در تیمم باید پیشانی و كف دست‌ها و پشت دستها پاك باشد و اگر كف دست نجس باشد و نتواند آن را آب بكشد، باید با همان كف دست نجس تیمم كند. (توضیح المسائل امام خمینی(ره), م706 )

جواب: در فرض مرقوم با دست سالم تیمم كنید و گرفتن نائب لازم نیست. (استفتائات جدید امام خمینی(ره), ج1, س243)

اگر در اثر این کار از او منی خارج شود و جنب شود غسل جنابت بر او واجب می‌شود. البته در مواردی می‌توان به جای غسل تیمم کرد (توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج‏1، ص 365) از جمله:

1. در جایی که آب در اختیار نداشته باشد.

2. وقت کافی برای غسل نداشته باشد و غسل کردن موجب قضا شدن نماز او شود.

3. آب برای بدن او ضرر داشته باشد یا بترسد که به واسطه استعمال آن مریض شده یا بیماری او طولانی گردد.

4. اگر تهیه کردن آب یا استعمال آن به قدرى مشقّت داشته باشد که مردم آن را تحمّل نکنند.

5. اگر آب را به مصرف وضو یا غسل برساند خود او یا بستگانش از تشنگى بمیرند یا مریض شوند.

6. کسى که بدن یا لباسش نجس است و اگر وضو یا غسل کند، براى آب کشیدن بدن یا لباسش آبی نمى‌ماند.

7. نداشتن آب مباح.

در این موارد می‌توان به جای غسل تیمم بدل از غسل کرد. اما اگر کسی به دلیل خجالتی بودن غسل کند، نمی‌تواند در اول وقت تیمم کرده و نماز بخواند!

چنین شخصی باید بدن خود را آب بکشد (قسمت هایی را که نجس شده است.) و صبر کند تا آخر وقت یعنی زمانی که فقط به اندازه تیمم و خواندن نماز (به صورت مختصر و اکتفاء به واجبات نماز) وقت داشته باشد و در آن موقع تیمم کرده و با تیمم نماز بخواند.

البته به خاطر این که عمداً نماز خود را به تأخیر انداخته و فرصت غسل کردن را از خود سلب کرده است، مرتکب کار حرامی ‌شده و معصیت کرده است. ولی نماز او صحیح است. (توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج‏1، ص 377 مسأله 679 :"اگر عمداً نماز را به قدرى تأخیر بیندازد که وقت وضو یا غسل نداشته باشد، معصیت کرده، ولى نماز او با تیمّم صحیح است اگر چه احتیاط مستحبّ آن است که قضاى آن نماز را بخواند.")

چند مسئله درباره تیمم از آیة الله سیستانی دام ظله:

ـ اگر مختصری هم از پیشانی یا پشت دست‌ها را مسح نکند، تیمم باطل است، چه عمداً مسح نکند، یا مسأله را نداند، یا فراموش کرده باشد، ولی دقّت زیاد هم لازم نیست و همین‌قدر که بگویند تمام پیشانی و پشت دست‌ها مسح شده کافی است.

ـ اگر یقین نکند که تمام پشت دست را مسح کرده، باید برای اینکه یقین کند، مقداری بالاتر از مچ را هم مسح نماید، ولی مسح بین انگشتان لازم نیست.

ـ در نیت، لازم نیست معین کند که تیمم او بدل از غسل است یا بدل از وضو، ولی در مواردی که باید دو تیمم انجام دهد لازم است ، به‌ طوری هر یک از آنها را معین کند، و چنانچه یک تیمم بر او واجب باشد و قصد نماید که وظیفه فعلی خود را انجام دهد اگرچه در تشخیص اشتباه کند، تیممش صحیح است.

ـ در تیمم لازم نیست پیشانی و کف دست‌ها و پشت دست‌ها پاک باشد، گر چه بهتر است.

ـ انسان باید هنگام مسح کشیدن بر دست‌ها انگشتر را از دست بیرون آورد، و اگر در پیشانی یا پشت دست‌ها یا در کف دست‌ها مانعی باشد، مثلاً چیزی به آنها چسبیده باشد، باید برطرف نماید.

ـ اگر در بین تیمم شک کند که قسمتی از آن را فراموش کرده یا نه، چنانچه از محلّ آن گذشته، به شک خود اعتنا نکند، و اگر نگذشته باید آن قسمت را بجا آورد.

ـ اگر به واسطه نداشتن آب یا عذر دیگری تیمم کند، بعد از برطرف شدن عذر، تیمم او باطل می‌شود.

ـ چیزهایی که وضو را باطل می کند، تیمم بدل از وضو را هم باطل میکند، و چیزهایی که غسل را باطل می نماید، تیمم بدل از غسل را هم باطل می نماید.

ـ کسی که نمی‌تواند غسل کند، اگر چند غسل بر او واجب باشد ، جایز است یک تیمم بدل از آنها بنماید، و احتیاط مستحب آن است که بدل هر یک از آنها یک تیمم نماید.

ـ در چند مورد بهتر است نمازهایی را که انسان با تیمم خوانده، قضا نماید:

اوّل: آنکه از استعمال آب ترس داشته و عمداً خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است.

دوّم: آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی‌کند و عمداً خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است.

سوّم: آنکه تا آخر وقت عمداً در جستجوی آب نرود و با تیمم نماز بخواند و بعد بفهمد که اگر جستجو میکرد آب پیدا میشد.

چهارم: آنکه عمداً نماز را تأخیر انداخته و در آخر وقت با تیمم نماز خوانده است.

پنجم: آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی شود و آبی را که داشته ریخته و با تیمم نماز خوانده است.