خرما میوه ای است با ارزش غذایى بالا كه به علت دارا بودن مواد قندى قابل توجه علاوه برمصرف غذایى در صنعت نیز از نخل خرما استفاده فراوان میشود.
ارزشمند بودن نخل خرما بدون دور ریز!
همه اجزای نخل خرما و میوه خرما استفاده می شود. مصارف مختلف خرما در صنعت شامل شیره خرما، شهد خرما، قند مایع، سركه خرما، الكل، عصاره نوشابه و خوراك دام مى باشد و از هسته آن روغن كربن اكتیو، لوریل الكل، مواد مؤثر سطحى و از ضایعات آن در تركیب خوراك دام و طیور استفاده مى كنند. از برگ و تنه نخل خرما در ساخت سایبان، حصار، ظروف بافتنی، سوخت پروند (وسیله اى براى بالا رفتن از درخت نخل خرما) و ... استفاده می شود. همچنین از برگ نخل خرما در ساخت انواع ظروف، بافتنى، حصیر و از تنه و چوب نخل خرما در كارخانجات نئوپان سازى و كاغذ سازى و همین طور پوشش ساختمان ها و پل ها استفاده مى كنند.
شکر خرما:
از خرما كه داراى 75-65% مواد قندى (فروكتوز، ساكاروز، گلوكز) است میتوان براى استخراج شكر استفاده كرد. تهیه شكر از میوه خرما در دوران هاى قدیم متداول بوده است ولى نه در سطح بزرگ تجارتی.
شهد طلاى سیاه:
حاصل استخراج و رنگبرى نسبى عصاره خرما است. داراى رنگ یاقوتى، شفاف و عطر و طعم خرما است. این فرآورده داراى بیشترین خواص خرما است. این محصول با شیره خرما كه به روش سنتى تولید مى شود، متفاوت است و در اثر حرارت بالا تركیبات حساس به حرارت از بین نمى روند.
تركیبات تشكیل دهنده شهد عسلى خرما شباهت زیادى به عسل كندو دارد. این ماده داراى قدرت شیرین كنندگى بیشترى نسبت به ساكاروز دارد. این فرآورده مى تواند در ساخت نوشیدنى هاى انرژى زا و فرآورده هاى پخت( كیك و محصولات قنادى و نانوایى)، فرآورده هاى لبنى و در بستنى به علت كاهش نقطه انجماد، در تشكیل كریستال هاى ریز كمك مى كند، و در سایر صنایع نیز به كار رود.
سرکه خرما:
هر ساله مقدارى از خرما در اثر عدم مراقبتهاى بهداشتى و بسته بندى در منازل، مغازه ها، انبارهاى عمده فروشى و صادراتى معیوب میشود و دیگر نمیتواند به صورت خرما قابل مصرف و فروش باشد. معمولاً از این نوع میوه هاى معیوب براى تهیه سركه استفاده میشود.
عرق تارونه:
پوست تازه تارونه كه عربى آن كفرى است به طورى كه در كتاب ها نوشته اند داراى خواص زیادى است. از جمله مقوى حجم و روح و قلب و دماغ است. كوبیده آن قابض است و اسهال را بند میآورد. مالیدن خمیر تارونه به لثه هاى دندان باعث تقویت آنها و برطرف كردن پیوره و چرك و خون لثه میشود. عرق تارونه داراى عطر بسیار مطبوعى است و مصرف آن اسهال و دل پیچه را برطرف میكند. تولید آن در شیراز معمول است وجنبه تجارتى هم دارد. هر چه نسبت تارونه به آب زیادتر باشد عرق مرغوبتر و گرانتر است.
پنیر خرما!
در جوف، تارونه ماده سفیدرنگى مثل پشمك وجود دارد كه اعراب به آن طلع و افراد محلى در ایران به آن پنیر میگویند این ماده كه قسمتى از گلها را تشكیل میدهد بسیار مقوى و براى رفع اسهال مفید است. خوردن حدود 3 گرم از آن رفع تشنگى میكند و مصرف آن باعث تقویت قواى جنسى مرد و زن میشود. در ناحیه جوزا انتهایى درخت و پاجوشهایش بافتهاى بسیار مقوى و ظریفى وجود دارد كه اهالى منطقه خرماخیز اغلب آنها را به مصرف خوراك میرسانند.
انواع صنایع دستى محصول نخل خرما
1. حصیر Hasir
2. تولك یا زنبیل Tulak
3. سجاده Sajjadeh
4. خورجین
5. مشب یا بادبزن آتش Meshab
6. بادزن دستى یا بابزه Babezah
7. كلاه
8. كپر Kapar
9. سجم Sejam
10. كپر چهاردیواری
11. آخور حیوانات (پاگهPagah )
12. كت یا قفس Kot
13. سِوِنْد Sevend
14. جاروب Jarub
15. سپو – نوعى سینى لبه دار Sopu
16. كمبار یا طناب Kombar
17. جارو از پنگ Jaro – Az – Pong
18. انواع سفره
19. سرپوش غذا
20. ظرف هاى خرما (پدی )
21. توندون Tovandun
22. اته Atu
23. درانى Dorani
24. پروند Parvand
غذاى دوران بحران:
خرما به عنوان غذاى بحران نظیر سیل، زلزله و جنگ و خشكسالى و هم چنین به عنوان غذاى اصلى قشر فقیر در مناطق محروم و به ویژه در كشورهاى جهان سوم كه با مشكلات سوء تغذیه و گرسنگى مواجه هستند نقش مهمى را ایفا مى كند.
خرما به دلیل ویژگى هاى منحصر به فرد نظیر مقاومت به خشكى و كم آبى تحمل شرایط نامساعد آب وخاك در زمره معدود گونه هاى گیاهى است كه توانسته گسترش و اسكان انسان در سرزمین هاى گرم و غیر حاصلخیز را امكان پذیر سازد.
آیا خرماى كم قند داریم؟
خرما هر چه نرم تر باشد یعنى رطوبت بیشترى داشته باشد در مقایسه با انواعى كه نیمه خشك و خشك است و رطوبتى ندارد درصد قند كمترجم وارد بدن مى شود. یك مشت خرماى خشك دو برابر خرماى نرم كالرى دارد.
لازم است بدانید همه انواع خرما به جز خارك تقریبا به یك میزان قند دارند، اما چون خرماى خشك در مقایسه با خرماى نرم رطوبت كمتری دارد و به مقدار بیشترى خورده مى شود انرژى زایى زیادتر و قند بیشترى دارد و مصرف بیش از حد آن براى افراد دیابتى مضر است.
