هر گاه براى تنظیم سند بدهى، نویسنده‏ اى نبود، مى‏توان از بدهكار گرو و وثیقه گرفت، خواه در سفر باشیم یا نباشیم. بنابراین جمله‏ ى «إِنْ كُنْتُمْ عَلى‏ سَفَرٍ» در آیه 283 سوره مبارکه بقره براى آن است كه معمولاً در سفرها انسان با كمبودها برخورد مى‏كند. نظیر جمله‏ى «إِذا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ حِینَ الْوَصِیَّةِ» یعنى هنگامى كه مرگ به سراغ شما آمد وصیّت كنید. با اینكه مى‏دانیم وصیّت مخصوص زمان مرگ نیست، لكن آخرین فرصت آن، زمان فرا رسیدن مرگ است.

مجتهد و اعلم را از سه راه مى توان شناخت، اوّل: خود انسان یقین كند، مثلا از اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را تشخیص دهد. دوم: دو نفر عالم عادل كه مى توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند، مجتهد و اعلم بودن او را تصدیق كنند به شرط آنكه دو نفر عالم عادل دیگر با گفته آنان مخالفت ننمایند. سوم: عدّه اى از اهل علم كه مى توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند و از گفته آنان اطمینان پیدا مى شود، مجتهد و اعلم بودن او را تأیید كنند و بنابر اقوى یك نفر ثقه كفایت مى كند.

هبه در چند صورت قابل برگشت نیست: 1ـ هبه معوضه باشد؛ یعنی در قبال آن چیزی دریافت کرده باشد. 2ـ هبه به ذی رحم (بستگان نسبی) باشد. 3ـ مورد هبه تغییر پیدا کرده باشد مثلاً زمین باشد و در آن خانه ساخته باشند یا پارچه ای باشد و با آن لباس دوخته باشند یا فروخته باشند. 4ـ هبه کننده فوت کند. 5ـ هبه به قصد «قربة الی الله» پرداخت شده باشد.

هر چند نوشتن و مکتوب کردن وصیت عملی بسیار خوب و پسندیده است اما لازم نیست وصیت، کتبی و به صورت نوشته باشد بلکه میزان حصول اطمینان به وصیّت است.