چه رابطه‌ای میان اضطراب و افسردگی و اختلالات جنسی وجود دارد؟

دکتر علوی، با اشاره به این‌که افسردگی را می‌توان یک بیماری جسمی دانست که بسیاری از فعالیت‌های بدن را مختل می‌کند، می‌گوید: مغز انسان، فعالیت‌های مختلف بدن را از طریق مواد شیمیایی خاصی به نام ناقل‌های عصبی کنترل می‌کند. یکی از این ناقل‌ها «دوپامین» نام دارد که واسطه احساس لذت است؛ مثل لذت از غذا خوردن، لذت از تفریحات و همین‌طور لذت از فعالیت جنسی.

در افسردگی، عملکرد این ناقل عصبی به هم می‌ریزد و در نتیجه، فعالیت جنسی هم آسیب می‌بیند. این روانپزشک می‌افزاید: یکی دیگر از هورمون‌های مغزی «سروتونین» نام دارد که آن هم در فعالیت جنسی و انزال موثر است. افرادی که از داروهای ضد افسردگی استفاده می‌کنند با اختلالاتی در ترشح سروتونین و اختلال در میل یا فعالیت جنسی روبه‌رو هستند.

عوارض داروهای ضد افسردگی

خوب است بدانید برخی داروهای ضد افسردگی عوارض جنسی برجسته‌ای دارد. دکتر علوی با اشاره به این مطلب توضیح می‌دهد: یک دسته از داروهای بسیار رایج ضد افسردگی، داروهای مهارکننده اختصاصی باز جذب سروتونین است. این داروها ممکن است سبب کاهش میل جنسی در آقایان و خانم‌ها شود و انزال را نیز در آقایان به تاخیر بیندازد. این روا‌نپزشک تاکید می‌کند: البته همه بیماران افسرده دچار چنین عوارضی نمی‌شوند و بسیاری از آنها با بهبود افسردگی، بهبود قابل توجهی در میل جنسی را نیز تجربه می‌کنند.

توجه داشته باشید که هم زنان و هم مردان از افسردگی و اضطراب آسیب می‌بینند، اما علائم اختلالات جنسی در مردان و زنان تفاوت‌های اساسی هم دارد. زن افسرده ممکن است خود را برای شریک جنسی‌اش جذاب نداند و مرد افسرده نیز ممکن است فکر کند توانایی مردانگی خود را از دست داده و دیگر نمی‌تواند همسر ایده‌آلی باشد. چنین برداشت‌هایی در کاهش اعتماد به نفس فرد موثر است و به نوعی بر شدت افسردگی می‌افزاید.

استرس، مشکلات جنسی می‌آورد

استرس و اضطراب از آن دست اختلالات روحی است که در بروز بسیاری بیماری‌ها و مشکلات جسمی و حتی کارکرد جنسی موثر است. دکتر علوی با اشاره به این‌که استرس و اضطراب نیز باعث آشفتگی در کارکرد جنسی می‌شود، می‌گوید: آشفتگی فکر و اشتغال خاطر با مسائل مختلف سبب می‌شود فرد، رابطه جنسی مطلوبی نداشته باشد. همچنین، اضطراب ممکن است سبب درد لگنی در خانم‌ها و انزال زودرس یا دیررس در آقایان بشود. این روانپزشک با تاکید بر این‌که علائم اختلالات جنسی در مردان و زنان، تفاوت‌های اساسی باهم دارد، اظهار می‌کند: زنان افسرده یا مضطرب ممکن است به ارگاسم، یعنی اوج لذت جنسی، دست پیدا نکنند یا دچار دردهای لگنی شوند. در مقابل، مردان افسرده و مضطرب نیز دچار تاخیر در انزال می‌شوند.

افسردگی؛ موثر در بروز ناباروری

دکتر علوی، درباره این‌که آیا افسردگی و استرس می‌تواند منجر به ناباروری شود، می‌گوید: باید توجه داشت که افسردگی وجوه مختلف زندگی و عملکرد بسیاری از اعضای بدن را تغییر می‌دهد. تغییرات اشتها در افسردگی ممکن است به کاهش یا افزایش شدید وزن منجر شود که این عوارض با چرخه قاعدگی زنان مداخله می‌کند و میزان باروری را کاهش می‌دهد. از سوی دیگر، فرد افسرده ممکن است دچار اعتیاد به سیگار یا الکل شود و این اختلالات سبب کاهش توان تولید مثل می‌شود.

این متخصص روانپزشکی با تاکید بر این‌که مطالعات متعددی رابطه بین افسردگی و استرس را با ناباروری نشان داده‌است، می‌افزاید: در مردان، استرس با کاهش سطح تستوسترون و تغییرات هورمونی همراه بوده که بر کیفیت و کمیت اسپرم‌ها اثرگذار است. حتی برخی بررسی‌ها نشان داده است که ترس از مادر شدن نیز در برخی زنان با کاهش باروری همراه است. از سوی دیگر ابتلا به افسردگی در دوران بارداری نیز ممکن است سبب اختلال در مراقبت فرد از خود، بی‌توجهی به نکات تغذیه‌ای و مراجعه مرتب به پزشک شود که بر سلامت جنین تاثیر‌گذار است.

بهره‌گیری از درمان‌های روانپزشکی

خیلی‌‌ها مایلند بدانند که برای درمان افسردگی و اضطراب در افرادی که دچار اختلالات جنسی هستند از چه روش‌های درمانی می‌توان کمک گرفت. دکتر علوی در این‌باره می‌گوید: بی‌شک مشاوره‌های روانپزشکی و روان‌شناسی و دریافت درمان‌های مناسب دارویی یا غیردارویی به فرد کمک می‌کند تا بر استرس و اضطراب خود غلبه کند. حتی برخی مطالعات نشان داده‌است که این درمان‌ها ممکن است به بروز بارداری و رفع اختلالات باروری هم کمک کند. بی‌شک، مداخلات درمانی بر بهبود شرایط روانی فرد و کیفیت زندگی او اثر مطلوبی خواهد داشت.